ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΤΑΣΟΥ*
Τα αποτελέσματα της έρευνας PISA, δεν θα έπρεπε να προκαλούν έκπληξη σε όσους είναι άμεσα εμπλεκόμενοι με την εκπαίδευση και ούτε πρέπει να περιμένουμε κάθε τρία χρόνια την έρευνα του ΟΟΣΑ για να μας υποδείξει που βρισκόμαστε. Το επίπεδο μας το βλέπουμε κάθε Ιούνη στις Παγκύπριες εξετάσεις , για τις οποίες μάλιστα εκπαιδεύουμε τους μαθητές μας σε ρυθμούς φροντιστηρίου. Να αφήσουμε λοιπόν τις φτηνές δικαιολογίες και να ψάξουμε να βρούμε τις πραγματικές αιτίες του πολύ υπαρκτού προβλήματος.
Ως πρώτο βήμα ας αναγνωρίσουμε όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εκπαιδευτική διαδικασία, οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές, οι γονείς, το Yπουργείο Παιδείας - εκπαιδευτικό σύστημα, η κοινωνία και η πολιτεία, ο καθένας με τη σειρά του το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί.Η προσπάθεια που ευλαβικά θα αναλάβουν κάποιοι για να φορτώσουν το «πρόβλημα» στους εκπαιδευτικούς ή να εκμεταλλευτούν το αποτέλεσμα για προώθηση των σχεδιασμών τους πρέπει να ανατραπεί με αξιόπιστα επιχειρήματα.
Το επιχείρημα πως οι μαθητές μας διαπρέπουν σε Ολυμπιάδες και επομένως είμαστε καλά, δεν πείθει κανένα! Για τις Ολυμπιάδες επιλέγεται η αφρόκρεμα των μαθητών μας, σε ποσοστό μικρότερο από 0,5% του μαθητικού πληθυσμού και τυγχάνει ειδικής εκπαίδευσης . Αντίθετα, στην έρευνα PISAλαμβάνουν μέρος μόνο 15χρονοι μαθητές άσχετα, της τάξης στην οποία φοιτούν, της στασιμότητας, της γλώσσας, της επίδοσης κ.α. Η επιλογή του δείγματος (των μαθητών που θα απαντήσουν στα δοκίμια) γίνετε τυχαία από τους διοργανωτές. Οι μαθητές αξιολογούνται σε δοκίμια με ερωτήσεις που διαφέρουν στον τύπο, στο περιεχόμενο και την έκταση από αυτές που έχουν συνηθίσει και ακόμη χειρότερα αδιαφορούν να απαντήσουν σε δοκίμια που δεν οδηγούν σε οποιασδήποτε μορφής προστιθέμενη αξία στην αξιολόγηση τους. Παρόμοιες συμπεριφορές παρατηρούνται και στο διαγωνισμό της Ελληνικής Πρεσβείας καθώς και άλλους παρόμοιας φύσης διαγωνισμούς.
Επομένως,πρώτο θέμαείναι η παντελής έλλειψη κουλτούρας για παρόμοιας φύσης διαγωνισμούς και έρευνες. Τα παιδιά μας μεγαλώνουν μαθαίνοντας να περιμένουν υλική επιβράβευση για το κάθε τι που κάνουν, διεκδικώνταςκέρδος με κάθε μέσο μόνο για τον εαυτό τους (δεν τους αδικώ, αυτά προβάλλουν τα ΜΜΕ). Μεγαλώνουν με πρότυπα τους κάθε λογής αστέρες που η μόνη τους ηθική είναι το χρήμα. Τεράστιο μερίδιο ευθύνης έχουμε και εμείς που έχουμε μετατρέψει την κλίμακα βαθμολογίας 1 μέχρι 20 σε 9 μέχρι 20 (και το 9 με σχετική δυσκολία) ενώ επίσης παραβιάζουμε συνεχώς τη νομοθεσία για να βοηθήσουμε τα παιδιά να περάσουν στην επόμενη τάξη και να πάρουν απολυτήριο χωρίς να καταβάλουν την ελάχιστη προσπάθεια.
Προς την ίδια κατεύθυνση είναι η συνεχής προσπάθεια από μέρους του υπουργείου για την ελάφρυνση του φόρτου εργασίας των μαθητών χωρίς ουσιαστική μείωση στην ύλη ή την αύξηση του χρόνου διδασκαλίας. Τα τρίμηνα άλλαξαν σε τετράμηνα για να έχουν τα παιδιά λιγότερα διαγωνίσματα, παρέχουμε τα «εύκολα μαθήματα» που δίνουν βαθμό με ελάχιστο κόπο και ως αποκορύφωμα, καταργήθηκαν οι απολυτήριες εξετάσεις για να ενσωματωθούν με τις εξετάσεις εισδοχής στα πανεπιστήμια. Αυτό έχει ακυρώσει την έννοια της γενικής παιδείας που έχει στην ουσία μετατραπεί σε προετοιμασία για τις Παγκύπριες εξετάσεις
Κατηγορούμε τον ΟΟΣΑ πως προωθεί τα συμφέροντα της οικονομίας της αγοράς και αμφισβητούμε την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων επειδή διαφέρουν τα αναλυτικά μας και η κουλτούρα μας από αυτά άλλων χωρών. Το Αναλυτικό μας Πρόγραμμα δεν υστερεί σε περιεχόμενο ύλης η σε βαθμό εμβάθυνσης από αυτό των άλλων χωρών. Υστερεί όμως σημαντικά στον διαθέσιμο χρόνο (ωφέλιμο χρόνο) για κάλυψη της ύλης γεγονός που αφαιρεί την ευχέρεια για εναλλακτικούς τρόπους μάθησης, διαφοροποίηση της διδασκαλίας, διερεύνηση, ανάλυση και επικοινωνία, στοιχεία που είναι απαραίτητα στα δοκίμια της PISA.
Σύγκριση με τις χώρες της Ανατολικής Ασίας δεν κάνουμε. Αυτοί διαθέτουν αυστηρή πειθαρχία, εξαντλητικό πρόγραμμα και απαιτητικούς γονείς και κοινωνία. Δεν βλάπτει όμως να δούμε κάποια κοινά χαρακτηριστικά που έχουν οι χώρες που φέρνουν καλά αποτελέσματα, όπως αυτά καταγράφονται στον σύνδεσμο http://www.oecd.org/about/secretary-general/oecd-informal-meeting-of-ministers-of-education.htm και τα παραθέτω σε ελεύθερη μετάφραση:
(α) Οι ηγεσίες των χωρών αυτών κατάφεραν να πείσουν τους πολίτες τους να εκτιμήσουν και να επενδύσουν στην παιδεία παρά στον καταναλωτισμό.
(β) Υπάρχει η πεποίθηση πως όλα τα παιδιά μπορούν να πετύχουν υψηλά επίπεδα απόδοσης και επενδύουν από πολύ νωρίς σε διαφοροποιημένους τρόπους διδασκαλίας/μάθησης που να αναδεικνύουν τα ιδιαίτερα ταλέντα των μαθητών.
(γ) Έχουν καθορίσει σαφή και ψηλά κριτήρια/επίπεδα σε όλους τους τομείς. Ο καθένας γνωρίζει επακριβώς τι απαιτείται για να αποκτήσει ένα συγκεκριμένο προσόν.
(δ) Δίνουν τεράστια σημασία στον τρόπο επιλογής, αξιολόγησης, ανέλιξης, συνεχούς εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών τους δίνοντας την ευκαιρία σε αυτούς να αναπτύξουν τις ικανότητες τους σε τομείς που υστερούν. Παρέχουν κάθε δυνατή υποστήριξη στους εκπαιδευτικούς για να υιοθετούν νέες μεθόδους διδασκαλίας που προάγουν την έρευνα και τη δημιουργικότητα.
(ε) Έχουν την δυνατότητα να επιτυγχάνουν ψηλή ποιότητα απόδοσης σε όλα ανεξαιρέτως τα σχολεία.
(ζ) Έχουν μακροχρόνια εκπαιδευτική πολιτική.
Ας προβληματιστούμε λοιπόν και ας αφήσουμε κατά μέρος τις φτηνές δικαιολογίες.
*Διεθυντής Λυκείου Αγίας Φυλάξεως
