Προδημοτική Εκπαίδευση: Υπάρχει βούληση για ουσιαστική στήριξη;

ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΜΑΓΙΔΟΥ* ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ**

Τα τελευταία χρόνια, έχουν καταγραφεί πολλές αναφορές από την Επίσημη Πλευρά για προώθηση εκσυγχρονισμών στη Δημόσια Εκπαίδευση. Σε όλες αυτές τις αναφορές απουσιάζει ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες. Η Προδημοτική Εκπαίδευση! Αποτελεί μια τεράστια παραδοξότητα το γεγονός πως η βάση της εκπαιδευτικής πυραμίδας, αποτελεί φτωχό συγγενή του εκπαιδευτικού συστήματος και παραμένει ουραγός σε θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής. Η Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση συνεχίζει να είναι παραγκωνισμένη και καθηλωμένη από την ανυπαρξία στρατηγικής για αποτελεσματική στήριξη, ενώ είναι εμφανές πως οι πολιτικές της Επίσημης Πλευράς αγνοούν τη σπουδαιότητά της, με αποτέλεσμα να παραμένει στάσιμη. Χωρίς στρατηγική, τομές και επενδύσεις, είναι ξεκάθαρο πως η Προδημοτική Εκπαίδευση είναι ακρωτηριασμένη! Αυτό έχει ως τραγικό αντίκτυπο τους μαθητές και την παρεχόμενη προς αυτούς εκπαίδευση!

Οι νηπιαγωγοί ασφυκτιούν δικαίως, έχοντας να αντιμετωπίσουν καθημερινά απαράδεκτες συνθήκες εργασίας, μια δυσβάστακτη σχολική καθημερινότητα, αντιμετωπίζοντας έντονο εργασιακό άγχος. Αγωνιούν από την ανυπαρξία στήριξης και καθοδήγησης, ενώ τα προβλήματα συνεχώς αυξάνονται. Τα πλείστα από τα προβλήματα αυτά δεν είναι σημερινά και δυστυχώς πέρα από κούφιες υποσχέσεις, δεν έχει γίνει τίποτα ουσιαστικό για στήριξή τους.

Ο αριθμός των 25 παιδιών ανά νηπιαγωγό, δημιουργεί πολλά προβλήματα ως προς τη διεξαγωγή του μαθήματος. Τα προβλήματα γίνονται εντονότερα όταν η νηπιαγωγός έχει να χειριστεί παιδιά διαφορετικών ηλικιών (από 3,5 μέχρι 5) και μάλιστα σε τάξεις που μπορεί να είναι μικροσκοπικές και ασφυκτικές. Ο χώρος της σχολικής τάξης και η αναλογία των τετραγωνικών ανά παιδί, είναι αδιαμφισβήτητο πως διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στην αναβάθμιση του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Παρόλα αυτά συνεχίζουμε να έχουμε τα παιδιά του νηπιαγωγείου σε χώρους που δεν έχουν σχεδιαστεί για παιδιά. Τα δεδομένα που υπάρχουν στα νηπιαγωγεία, έρχονται σε πλήρη αντίφαση με τις οδηγίες του Υπουργείου[1] αλλά και τη σχετική βιβλιογραφία[2]. Δυστυχώς όμως, δεν φαίνεται να υπάρχει η βούληση ανάληψης της ευθύνης από την Επίσημη Πλευρά, ώστε να ακολουθηθούν πιστά οι οδηγίες που υπάρχουν σχετικά με το θέμα. Εξάλλου είναι συνηθισμένη η πρακτική να λειτουργούν λυόμενες αίθουσες σε δημόσια νηπιαγωγεία που περισσότερο μοιάζουν με κλουβιά παρά τάξεις. Φέτος δε, εμφανίστηκε το  απαράδεκτο και καταδικαστέο φαινόμενο, σε δημόσιο αστικό νηπιαγωγείο να υπάρξει πρόθεση να λειτουργήσουν τάξεις με 27 παιδιά[3], αγνοώντας τη στέρηση ποιοτικού χρόνου στα παιδιά ή την ασφάλειά τους.

Στο ίδιο μήκος κύματος, έρχεται και η αδυναμία της Επίσημης Πλευράς, να εξασφαλίσει ασφάλεια και υγεία στα νηπιαγωγεία. Τα πλείστα νηπιαγωγεία, στεγάζονται σε κτίρια που δεν πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Σχολεία που κτίστηκαν για 2 τμήματα, τυγχάνει να φιλοξενούν ακόμα και 80 παιδιά, ενώ οι σχολικές αυλές είναι μικρές σε σχέση με τα παιδιά που παίζουν σε αυτές. Οι παιχνιδότοποι επίσης παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα ελέγχου, καταλληλότητας ή προδιαγραφών.

Σε σχέση με τις ώρες υπεύθυνου τμήματος για τις οποίες γίνεται πολύς λόγος τον τελευταίο καιρό, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού δεν ενδιαφέρθηκε να επεκτείνει το θεσμό και στην Προδημοτική Εκπαίδευση. Παρά το φόρτο εργασίας και τις ποικίλες εργασίες και στήριξη που καλείται να διεκπεραιώσει ο εκπαιδευτικός, δεν δίνεται η ανάλογη σημαντικότατη στήριξη. Συνεπώς, μια νηπιαγωγός, αναγκάζεται να διεκπεραιώνει εργασίες που βρίσκονται στο καθηκοντολόγιο[4] του υπεύθυνου τμήματος, χωρίς καμιά ελάφρυνση από τα διδακτικά της καθήκοντα. Η καθημερινή και συνεχής πίεση χρόνου που νιώθει στο σχολείο, ενδέχεται να την επιβαρύνουν σωματικά και ψυχικά, προκαλώντας της εργασιακό άγχος και κάνοντάς την λιγότερο παραγωγική.

Στο νηπιαγωγείο σπάνια εγκρίνονται συνοδοί για παιδιά με δυσκολίες ή αποκλίνουσα συμπεριφορά. Υπάρχουν παιδιά με σοβαρότατα προβλήματα όπως για παράδειγμα παιδιά με υπερκινητικότητα, αυτισμό, κινητικά προβλήματα, σοβαρά συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα. Συνεπώς, χάνεται αρκετός πολύτιμος διδακτικός χρόνος, αφού η νηπιαγωγός αναγκάζεται να δώσει περισσότερη προσοχή στα παιδιά με δυσκολίες, τα οποία αδυνατούν να ανταποκριθούν μόνα τους στο πλαίσιο μιας σχολικής τάξης. Πολλές φορές κάποια από αυτά τα παιδιά έχουν επιθετική συμπεριφορά απέναντι στους άλλους αλλά και τον εαυτό τους. Εννοείται ότι οι νηπιαγωγοί αναλαμβάνουν όλη την ευθύνη για οτιδήποτε συμβεί στην τάξη αλλά κανένας δεν τις προστατεύει όταν κάτι σοβαρό συμβεί. Παρόλο που στη σελίδα του Υπουργείου καταγράφεται ότι γίνονται ειδικές διευθετήσεις[5] σε μια τάξη με σοβαρά προβλήματα, κάτι τέτοιο δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί. Η στήριξη όμως των παιδιών με τέτοιες δυσκολίες, θα έπρεπε να γίνεται με βάση το τι προβλέπεται, προκειμένου να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Όταν σε ένα νηπιαγωγείο απουσιάζει μια νηπιαγωγός για λιγότερο από 4 μέρες, η εκπαιδευτική υπηρεσία δεν στέλνει αντικαταστάτρια στο σχολείο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα είτε να μπαίνει μια σχολική βοηθός στην τάξη για να προσέχει τα παιδιά, είτε τα παιδιά να μοιράζονται σε άλλες τάξεις. Δηλαδή στην πρώτη περίπτωση τα παιδιά ελέγχονται από άτομο που δεν ανήκει στο εκπαιδευτικό προσωπικό και στην δεύτερη περίπτωση, στις τάξεις υπάρχουν περισσότερα από 25 παιδιά. Και οι δύο περιπτώσεις είναι απαράδεχτες και επικίνδυνες για την ασφάλεια των παιδιών.

Έχει αναγνωριστεί και από το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας η ανάγκη για ελάφρυνση των διευθυντών από το διδακτικό τους χρόνο, ώστε να είναι σε θέση να ασκούν τα πολυεπίπεδα διοικητικά τους καθήκοντα στις σχολικές τους μονάδες. Ενώ τα καθήκοντα της διευθύντριας σε ένα δημόσιο νηπιαγωγείο προσομοιάζουν με εκείνα των δημοτικών, πολλά νηπιαγωγεία λειτουργούν με απλές νηπιαγωγούς ως διευθύνουσες (ακόμα και συμβασιούχες), που σε αρκετές περιπτώσεις αναλαμβάνουν και ευθύνη τάξης! Σε συνέχεια με το δυσβάστακτο διοικητικό έργο, στα νηπιαγωγεία δεν υπάρχει ούτε γραμματειακό προσωπικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ασκούσες τη διοίκηση του σχολείου, να έχουν την ευθύνη για τις γραμματειακές εργασίες, την αλληλογραφία, την επικοινωνία κλπ.

Πιο πάνω παρουσιάζονται μόνο μερικά από τα προβλήματα της Προδημοτικής Εκπαίδευσης! Είναι παραδεκτό πως τα προβλήματα είναι πολλά και δυστυχώς ταλαιπωρούν τα νηπιαγωγεία και τις εκπαιδευτικούς εδώ και χρόνια. Αναντίλεκτα οι συνάδελφοι νηπιαγωγοί ξεπερνούν καθημερινά τις σωματικές και ψυχικές τους αντοχές, για να προσφέρουν στα παιδιά, χωρίς όμως ουσιαστική στήριξη. Ξενίζει επίσης η στάση της Πολιτείας και η απροθυμία λύσης διαχρονικών προβλημάτων στα Δημόσια Νηπιαγωγεία. Οι νηπιαγωγοί θα έπρεπε να έχουν εκείνες τις συνθήκες εργασίας που να τις βοηθούν να εργάζονται απρόσκοπτα και ομαλά στο εργασιακό τους περιβάλλον, για το καλό πρώτα και κύρια των παιδιών. Αν η Πολιτεία πραγματικά θέλει να κάνει τομές όπως διαλαλεί, ας αρχίσει από τη βάση του εκπαιδευτικού συστήματος! Ας επενδύσει σε αυτήν! Χωρίς οικονομίστικες προσεγγίσεις και με πραγματικό εκπαιδευτικό όραμα! Υπάρχει βούληση για κάτι τέτοιο;

*Βοηθός Οργανωτικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ, Αντικαταστάτρια Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης

** Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ, Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ