Προς μια διατλαντική εταιρική σχέση εμπορίου και επενδύσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ


ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ  ΠΑΥΛΙΔΗ*

Από το 2013 έως σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) διεξάγουν εντατικές διαπραγματεύσεις με απώτερο στόχο τη σύναψη μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου, της λεγόμενης Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων (Τransatlantic Trade and Investment Partnership - TTIP). Τις ημέρες αυτές ολοκληρώθηκε μάλιστα ο 11ος γύρος διαπραγματεύσεων (19-23 Οκτωβρίου 2015), συνεχίζοντας την πρόοδο που σημειώθηκε το καλοκαίρι. Η υπό διαπραγμάτευση TTIP αφορά πολυάριθμους τομείς της οικονομίας και αναμένεται να επηρεάσει την καθημερινότητά μας σε πολλά επίπεδα. Θα άξιζε λοιπόν να αποτελέσει αντικείμενο ουσιαστικότερης πληροφόρησης και συζήτησης και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Είναι αλήθεια ότι στο επίπεδο των δασμών, έχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα για τον περιορισμό της επιβάρυνσης του εμπορίου μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ (εισαγωγικοί δασμοί ύψους σχεδόν 4% κατά μέσο όρο). Εντούτοις, ορισμένα προϊόντα εξακολουθούν να επιβαρύνονται με αρκετά υψηλούς δασμούς, λ.χ. στους κλάδους των τροφίμων, των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, κ.λπ. Σκοπός της υπό διαπραγμάτευση συμφωνίας TTIP είναι να καταργήσει σχεδόν όλους τους εναπομείναντες δασμούς επί του εμπορίου μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, τονώνοντας τις εμπορικές συναλλαγές και ευνοώντας τελικά τους καταναλωτές.

Παράλληλα, όμως, η συμφωνία TTIP στοχεύει και στη μείωση των κανονιστικών εμποδίων για το διατλαντικό εμπόριο, επηρεάζοντας έτσι τη νομοθεσία για την ασφάλεια των τροφίμων, την περιβαλλοντική νομοθεσία, τη νομοθεσία περί χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, κ.λπ. Η φιλοσοφία της νέας συμφωνίας δείχνει να ευνοεί την απορρύθμιση ή την εναρμόνιση με βάση τον κατώτερο κοινό παρονομαστή. Υπό αυτή την έννοια, η σύγκλιση των κανονιστικών ρυθμίσεων δημιουργεί εύλογες ανησυχίες, καθώς η νομοθεσία των ΗΠΑ θέτει συχνά πιο χαλαρά standards από την ευρωπαϊκή, π.χ. στη βιομηχανία των τροφίμων (χρήση γενετικά τροποποιημένων συστατικών, χρήση φυτοφαρμάκων στη γεωργία, χρήση ορμονών στην κτηνοτροφία) ή στη βιομηχανία των καλλυντικών (η λίστα απαγορευμένων χημικών της ΕΕ είναι περίπου 100 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη στις ΗΠΑ). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάντως διαβεβαιώνει ότι τα ευρωπαϊκά πρότυπα δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και ότι η TTIP θα τα διατηρήσει στο σύνολό τους. Αναμένουμε με επιφυλακτικότητα να δούμε πώς θα υλοποιηθεί τελικά αυτή η σύγκλιση.

Αφήνοντας κατά μέρος άλλα σημαντικά ζητήματα, όπως τους φόβους για αναβίωση της διαβόητης ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement), θα αναφερθούμε σύντομα στο ζήτημα της απασχόλησης. Σε πρόσφατη ομιλία της (19 Οκτωβρίου 2015), η αρμόδια Επίτροπος της ΕΕ για θέματα εμπορίου εξήρε τη «νέα στρατηγική» που θα διασφαλίσει και θα αυξήσει τις 5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ που εξαρτώνται από το εμπόριο με τις ΗΠΑ. Ποιος όμως αναμένεται να ωφεληθεί περισσότερο; Το επιχείρημα για αύξηση της απασχόλησης στον ευρωπαϊκό Νότο χάρη στην ανάπτυξη που θα φέρει η ολοκλήρωση της TTIP έχει αμφισβητηθεί από σοβαρές έρευνες (λ.χ. Ces-Ifo), σύμφωνα με τις οποίες τα αναπτυξιακά οφέλη θα είναι ορατά κυρίως στον ευρωπαϊκό Βορρά. Μια τέτοια προοπτική πρέπει σίγουρα να μας προβληματίζει.

Ως προς τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχουν κατηγορηθεί ότι διεξάγουν τις συνομιλίες σε κενό διαφάνειας και λογοδοσίας. Ασφαλώς, είναι θετικό το γεγονός ότι η Επιτροπή δημοσιεύει πλέον αρκετά κείμενα για την πορεία της διαπραγμάτευσης στον ιστότοπό της. Η ποιότητα και η ποσότητα όμως της πληροφόρησης επιδέχονται σίγουρα βελτίωση. Σε κάθε περίπτωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δεσμευτεί ότι, μόλις καταρτιστεί το τελικό κείμενο της TTIP, θα διαβιβαστεί στις κυβερνήσεις των κρατών μελών, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά και στο κοινό, με ηλεκτρονική δημοσίευση.

Είναι σαφής η πολιτική βούληση των δύο εμπορικών εταίρων να κλείσουν τα κεφάλαια της διαπραγμάτευσης το συντομότερο δυνατό, ίσως και εντός του 2016. Θεωρούμε αυτονόητο ότι η σύναψη TTIP δεν αποτελεί αυτοσκοπό και ότι η συμφωνία δεν πρέπει να επιτευχθεί εσπευσμένα και πάση θυσία, αλλά μόνο εφόσον κάτι τέτοιο διασφαλίζει στην πράξη τα συμφέροντα και τα υψηλά πρότυπα της Ευρώπης.

Λέκτορας Νομικής, Neapolis University Paphos




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










177