ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ Α. ΠΟΛΗ*
Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης συσχετίζει τα μεγέθη αυτά με την τιμή ενός προϊόντος. Όταν υπάρχει μεγάλη ζήτηση και μικρή προσφορά τότε η τιμή του αγαθού αυξάνεται, ενώ όταν η ζήτηση είναι μικρή και η προσφορά μεγάλη τότε η τιμή πιέζεται προς τα κάτω.
Η ζήτηση δασκάλων στην Κύπρο εύκολα μπορεί να υπολογιστεί αφού είναι γνωστός ο αριθμός των παιδιών σχολικής ηλικίας και των δασκάλων που συνταξιοδοτούνται κάθε χρόνο. Όταν υπήρχε η Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου (ΠΑΚ) ο αριθμός των φοιτητών που προσλαμβάνονταν ήταν ανάλογος των αναγκών της δημοτικής εκπαίδευσης. Καθώς η προσφορά εξισωνόταν με τη ζήτηση, η εργασία των αποφοίτων ήταν εξασφαλισμένη. Κάθε απόφοιτος της ΠΑΚ είχε μόνιμη εργασία με σταθερά αυξανόμενες απολαβές.
Την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα η ΠΑΚ έκλεισε. Η παραγωγή δασκάλων πέρασε στα πανεπιστήμια και αποσυνδέθηκε από τη ζήτηση. Τα ιδρύματα αυτά σε Ελλάδα, Κύπρο και αλλαχού παράγουν πολλαπλάσιους δασκάλους από τις πραγματικές ανάγκες. Καθώς η προσφορά υπερκαλύπτει τη ζήτηση, ο κορεσμός της αγοράς εργασίας έφερε κατακόρυφη πτώση της τιμής του προϊόντος. Η μισθοδοσία του δασκάλου κατέρρευσε, εφόσον οι απόφοιτοι των πανεπιστημίων μένουν για πολλά χρόνια άνεργοι ή υποαπασχολούνται ως αντικαταστάτες κερδίζοντας ελάχιστα. Στην καλύτερη των περιπτώσεων εργάζονται μερικούς μήνες το χρόνο ως αντικαταστάτες είτε ως ωρομίσθιοι μερικής απασχόλησης [part – timers] στα ολοήμερα. Οι μισθοί των νέων δασκάλων είναι σήμερα πολύ χαμηλότεροι, παρά τα πανεπιστημιακά τους προσόντα.
Τα πανεπιστήμια, καλυπτόμενα πίσω από το σύνθημα ότι η γνώση είναι δικαίωμα συνεχίζουν να παράγουν ανέργους δασκάλους με φρενήρη ρυθμό. Παράγουν υπεράριθμους αποφοίτους, αδιαφορώντας για την ανεργία που προκαλούν. Γιατί να νοιαστούν άλλωστε; Όπως κάθε επιχείρηση στον καπιταλιστικό κόσμο, ενδιαφέρονται να πουλήσουν το προϊόν τους [ τίτλους ] χωρίς να νοιάζονται για τη χρησιμότητα του στη κοινωνία. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα πανεπιστήμια παράγουν αποφοίτους για να έχουν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι δουλειά και τα ιδρύματα αυτά πόρους για τον προϋπολογισμό τους.
Επιπλέον η νομοθεσία συνδέει την ανέλιξη των εν υπηρεσία δασκάλων με την κατοχή μεταπτυχιακών προσόντων, ανεξάρτητα από την αξιοποίηση των προσόντων αυτών στην πράξη. Όταν έχεις ένα master παίρνεις επιπλέον μονάδες για σκοπούς προαγωγής, ανεξάρτητα από την παραγωγικότητα σου μέσα στην τάξη. Αυτό οδηγεί τους εν υπηρεσία δασκάλους να ξοδέψουν κόπο και χρήμα για να τα αποκτήσουν. Στον ίδιο ανταγωνισμό βρίσκονται και οι άνεργοι, αφού ξέρουν ότι η μη κατοχή μεταπτυχιακού θα μετατρέψει τις ελάχιστες πιθανότητες εργασίας τους σε μηδαμινές. Αυτή η κατάσταση αποτελεί χαράς ευαγγέλιο για τα ιδιωτικά και τα δημόσια ιδρύματα που παρέχουν τα προσόντα αυτά έναντι ψηλού τιμήματος. Οι οικογένειες ξοδεύουν τις οικονομίες μιας ζωής για να αγοράσουν ψήγματα ελπίδας για τα παιδιά τους, ή πιθανότητες προαγωγής για τους ίδιους.
Η ανεξέλεγκτη παραγωγή δασκάλων από τα πανεπιστήμια πρέπει προσωρινά να σταματήσει μέχρι να απορροφηθούν οι στρατιές των ανέργων. Ο αριθμός αποφοίτων κάποιας ειδικότητας πρέπει να είναι ανάλογος της ζήτησης. Τα πανεπιστήμια θα πρέπει να παράγουν αποφοίτους σε ειδικότητες που έχει ανάγκη η οικονομία και όχι να αναπαράγουν τη μιζέρια και την ανεργία των νέων.
*ΒΓΓ ΑΚΙΔΑ
