ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ*
Η ίδρυση του Πανεπιστημίου Κύπρου ήταν μια κατάκτηση του Κυπριακού λαού. Η επέκταση της δωρεάν παιδείας που προσφέρει η Κυπριακή Δημοκρατία και στο ανώτατο ακαδημαϊκό επίπεδο υπήρξε ένα άλμα προόδου και ολοκλήρωσης στην ανάπτυξη της κοινωνίας μας .Η συμβολή του Πανεπιστημίου δεν περιορίζεται μόνο στην προσφορά αναγνωρισμένου ψηλού επιπέδου εκπαίδευσης στους φοιτητές μας, ανεξάρτητα από ποια τάξη προέρχονται -φτωχά λαϊκά στρώματα η εύπορα. Επεκτείνεται σένα πλούσιο πολύπλευρο και εξαιρετικά χρήσιμο για το τόπο μας έργο -προσφορά πολυεπίπεδης τεχνογνωσίας και εμπειρογνωμοσύνης σε όλους τους τομείς, συμβολή στην ανάπτυξη, προσέλκυση ευρωπαϊκών και άλλων ερευνητικών προγραμμάτων, εργοδότηση νέων επιστημόνων και ερευνητών, συγκράτηση οικονομικών πόρων, που διαφορετικά θα χάνονταν στο εξωτερικό και άλλα.
Ο στόχος να διδάσκουν οι ποιο άξιοι και να φοιτούν, οι καλύτεροι της νέας γενιάς είναι ένας απόλυτα ρεαλιστικός στόχος. Ένα μεγάλο μέρος του δρόμου έχει διανυθεί. Το κύρος του Πανεπιστημίου στην κοινωνία μας, αλλά και στο εξωτερικό είναι αρκετά ψηλό. Αν βελτιώσει ακόμη περισσότερο τις επιδόσεις του, αν λύσει κάποιες επιμέρους στρεβλώσεις στην κατανομή των πόρων, στον προγραμματισμό με βάση τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, τις ανελίξεις του ακαδημαϊκού προσωπικού, την καλλιέργεια κουλτούρας συνεργασίας και ομαδικού πνεύματος, καθώς και την βελτίωση της λογοδοσίας και του ελέγχου, μπορεί να γίνει ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο. Μπορεί να γίνει παράδειγμα, ακόμα και για χώρες τεράστιες συγκριτικά με το μικρό νησί μας. Η περαιτέρω ανάπτυξη και αξιοποίηση του Πανεπιστημίου είναι ακόμα ποιο επιτακτική στις τραγικές οικονομικές συνθήκες που βιώνουμε σήμερα.
Δυστυχώς, αντί της στήριξης από όλους της προσπάθειας του Πανεπιστημίου Κύπρου, αλλά και των άλλων δημοσίων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, να προχωρήσουν σ’ αυτήν την κατεύθυνση, με παράλληλη την εξυγίανση, τη συνεχή αυτοβελτίωση και την ανάπτυξη, είδαμε την πλειοψηφία της Βουλής να παίρνει αποφάσεις για τους προϋπολογισμούς εφαρμόζοντας μεθόδους θεραπειών σοκ. Να σταυρώνει κονδύλια για την έρευνα και την ανάπτυξη, να τραυματίζει ανεπανόρθωτα την αυτονομία των πανεπιστημίων, να τα βάζει στο γύψο, παραλύοντας κάθε προσπάθεια προγραμματισμού και προοπτικής .
Είναι πλέον ολοφάνερο ότι οι κίνδυνοι που απειλούν το Πανεπιστήμιο Κύπρου, γενικότερα την ανώτατη παιδεία, είναι τεράστιοι και απαιτούν από όλους να δώσουν τη μάχη ενωμένοι. Εντός και εκτός πανεπιστημίων. Ενάντια στην απαξίωση των ακαδημαϊκών δασκάλων, την ύπουλη προσπάθεια για συρρίκνωση του έργου του Πανεπιστημίου, την υπόσκαψη της αυτονομίας του, την υποβάθμιση της ψηλής ποιότητας της εκπαίδευσης που προσφέρεται και την μεταφορά οικονομικού βάρους στους ώμους των φοιτητών. Οι πολιτικές που προωθούνται παγκόσμια από το ΔΝΤ ευνοούν τη διάλυση της ανώτατης δημόσιας παιδείας και προσφορά της στο αδηφάγο κέρδος.
Η σκληρότητα αυτών των πολιτικών δεν πρέπει να εκπλήσσει κανένα να λάβει υπόψη τι περιλαμβάνουν οι συνταγές του νεοφιλελευθερισμού, οι συνταγές της σχολής του Σικάγου που προωθεί η τρόικα, η κάθε τρόικα στην Ευρώπη και παγκόσμια:
α) Ιδιωτικοποιήσεις –ξεπούλημα του εθνικού πλούτου και οργανισμών κοινής ωφελείας
β) Συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, των κοινωνικών παροχών, του συστήματος προνοίας (παιδεία, υγεία, στήριξη ευπαθών ομάδων κλπ) .
γ) Κατάργηση συλλογικών συμβάσεων, εργατικών δικαιωμάτων.
Στόχος η δημιουργία στρατιάς φτηνού εργατικού δυναμικού χωρίς δικαιώματα μες την εξαθλίωση και την ανεργία.
δ) Πλήρης ελευθερία της αγοράς – κανένας κρατικός έλεγχος, ασυδοσία για τις πολυεθνικές, τις ντόπιες κυρίαρχες εταιρείες και τους κερδοσκόπους– εξαφάνιση της μεσαίας τάξης .
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ποιοί προωθούν τέτοιες πολιτικές -ακόμα και κύκλοι του ίδιου του Πανεπιστημίου- για να μπορέσουμε να αντισταθούμε οργανωμένα, ενωμένοι ακαδημαϊκοί, φοιτητές, εργαζόμενοι, η Πρυτανεία, το Συμβούλιο και όλοι οι θεσμοί του Πανεπιστημίου, ώστε να ανατραπούν οι μεθοδεύσεις για τη συρρίκνωση και την απαξίωση του υπερπροβάλλοντας μόνο τις αδυναμίες του, σένα πόλεμο φθοράς που οδηγεί στον αργό θάνατο.
Είναι αναγκαία η δράση τώρα, πριν η αρνητική πορεία γίνει μη ανατρέψιμη. Το κάθε βήμα θα έχει και επόμενο, αν εδραιωθούν οι πρακτικές χειραγώγησης της ακαδημαϊκής κοινότητας στο ίδιο μοντέλο που εφαρμόζουν στη κοινωνία ευρύτερα. Πρέπει να υπερασπιστούμε κάθε κατάκτηση, το σπουδαίο έργο που παράγεται, χωρίς να κρύβουμε τα όποια λάθη, παραλείψεις και υπερβολές που προκαλούν, που τώρα πρέπει να διορθώνουμε ποιο γρήγορα και ποιο αποφασιστικά. Το Πανεπιστήμιο, οι θεσμοί του και ολόκληρη η πανεπιστημιακή κοινότητα θα πρέπει, στο αμέσως προσεχές μέλλον, να εμπλακούν σε ένα δημιουργικό διάλογο, μέσα από τον οποίο να υιοθετηθούν μέτρα και θεσμοί που διευρύνουν τη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων και βελτιώνουν περαιτέρω την διαφάνεια και τον έλεγχο. Έτσι μπορούμε να πετύχουμε ένα καλύτερο πανεπιστήμιο.
Μόνο έτσι θα έχουμε τη στήριξη της κοινωνίας και την πλατειά συμμαχία ευρύτατων στρωμάτων του λαού, καθώς και της πλειοψηφίας των πολιτικών δυνάμεων, οι οποίες θα πεισθούν για την ανάγκη και το όφελος για όλη την κοινωνία από την ακαδημαϊκή αυτονομία του Ιδρύματος.
Από την πολιτεία, Κυβέρνηση και Βουλή, απαιτούμε να στηρίζουν ανυποχώρητα το Πανεπιστήμιο. Ιδιαίτερα σήμερα. Πρώτο διορθωτικό βήμα πρέπει να είναι σύντομα η απόσυρση των αποφάσεων που δυσκολεύουν το έργο του και το ξεσταύρωμα των σχετικών κονδυλίων. Μακροπρόθεσμα δεν πρέπει να υπάρξει ούτε μείωση της κρατικής χορηγίας ούτε και διάβρωση των ιδίων εσόδων με τη σπουδαία υπόθεση της προσέλκυσης προγραμμάτων που εργοδοτούν νέους επιστήμονες .Ο έλεγχος για καλύτερη διαχείριση των οικονομικών πόρων ,αλλά και η καλύτερη και ποιο δίκαιη ανακατανομή που βελτιώνει τα αποτελέσματα είναι απαραίτητη. Μπορεί όμως να γίνει στα πλαίσια ενός ειλικρινούς διαλόγου με αλληλοσεβασμό στον οποίο όλοι έχουν θέση και ρόλο.
*Μέλος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Κύπρου.
