ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΙΚΕΛΛΙΔΗ*
Τι να γράψει κανείς για τον Χρήστο Θεοφιλίδη; Έναν παιδαγωγό που δίδαξε όχι μόνο με τα συγγράμματά του – που ξεπέρασαν σε φήμη τη μικρή του χώρα – ούτε και μόνο με το λόγο του στις αίθουσες διδασκαλίας αλλά κυρίως με τη βιωτή του. Ένα παράδειγμα ήθους και αρετής.
Η δική μου γενιά είχε την τύχη να γνωρίσει τον Χρήστο Θεοφιλίδη στα 1983, όταν εμείς πρωτομπαίναμε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου για σπουδές κι εκείνος – επιστρέφοντας από τις σπουδές του και τις μεταπτυχιακές του αναζητήσεις από την Αμερική αναλάμβανε θέση (αποσπασμένου) καθηγητή στην ΠΑΚ. Γνωρίσαμε αμέσως έναν άνθρωπο δοσμένο στην παιδαγωγική επιστήμη που έφερνε μαζί του έναν αέρα επιστημονικότητας, που η Παιδαγωγική Ακαδημία αγνοούσε μέχρι τότε. Ήταν φανερό πως ο άνθρωπος εκείνος δεν είχε ιδιαίτερη σχέση με ότι άλλο υπήρχε τότε στην Κύπρο σε ότι αφορά ακαδημαϊκούς δασκάλους. Εξάλλου ήταν ένας τομέας ανύπαρκτος για την Κύπρο η ακαδημαϊκή κοινότητα.
Το καλοκαίρι του 1987 βρήκα τον κ. Θεοφιλίδη στον περίβολο του μοναστηριού της Παναγίας του Κύκκου. Είχα ήδη εργαστεί ένα χρόνο ως δάσκαλος στο μονοθέσιο δημοτικό σχολείο της Οδούς. «Για πες μου, Δημήτρη, τι ακριβώς κάνεις εκεί στην Οδού και ο φίλος μου ο Φρίξος είναι ενθουσιασμένος μαζί σου»; (Επρόκειτο για τον Φρίξο Κωνσταντινίδη, Επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαίδευσης). Αργότερα βέβαια αντιλήφθηκα πως ο Δάσκαλος Χρήστος Θεοφιλίδης συνήθιζε να μαθαίνει για πολλούς παλιούς του φοιτητές τα νέα τους δείγμα της αγάπης και του ενδιαφέροντός του γι’ αυτούς. Ήταν κι αυτό ένα στοιχείο της παιδαγωγικής του φύσης που τον κατέτασσε στους πραγματικούς Δασκάλους.
Στα 1991 ως καθηγητής στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ο κ. Θεοφιλίδης είχε το γενικό πρόσταγμα για το πρόγραμμα επιπρόσθετης κατάρτισης των δασκάλων και νηπιαγωγών της Κύπρου. Το γνωστό Δ/ΠΤΥΧ που έγινε για ακαδημαϊκή και μισθολογική αναβάθμιση του κλάδου. Ποιος να ξεχάσει τις τρίωρες εκπαιδευτικές συναντήσεις με τον κ. Θεοφιλίδη στα πλαίσια του προγράμματος;
Νέο συναπάντημα είχαμε το Γενάρη του 1995. Εκεί στο Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας κάπου ογδόντα εκπαιδευτικοί μαζευτήκαμε και ιδρύσαμε τον Εκπαιδευτικό Όμιλο Κύπρου. Μπροστάρης για να γίνει η σύναξη εκείνη ήταν ο αγαπημένος Δάσκαλος Χρήστος Θεοφιλίδης. Πρώτος πρόεδρος του Ομίλου ο κ. Θεοφιλίδης. Μια νέα εποχή άρχιζε με την εμπνευσμένη καθοδήγηση του αγαπητού Δασκάλου. Εκπαιδευτικά συνέδρια με κύρος και αξιοπιστία. Με βαρύτητα και με ονόματα σημαντικά της παιδαγωγικής επιστήμης τόσο από Κύπρο όσο και από Ελλάδα και εξωτερικό. Στο μεταξύ ο ίδιος αποτελεί το δεσμείν και το λύειν του Τμήματος Επιστημών της Αγωγής του νεοσύστατου Πανεπιστημίου Κύπρου. Ουσιαστικά αποτελεί τον θεμελιωτή της Σχολής των Επιστημών της Αγωγής.
Το 1998 ο πρόεδρος Κληρίδης τον διόρισε πρόεδρο της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας. Πρώτη φορά η θέση είχε πληρωθεί με ένα τόσο σημαντικά καταρτισμένο πρόσωπο. Αποδείχτηκε εκεί ότι και τεχνοκρατικά είχε απίστευτες ικανότητες. Οργάνωσε την ΕΕΥ σε νέα πρότυπα. Μηχανογράφηση, τάξη στις επαφές με τον κόσμο, συνεντεύξεις ουσίας, εμπέδωση της αξιοκρατίας. Το τελευταίο βέβαια μόνο ένας άνθρωπος πραγματικά μορφωμένος και αυτόφωτος θα μπορούσε να το πετύχει. Κι ο Δάσκαλος Θεοφιλίδης, ο πάλαι ποτέ απόφοιτος της ΠΑΚ με καταγωγή από τον Λουβαρά ήταν τέτοιος άνθρωπος. Πολύ συχνά έλεγα πως υπήρξε από τους πραγματικά ελάχιστους ανθρώπους στην Κύπρο που αναρριχήθηκε σε διάφορες θέσεις αποκλειστικά και μόνο με την αδιαμφισβήτητη αξία του. Κι ήταν από τους ελάχιστους που ανέβηκαν ψηλά και δεν επεδίωξε ούτε επέτρεψε ποτέ να έχει «αυλή». Επειδή κι ο ίδιος ποτέ δεν υπήρξε αυλικός οιουδήποτε.
Στα 2005 ένα απ’ τα πρώτα τηλεφωνήματα που πήρα για να με παροτρύνουν να αναλάβω την προεδρία της ΠΟΕΔ ήταν κι εκείνο του Χρήστου Θεοφιλίδη. Ο λόγος του βαρύς και αιτιολογημένος, όπως πάντα. Κι ιδιαίτερα σημαντικός. Δεν μετάνιωσα που τον άκουσα και φυσικά δεν ήταν λίγες οι φορές που στάθηκε δίπλα μου, όπως ήταν δίπλα πάντοτε στην Οργάνωση των δασκάλων. Πολλάκις υπήρξε ομιλητής σε πανελλήνια συνέδρια της ΠΟΕΔ με την αντίστοιχη Οργάνωση της Ελλάδας, την ΔΟΕ. Ουκ ολίγες φορές στήριξε εκπαιδευτικά συνέδρια της ΠΑΔΕΔ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ την τριετία που ήμουν στην προεδρία της (2002-2005) αλλά και αργότερα. Ως ομιλητής ήταν απαράμιλλος. Πάντα συγκροτημένος ο λόγος του, πλήρως οργανωμένος – δείγμα της επιστημονικότητάς του αλλά και του σεβασμού του στο ακροατήριό του. Πώς να ξεχάσει κανείς τις συνεδρίες του Εκπαιδευτικού Ομίλου για τα οργανωτικά θέματα των συνεδρίων και την τόση λεπτομερή καταγραφή των οργανωτικών από μέρους του; Πώς να ξεχάσουμε τις εισαγωγικές του ομιλίες, τις γεμάτες νόημα και μηνύματα, στα συνέδρια αυτά; Η όλη συναναστροφή μαζί του ήταν ένα ζωντανό παράδειγμα για τον καθένα.
Στις 19 Ιουνίου 2009 η ΠΟΕΔ τον τίμησε με το βραβείο μέγιστης προσφοράς στα γράμματα, τον Δάσκαλο και τον πολιτισμό. Η τελετή έγινε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, στην αίθουσα τελετών κι υπήρξε για όλους όσους είχαμε την τύχη να παραβρεθούμε συγκλονιστική. Ο Χρήστος Θεοφιλίδης να εκφωνεί έναν εμπνευσμένο λόγο, να εξυμνεί το δάσκαλο και την Οργάνωσή του, να κάνει τη δική του αυτοκριτική και να περιγράφει γλαφυρά την όλη του πορεία στο χώρο της εκπαίδευσης έχοντας ανάμεσα στο ακροατήριο πολλούς παλιούς του φοιτητές, συναδέλφους αλλά και συγγενείς από το Λουβαρά. Και να αποκαλύπτεται μπροστά μας ένας υπερευαίσθητος Άνθρωπος που έκλαψε από συγκίνηση, από χαρά, από περηφάνια. Το σκεπτικό της βράβευσής του από την ΠΟΕΔ έλεγε:
Με ομόφωνη απόφαση της Επιτροπής Βραβείων Π.Ο.Ε.Δ. ο κ. Χρήστος Θεοφιλίδης βραβεύεται για τη μακρόχρονη και συστηματική προσφορά του στην αναγωγή και αναβάθμιση του διδασκαλικού λειτουργήματος.
Μέσα από το αξιόλογο Διοικητικό και Ακαδημαϊκό του έργο το οποίο ανέπτυξε από σημαντικά Πολιτειακά αξιώματα, τα οποία ανέλαβε και καταξίωσε, συνέβαλε πρωτοποριακά και καταλυτικά στην επιστημονική ανάδειξη της διδασκαλίας – μάθησης, ενώ έθεσε τις βάσεις και τις προϋποθέσεις για την επιστημονική συγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό του διδασκαλικού επαγγέλματος στον τόπο μας.
Το πλούσιο συγγραφικό και ερευνητικό του έργο αποτελεί σημείο αναφοράς για τις επιστήμες της Αγωγής και την Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και με το οποίο σφράγισε την ιδιότητα του αεικίνητου και ευρηματικού Επιστήμονα, Παιδαγωγού και Ερευνητή.
Ο διδασκαλικός κόσμος, μέσω αυτής της βράβευσης, εκφράζει προς το πρόσωπό του την αναγνώριση και την εκτίμησή του.
Τα επόμενα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα για τον ίδιο. Ο θάνατος της λατρευτής του γυναίκας Παναγιώτας τον σημάδεψε. Η δική του αρρώστια και το πάλεμα του με αυτή, γιατί ένιωθε το βάρος της ευθύνης απέναντι στο γιο του Μάριο ήταν μια άνιση μάχη. Την ίδια ώρα έβλεπε τον Εκπαιδευτικό Όμιλο Κύπρου να συνεχίζει την πορεία του, να αποκτά το ιδιόκτητο οίκημά του, να μπορεί να σταθεί στα πόδια του με τα όσα ο ίδιος του πρόσφερε. Έβλεπε να εκδίδονται τα βιβλία του και να γίνονται πάντα αποδεκτά με ενθουσιασμό από την εκπαιδευτική κοινότητα. Ώσπου έφτασε το πλήρωμα του χρόνου κι ο Χρήστος Θεοφιλίδης ταξίδεψε για να συναντήσει την αγαπημένη του Παναγιώτα.
Έφυγε αφήνοντας πίσω του την ανάμνηση ενός πραγματικού Δασκάλου. Που πήρε λίγα κι έδωσε πολλά. Αιωνία του η Μνήμη.
*Πρώην πρόεδρος της ΠΟΕΔ
