Προτάσεις του Τμήματος Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων του ΤΕΠΑΚ
Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, παρατηρείται στροφή προς τους τομείς πρωτογενούς παραγωγής και ιδιαίτερα προς τον γεωργικό τομέα, καθότι, μέσω της παραγωγής τροφίμων διασφαλίζεται πρωτίστως η επιβίωση των ανθρώπων αλλά και η παραγωγή εισοδήματος. Ιδιαίτερα για την Κύπρο, ο αγροτικός τομέας και ο τομέας μεταποίησης τροφίμων έχουν μεγάλη σημασία για τους παρακάτω λόγους:
Τον τελευταίο καιρό εκφράστηκαν και καταγράφηκαν διάφορες απόψεις και έγιναν σχετικές εισηγήσεις για τη δυνητική συμβολή της κυπριακής γεωργίας στην προσπάθεια άμβλυνσης των επιπτώσεων από την οικονομική κρίση.
Το Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων (ΓΕΒΕΤ) του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου εκτιμά ότι η παρούσα δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο τόπος μας, δίνει την αφορμή και παράλληλα καθιστά αναγκαία, την εκπόνηση εθνικής αγροτικής στρατηγικής, η οποία όμως, και αυτό είναι το ζητούμενο, θα έχει ευρύτερο χρονικό ορίζοντα. Με τον τρόπο αυτό, θα αποφευχθούν βεβιασμένες ενέργειες οι οποίες συνήθως, έχουν και αρνητικές συνέπειες.
Η εκπόνηση εθνικής αγροτικής πολιτικής με άμεση και μεσοπρόθεσμη εφαρμογή, πιστεύουμε πως αποτελεί συλλογική ευθύνη όλων των αρμοδίων φορέων και θα πρέπει να γίνει χωρίς χρονοτριβή. Το Τμήμα ΓΕΒΕΤ, διαθέτει εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό και συνεπώς, μπορεί να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση. Από ένα μακρύ κατάλογο, το Τμήμα αναφέρει ενδεικτικά τα ακόλουθα θέματα τα οποία προτείνει να αποτελέσουν αντικείμενα διαβούλευσης και οι όποιες αποφάσεις να περιληφθούν στο ευρύτερο πλαίσιο μιας εθνικής στρατηγικής :
1. Διασφάλιση γης για φυτική και ζωική παραγωγή
Με γνώμονα το συμφέρον της χώρας, θα πρέπει να εξευρεθεί η άριστη ισορροπία μεταξύ των διαφόρων τομέων της οικονομίας που ανταγωνίζονται και διεκδικούν, ο καθένας για δική του χρήση, τον περιορισμένο αυτό φυσικό πόρο. Οι σχετικές πολιτικές που ακολουθήθηκαν μέχρι σήμερα δεν στηρίχτηκαν στο ορθολογισμό, αλλά σε άλλα κριτήρια. Δεν μπορεί το όραμα μας να είναι η οικοπεδοποίηση ολόκληρης της Κύπρου. Είναι λοιπόν, απόλυτα αναγκαίο να διασφαλιστεί γη για χρήση από τις επόμενες γενιές, για:
Η γη για γεωργική χρήση θα πρέπει να είναι η πλέον γόνιμη όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες (π.χ. στο Ισραήλ όπου η οικιστική ανάπτυξη γίνεται σε άγονες και ακατάλληλες για γεωργική χρήση περιοχές).
2. Μεγιστοποίηση της ανταποδοτικότητας χρήσης του νερού από τη βροχόπτωση και το βιολογικό καθαρισμό
Αξιοποίηση της βροχόπτωσης με καλλιέργεια χειμερινών φυτικών ειδών τα οποία στο παρελθόν αποτελούσαν εξαγώγιμα προϊόντα ενώ τώρα εισάγονται (π.χ. κρεμμύδια, καρότα). Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και πολλά χειμερινά λαχανικά τα οποία προσφέρονται και για βιολογική καλλιέργεια.
Αξιοποίηση καλλιεργειών υψηλής προστιθέμενης αξίας που αποδίδουν με περιορισμένη άρδευση όπως π.χ. τα επιτραπέζια σταφύλια. Εισαγωγή και εφαρμογή μεθόδων ελέγχου της ποσότητας νερού από αρδευτικά συστήματα και διάθεση του ανάλογα με τις υδατικές ανάγκες των καλλιεργούμενων ειδών.
Επέκταση της καλλιέργειας αρδευόμενων κτηνοτροφικών ειδών για παραγωγή καλής ποιότητας σανού και ενσιρωμάτων για μερική αντικατάσταση εισαγόμενων ζωοτροφών από τις οποίες η κτηνοτροφία είναι σχεδόν πλήρως εξαρτημένη και με ψηλό τίμημα. Το ανακυκλωμένο νερό προσφέρεται γι’ αυτό το σκοπό και θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες αξιοποίησης όλης της διαθέσιμης ποσότητας, αλλά και καθολική ει δυνατόν εφαρμογή συστημάτων επεξεργασίας λυμάτων που θα αυξήσει την ποσότητα ανακυκλωμένου νερού.
3. Διαφύλαξη και αξιοποίηση γηγενούς γενετικού υλικού (φυτικού και ζωικού)
Ο μεγάλος πλούτος των αυτοφυών φυτών στα οποία περιλαμβάνονται και τα ενδημικά είδη, θα πρέπει να προστατευτεί, να κατοχυρωθεί και να αξιοποιηθεί. Οι προοπτικές για αξιοποίηση κάποιων αρωματικών/φαρμακευτικών και ανθοκομικών ειδών, είναι πολύ καλές. Είναι γεγονός ότι κατά καιρούς έχει γίνει συλλογή και εκμετάλλευση αυτόχθονου γενετικού υλικού από ξένους με σκοπό την χρήση σε βελτιωτικά προγράμματα και εμπορία αυτού του υλικού. Επίσης, υπάρχουν μόνο τρεις κυπριακές φυλές αγροτικών ζώων, μια από κάθε είδος (αγελάδα, πρόβατο, αίγα), οι οποίες κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Θα πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα για διατήρηση, αξιοποίηση και προβολή τους. Στο θέμα της αξιοποίησης, υπάρχουν δυνατότητες σχετιζόμενες με περιβαλλοντική διαχείριση δασικών και άλλων βοσκότοπων, καθώς και διασύνδεση της φυλής με συγκεκριμένα πιστοποιημένα προϊόντα (π.χ. κρέας εριφίου ή χαλούμι αίγας Μαχαιρά).
4. Εμπορία αγροτικών προϊόντων
Με την ενεργό εμπλοκή και των παραγωγών, αναδιοργάνωση του τομέα της εμπορίας αγροτικών προϊόντων που προορίζονται για εγχώρια κατανάλωση αλλά ιδιαίτερα, των εξαγώγιμων προϊόντων. Θα πρέπει να γίνει απ’ όλους κατανοητό, ότι τα άριστης ποιότητας αγροτικά προϊόντα μόνο μέσω της καλής οργάνωσης της εμπορίας τους θα αποδώσουν το ανάλογο οικονομικό όφελος. Σε αυτό μπορεί να συμβάλει η πιστοποίηση Κυπριακών προϊόντων φυτικής και ζωικής προέλευσης με ειδική σήμανση αναφορικά με τον τόπο και χρόνο παραγωγής καθώς και η ιχνηλασιμότητα τους. Παράλληλα με την πιστοποίηση, η κατάλληλη διαφήμιση και προώθηση τους θα συμβάλει στην καθιέρωση τους στη συνείδηση του καταναλωτή.
5. Προτάσεις για συγκεκριμένες γεωργικές δραστηριότητες/τομείς
Στο πιο κάτω έγγραφο
