ΤΗΣ ΖΗΝΑΣ ΠΟΥΛΛΗ
Πρόκειται για παράφραση της γνωστής ατάκας του ελληνικού κινηματογράφου "στρίβειν δια του αρραβώνος". Στην ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη «Ο Ατσίδας» (1962), ο Ντίνος Ηλιόπουλος απειλείται από τον αδελφό της κοπέλας του: ή γαμβρός ή μακαρίτης. Ο Ηλιόπουλος συναντιέται τυχαία με τον Στέφανο Στρατηγό στο κέντρο του λαϊκού φιλόσοφου Θρασύβουλα (Θανάσης Βέγγος), που διατείνεται ότι «τα πάντα είναι ατμός», και του αφηγείται το δίλημμά του. Ο Στρατηγός, χωρίς να γνωρίζει ότι συνομιλεί με τον αδελφό της κρυφής αγαπημένης του, εξηγεί τη μέθοδο τού «στρίβειν διά του αρραβώνος» και του εκμυστηρεύεται ότι σκοπεύει να την εφαρμόσει ο ίδιος σύντομα.
Η στιχομυθία είναι πιο κάτω:
«Στρ: Τότε γιατί δεν αρραβωνιάζεστε;
Ηλ: Τι να κάνω; Να αρραβωνιαστώ;
Στρ: Η μόνη λύση. Αρραβωνιάζεστε και στρίβετε μετά.
Ηλ: Να στρίψω; Πώς να στρίψω; Τι να στρίψω;
Στρ: Δεν ξέρετε τη μέθοδο τού στρίβειν διά του αρραβώνος;
Ηλ: Στρίβειν διά…
Στρ: Του αρραβώνος.
Ηλ: Ααα! Δια του… Για, για, για,για,για, για…
Στρ: Αγαπητέ μου, ένα σύστημα θαυμάσιο που το εφαρμόζουν πολλοί έξυπνοι άνθρωποι. Όταν σε στριμώξουν για καλά και χρειάζεται οπωσδήποτε μια απάντηση, τότε, αντί να πεις «παντρεύομαι», λες «αρραβωνιάζομαι». Αυτό καλμάρει τους συγγενείς της κοπέλας, πατέρα, αδελφό, θείο, εξαδέλφους, ησυχάζουν όλοι, και ακολουθεί μια ωραία περίοδος αρραβώνος, ο οποίος, σε δεδομένη στιγμή, αντί να οδηγήσει στο γάμο, διαλύεται!
Ηλ: Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον! Για, πώς διαλύεται, πώς;
Στρ: Ε, πώς διαλύονται τόσοι και τόσοι αρραβώνες; Ανακύπτουν διαφωνίες, ή στο χαρακτήρα ή στην προίκα, συνήθως στην προίκα, και ο αρραβώνας πάει περίπατο, ήσυχα και πολιτισμένα.
Ηλ: Ωραίο σύστημα, λοιπόν, δεν το ’χα σκεφτεί.
Στρ: Αυτό πρόκειται να κάνω κι εγώ».
Η φράση χρησιμοποιείται και σήμερα υποδηλώνοντας διπλωματικό ελιγμό. Ο τελικός στόχος είναι η ελαχιστοποίηση και εκμηδένιση των πιθανών αντιδράσεων μιας συγκεκριμένης ενέργειας(π.χ. ευνοιοκρατία). Αυτό γίνεται μέσω υλοποίησης μιας υποβαθμισμένης ενέργειας, η οποία όμως καταλήγει σε εκμετάλλευση της κατάστασης από αυτόν που διαπράττει τη διαδικασία αυτή. Ο ελισσόμενος τελικά κατορθώνει να κάμει αυτό που θέλει με ελάχιστες συνέπειες.
Για παράδειγμα, επειδή είναι δύσκολο να διοριστεί κάποιος σε ευνοιοκρατική θέση «πηδώντας» τους ήδη προϋπάρχοντες λειτουργούς, τότε χρησιμοποιείται η μέθοδος της απόσπασης. Εφόσον πρόκειται για απόσπαση, οι αντιδράσεις θα είναι μειωμένες διότι όλοι καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για κάτι προσωρινό. Το μόνο που χρειάζεται είναι να προταθεί από έναν υψηλόβαθμο υφιστάμενο λειτουργό. Αν δε ο/η λειτουργός είναι ανεπαρκής, τότε ακόμα καλύτερα διότι του/της γίνεται απαραίτητος/η.
Σε αρκετές περιπτώσεις, αντί ο αποσπασμένος να έχει βοηθητικό ρόλο καταλήγει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Ενίοτε δρα ως υπερυπουργός, επιλέγει την επόμενη θέση του κάμνοντας άλματα στην κλίμακα και γράφει ο ίδιος τις προδιαγραφές της θέσης, την οποία και παίρνει ασφαλώς. Σε άλλες περιπτώσεις παραμένει αποσπασμένος για χρόνια, δημιουργεί γνωριμίες με καθηγητές Πανεπιστημίων παίρνει τα πτυχία του και εισηγείται ασφαλώς τον καθηγητή του για μελέτες. Μπορεί επίσης να κανονιστεί να συμμετέχει σε σημαντικά συνέδρια, καταστρατηγώντας κάθε έννοια ιεραρχίας, ώστε να «κτίσει» ένα ακτύπητο βιογραφικό, οπότε αναμένει την προκήρυξη θέσεων για μονιμότητα και με τις γνωριμίες που απέκτησε παίρνει τη θέση. Υπάρχει και το είδος του κουμπάρου αποσπασμένου… Οι δε νεοφώτιστοι αποσπασμένοι (φυσικά πρέπει να διοριστεί πρώτα) είναι είδος που πρέπει να μελετηθεί σε βάθος αφού ενίοτε παίρνουν και σημαντικές αποφάσεις. Όλα εξαρτώνται από το θράσος και τις φιλοδοξίες του καθενός, δεν υπάρχουν περιορισμοί.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, το πιο πάνω δεν ισχύει για όλους όσοι βρίσκονται με απόσπαση. Υπάρχουν εξαιρετικοί αποσπασμένοι, πραγματικά «διαμάντια» τόσο σε απόδοση όσο και σε ήθος. Εργάζονται ευσυνείδητα με χαμηλούς τόνους και προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες.
Τελικά, ο Θρασύβουλας είχε δίκαιο: «τα πάντα είναι ατμός», ειδικά όταν κάποιοι επιμένουν στην αξιοκρατία και στην ανύπαρκτη ηθική (την οποία προσπαθούν να διδάξουν κιόλας) …
