* ΤΗΣ ΛΟΥΚΙΑΣ ΒΟΥΡΓΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ
Θυμάμαι ως τα σήμερα, τον μακαριστό πατέρα μου να μας συμβουλεύει: «Να μην υποχρεώνεστε, να μη χρωστάτε σε κανένα». Ως μικρό παιδί, κράτησα το τέλος της προτροπής: «Να μη χρωστάτε σε κανένα». Έτσι, στην ενήλική μου ζωή, απέφευγα επιμελώς τα δάνεια… για να μη χρωστώ σε κανένα!
Στα σχολικά μου χρόνια, οικονομούσα το μικρό χαρτζιλίκι από τους γονείς μου και πάντα είχα χρήματα! Δεν χρωστούσα σε κανένα! Καμιά φορά αν κάποιο άλλο παιδί δεν είχε λεφτά, του δάνειζα. Έτσι, μου χρωστούσαν! Δε χρωστούσα… Όμως, στη ζωή μας τελικά, έχουμε όλοι χρέη… Το κάθε χρέος έχει διαφορετική σημασία, ουσία, βάθος, πλαίσιο και βέβαια, αναπόφευκτα, επιπτώσεις.
Πχ. Άλλο είναι, αν κάποιος σου δανείσει ένα μολύβι, μεγαλύτερο χρέος αν η γιαγιά σου χαρίσει ένα χωράφι, αν η οικογένειά σου σε στηρίξει οικονομικά στις σπουδές, για την αγορά αυτοκινήτου, το κτίσιμο ενός σπιτιού.
Μέγιστο χρέος στους γονείς που μας έφεραν στον κόσμο. Μας γνοιάστηκαν, μας έτρεξαν, μας μεγάλωσαν, μας παρέδωσαν ανθρώπους στην κοινωνία. Φοβερό το χρέος …αν είσαι βυθισμένος στα χρέη σε μια τράπεζα…
Υπάρχουν όμως κι άλλα χρέη, διαφόρων τύπων και απαιτήσεων. Ένα πιθανό «χρέος» σύνηθες στα κυπριακά δεδομένα, είναι να σε προωθήσουν σε μια κάποια θέση στο Δημόσιο και γιατί όχι, να σου «χαρίσουν» και καμιά καλή προαγωγή!
Σε μια τέτοια περίπτωση, το θέμα δεν είναι αυτό καθ΄ αυτό το χρέος.. αλλά το μετά. Πώς το πληρώνει κανείς ένα τέτοιο χρέος; Πληρώνεται ποτέ; Πώς; Με δόσεις; Με διευκολύνσεις, τύπου το ΄να χέρι νίβει τ΄ άλλο και τα δυο το πρόσωπο; Θα τα καταφέρει ο χρεώστης να το ξοφλήσει ποτέ;
Μήπως αναγκαστικά καταδικάζει τον εαυτό του, ο αποδεχόμενος μια τέτοια «χάρη», σε «χρέη» ατέλειωτα… δυσβάστακτα.. ανακυκλωμένα..
Το χρέος.. του χρέους.. το χρέος.. χρέη.. χρέη..!
Μα τι θα γίνει τέλος πάντων ... όλοι χρωστούν σ΄ αυτό τον τόπο… Πατωμένοι στα «χρέη» !
Τραγικότατη η θέση του δανειζομένου, δεν ζει ήρεμα, χαρούμενα τις μέρες της ζωής του, γιατί ανά πάσα στιγμή, του κτυπούν την πόρτα για τα χρωστούμενα… για τις χάρες… τα χατίρια και τα λοιπά! Δεν τελειώνει ποτέ!
Κι όταν πλέον ο χρεώστης φτάνει στο χείλος του γκρεμού… απογυμνώνεται η πικρή αλήθεια.. ακολουθεί μια δυσάρεστη, επώδυνη διαδικασία.. θα τον καταπιούν «τα χρέη», όπως σαν σε κινούμενη άμμο; Ή θα τον πάρει ο χείμαρρος, ορμητικός στο κατέβασμά του…
Κι… ο μη χρεώστης; Είναι άνθρωπος με αυτοπεποίθηση, σιγουριά, ασφάλεια, γιατί ακριβώς δε χρωστάει σε κανένα. Κοιμάται τον ύπνο του δικαίου, χωρίς εφιάλτες. Kανείς δεν τολμά να του κτυπήσει την πόρτα για «χρέη». Ξέρουν όλοι ότι έχει τη δική του ηθική, την οικογενειακή παρακαταθήκη με τις αρχές που γαλουχήθηκε παιδιόθεν. Aντέχει την πίεση, την κακομεταχείριση, την αδικία, ακόμη και τον εργασιακό εκφοβισμό, την προσπάθεια για εξοστρακισμό, ξέρει πότε τον τυλίγει η ομίχλη!
Αγωνίζεται, πέφτει σαν αλεξιπτωτιστής από το πουθενά, σκουντουφλά, παραπατά, λυγίζει, ματώνει, αλλά σηκώνεται ! Είναι προσγειωμένος και ρεαλιστής… Ξέρει πολύ καλά το πώς και το γιατί… πού ζούμε.. Μαζεύει τα κομμάτια του και συνεχίζει.. Προχωρεί σταθερά στον επώδυνο μοναχικό δρόμο, με την ατράνταχτη σιγουριά ότι πράττει το ορθό και το δίκαιο …..σίγουρος για τις αποφάσεις του…
Γιατί είναι αρχή της φύσης… Οι δυνατοί να επιβιώνουν. Γιατί η νυν κυπριακή κοινωνία με τη φιλοσοφία του μέσου, χρειάζεται την τιμιότητα έστω λιγοστών μονάδων, μοναχικών οδοιπόρων, σε δύσβατα μέρη, για να σταθεί στα πόδια της.
Εάν πχ. κάποιος ανήλθε σε μια θέση με την αξία του, «χωρίς μέσον» και «χρέη» είναι κι αυτό τοις πάσι γνωστό! Γιατί ο άριστος μαθητής ξεκινά από το νηπιαγωγείο και πρωτεύει συνεχώς, με το σπαθί του, μέχρι και το Πανεπιστήμιο, θες λόγω εργατικότητας, προσωπικότητας, χαρακτήρα, γονιδίων… Αυτός ο τύπος, καταντά ανυπόφορο, μη ανεκτό βάρος για το σύστημα, που αρέσκεται να τρώει τα «καλά του τα παιδιά»…
Όλοι γνωρίζουμε, πώς ανήλθε ο καθένας στη χ θέση. Με την αξία του ή με άλλους πλάγιους, τρόπους, πλην όμως ανεκτούς από την κυπριακή κοινωνία· γι’ αυτό και το κακό διαιωνίζεται…
Όμως, κανείς δεν μπορεί να ξεγελάει τους άλλους για πολύ.. Ο έχων προσωπική αξία, δεν μπορεί.. θα φανεί.. γιατί είναι ευέλικτος, γρήγορος, αποτελεσματικός, σταθερός , αισιόδοξος, χαμογελαστός, χωρίς «χρέη»!
Και ο μη έχων προσωπική αξία; Οδηγεί και οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια, στην καταστροφή… φορτωμένος με την αναξιότητά του, τις ανασφάλειες και φοβίες του, την έλλειψη σημαντικών χαρακτηριστικών στην προσωπικότητά του, βυθισμένος στα χρέη του…
Μακαρίζω τον πατέρα μου Αντρέα Βούργια … που ως γονιός γνοιάστηκε να μας δώσει αρχές ζωής..ηθικής… εντιμότητας… αξιοπρέπειας…. Αιωνία του η μνήμη!
Τελικά όμως, τώρα που μεγάλωσα! , κατέληξα στο συμπέρασμα, ότι άλλα εννοούσε ο πατέρας μου, λέγοντας: «Να μη χρωστάτε σε κανένα»!
Δεν ήταν έτσι απλά περί λεφτών ο λόγος… Το ζητούμενο στον καθημερινό αγώνα της ζωής, είναι το ήθος και η εντιμότητα ... όπως χαρακτηριστικά είπε κι ο ήρωας Μάτσης, στον Βρεττανό κυβερνήτη, το 1956 , κτυπώντας δυνατά τo χέρι στο τραπέζι : «Ου περί χρημάτων ποιούμεθα τον αγώνα αλλά περί αρετής»!
*Επιθεωρήτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης
(Νηπιαγωγείων Λευκωσίας)
