ΤΗΣ ΛΗΔΑΣ ΙΩΑΝΝΟΥ*
Το έργο WINEC «Ανάπτυξη προηγμένων συστημάτων για τη βελτιστοποίηση της περιβαλλοντικής απόδοσης των οινοποιείων στην Κύπρο», LIFE ENV/CY/000455, το οποίο συγχρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση), ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2010 και ολοκληρώθηκε πριν λίγους μήνες και ο συνολικός προϋπολογισμός του ήταν 1.371.357 ευρώ. Το πρόγραμμα αυτό στόχευε στην ενθάρρυνση των οινοποιείων -ως μικρές επιχειρήσεις- προς την εφαρμογή πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης με στόχο τη βελτιστοποίηση της περιβαλλοντικής τους απόδοσης και τήρηση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας που σχετίζεται με τη λειτουργία τους (π.χ. Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά, επεξεργασία υγρών αποβλήτων, Οδηγία για τα απορρίμματα συσκευασίας). Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο θέμα της προχωρημένης επεξεργασίας των υγρών αποβλήτων των οινοποιείων.
Συντονιστής του έργου ήταν το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο Νερού - Nireas-IWRC, του Πανεπιστημίου Κύπρου, υπό την επίβλεψη της Επίκουρης καθηγήτριας Δρ. Δέσπω Φάττα-Κάσινου, ενώ συμμετείχαν ως εταίροι από την Κύπρο ο Αναπτυξιακός Οργανισμός ΤΑΛΩΣ, η εταιρεία S.K. EuromarketLtd, το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος και το Οινοποιείο «Τσιάκκας». Από την Ελλάδα συμμετείχε το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Κατά τη διάρκεια παραγωγής του οίνου παράγονται μεγάλοι όγκοι υγρών και στερεών αποβλήτων, η ποσότητα και η ποιότητα των οποίων εξαρτώνται από τον τύπο κρασιού και τις τεχνικές παραγωγής που χρησιμοποιούνται. Τα υγρά απόβλητα προέρχονται από τα διάφορα βήματα πλύσης κατά τη διάρκεια της άλεσης και της συμπίεσης των σταφυλιών και του ξεπλύματος των δεξαμενών ζύμωσης, των βαρελιών και άλλων στοιχείων του εξοπλισμού. Η συνολική παραγωγή υγρών αποβλήτων ενός οινοποιείου είναι συνήθως 1.2 φορές μεγαλύτερη από την παραγωγή κρασιού. Τόσο τα υγρά όσο και τα στερεά απόβλητα πρέπει να διαχειριστούν κατάλληλα πριν την τελική τους διάθεση ή επαναχρησιμοποίηση καθώς έχουν υψηλό οργανικό φορτίο.
Ως ένα από τα σημαντικότερα μέτρα που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, είναι μια μονάδα προχωρημένης επεξεργασίας υγρών αποβλήτων οινοποιείου αποτελούμενη από Βιοαντιδραστήρα Μεμβρανών (MBR) και στάδιο Προχωρημένης Ηλιακής Οξείδωσης (SOLAR), προχωρώντας ένα βήμα πιο μπροστά από την υφιστάμενη νομοθεσία για τα μικρά οινοποιεία και στοχεύοντας στην επίλυση των προβλημάτων της ανεξέλεγκτης απόρριψης, της εποχικότητας, του υψηλού οργανικού φορτίου, των ανεπιθύμητων οσμών κ.λπ.
Τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του Nireas-IWRC του Πανεπιστημίου Κύπρου, μελέτησαν και αξιολόγησαν σε εργαστηριακή πρώτα κλίμακα, τα μερικώς βιολογικά επεξεργασμένα υγρά απόβλητα οινοποιείου, μέσω της προχωρημένης ομογενούς φωτοκατάλυσης με χρήση ηλιακού φωτός, ως τελική επεξεργασία. Τα αποτελέσματα των βέλτιστων συνθηκών εργασίας και τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τα εργαστηριακής κλίμακας πειράματα, χρησιμοποιήθηκαν αρχικά για το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία ενός πρωτότυπου ηλιακού φωτοκαταλυτικού αντιδραστήρα στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Tα δεδομένα που προέκυψαν χρησιμοποιήθηκαν για το σχεδιασμό και την κατασκευή ενός πιλοτικού συστήματος ηλιακής φωτοκατάλυσης που εγκαταστάθηκε και λειτουργεί στο οινοποιείο Τσιάκκα στο Πελένδρι Λεμεσού.
Σημαντικό επίτευγμα του έργου ήταν το γεγονός ότι επιλέχτηκε ως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ερευνητικά έργα για να παρουσιαστεί στην επίσημη ιστοσελίδα του προγράμματος LIFE+ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ερευνητές κ. Λήδα Ιωάννου και κ. Τουμαζής Τουμαζή του Nireas-IWRC, του Πανεπιστημίου Κύπρου, παρουσίασαν όπως φαίνεται στο πιο κάτω βίντεο τους κυριότερους στόχους του έργου, καθώς και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτό. Μεγάλη έμφαση δόθηκε στις προηγμένες μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν για την επεξεργασία των αποβλήτων του οινοποιείου Τσιάκκας. Επίσης παρουσιάστηκε το ολοκληρωμένο σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης που εφαρμόστηκε στο οινοποιείο, το οποίο οδήγησε στην πιστοποίηση του το Μάρτιο του 2012 με EMAS-easy, αποτελώντας το πρώτο πιστοποιημένο οινοποιείο ως τότε στην Κύπρο και ένα από τα πρώτα σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε το βίντεο στην πιο κάτω ιστοσελίδα:
http://lifevideos.eu/videos/?id=LIFE08_ENV_CY_000455_01_EN_INDUS.mp4
Ενώ για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του έργου:
http://www.eng.ucy.ac.cy/WINEC/
*Ερευνήτρια, Nireas-IWRC, Πανεπιστήμιο Κύπρου
