Σχέδιο Επαγγελματικής Μόρφωσης εκπαιδευτικού: Το κερασάκι στην τούρτα της υπερφόρτωσης του δασκάλου

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ Α. ΠΟΛΗ*  

Κάθε πέρσι και καλύτερα. Αν κάποιος δάσκαλος που αφυπηρέτησε πριν δέκα χρόνια μπορούσε να βιώσει την καθημερινότητα του σημερινού δασκάλου θα συνθλιβόταν από ένα κύμα άγχους και υπερέντασης. Τα καθήκοντα των εκπαιδευτικών συνεχώς αυξάνονται σε αντίθεση με τους μισθούς  που με τη μείωση τους κατά 20% - 25% το καλοκαίρι του 2011 κατέβηκαν στο επίπεδο της δεκαετίας του 90. Νέες νομοθεσίες συνεχώς ψηφίζονται που θέλουν τους δασκάλους όχι μόνο υπεύθυνους για την μόρφωση αλλά και την ασφάλεια, υγεία και ευημερία των παιδιών. Κάθε πέρσι και καλύτερα. Η άμεση εργοδότηση και η μηδενική ανεργία έχει χαθεί από την ημέρα που μπήκαμε στην ΕΕ και άνοιξε η αγορά εργασίας. Επιπλέον τα ιδιωτικά πανεπιστήμια γέμισαν την Κύπρο άνεργους δασκάλους. Τα προαπαιτούμενα για εργοδότηση, επιμόρφωση και ανέλιξη  συνεχώς αυξάνονται. Ο πιο κάτω ενδεικτικός κατάλογος διοικητικών και άλλων συναφών καθηκόντων τεκμηριώνει τους ισχυρισμούς μας.

Κατάλογος διοικητικών και διδακτικών καθηκόντων που προέκυψαν την τελευταία δεκαετία

ΝΣΔΕ: εξετάσεις για διορισμό, μάστερ διδακτορικό για να μπορέσεις ίσως να διοριστείς στα 35, συνεχής επιμόρφωση για να μην μείνεις πίσω, συνεχής πίεση για αποτελέσματα με διασύνδεση  αξιολόγησης μαθητών με τους δείκτες επάρκειας, έλεγχος διατροφής παιδιών μέσω θεσμοθετημένης επιτήρησης κυλικείων, εφαρμογή νόμων για ασφάλεια  και υγεία μαθητών και προσωπικού, σχέδια και ασκήσεις πολιτικής άμυνας, λογιστική υποστήριξη σίτισης απόρων, καθημερινός καταιγισμός εγκυκλίων και emails και συνακόλουθες εργασίες που πρέπει να διεκπεραιωθούν, έκδοση πιστοποιητικών φοίτησης σε γονείς που διεκδικούν επιδόματα, Συνεργασία με τη σχολική εφορία και θεσμοθέτηση και λειτουργία της συμβουλευτικής επιτροπής, ετοιμασία εκθέσεων για πολυθεματικές αξιολογήσεις παιδιών για σκοπούς Ειδικής Εκπαίδευσης, λειτουργικός αλφαβητισμός, διαχείριση ταμείου διευθυντή, λειτουργία παράλληλων δομών όπως πρωινό, ολοήμερο και θερινό σχολείο, ενσωμάτωση αλλοδαπών στα σχολεία με ελάχιστες ώρες στήριξης, διαχείριση καταγγελιών γονιών κατά δασκάλων υπό το αυστηρό βλέμμα του επιτρόπου για τα δικαιώματα του παιδιού, παραβατικότητα, σχέδια δράσης ποικίλων τομέων, στόχοι υπό έμφαση, διαγωνισμοί, σχολικές ιστοσελίδες,… κλπ  .

 Σαν να μην έχει ο καθένας από εμάς να διαχειριστεί ένα όγκο διδακτικών και διοικητικών καθηκόντων που εκτοξεύονται κατά πάνω μας από τις εγκυκλίους και τα emails με ρυθμό πολυβόλου, το ΥΠΠ εισηγείται συνεχώς νέους τομείς δραστηριοποίησης. Ενώ  μοιράζονται συνεχώς νέα καθήκοντα, κανένας δεν νοιάζεται να αθροίσει το σύνολο των υποχρεώσεων για να προκύψει η μεγάλη εικόνα που αποτελείται από ένα βουνό εργασιών, των οποίων η επιμελής εκτέλεση  αποβαίνει εφικτή αν ο θεός αυξήσει της ώρες της μέρας.. ή αν καταργήσεις τον νυκτερινό ύπνο, ή αν αποκτήσεις μηχανισμούς αυτοάμυνας και παροιμιώδη αναισθησία.

Στόχος η βελτίωση της εκπαίδευσης ή η σύνθλιψη του δασκάλου μέσα στον κυκεώνα της σχολαστικότητας; Το ΣΕΜΕ θέλει να δημιουργήσει τον εκπαιδευτικό που  πρέπει να είναι συνεχώς και μαθητής και δάσκαλος δια βίου και ίσως μέχρι τελικής πτώσεως κυνηγώντας μια χίμαιρα. Τελικά ή όλη γραφειοκρατική θύελλα θα αποβεί εις βάρος και της ίδιας της διδασκαλίας αλλά ποιος πραγματικά νοιάζεται; Όλα γίνονται για το «φαίνεσθαι». Το γίγνεσθαι και η αυτογνωσία απουσιάζουν .

  Το ΣΕΜΕ είναι ο νέος εφιάλτης που εισάγει τα πολλά επιπρόσθετα  καθήκοντα που θα επιβαρύνουν σημαντικά την καθημερινότητα του εκπαιδευτικού.  Σταχυολογούμε μερικά από αυτά.

1. Σύνταξη Σχεδίου Επαγγελματικής Μάθησης σε επίπεδο σχολείου με τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών με θεματολογία και  στόχους.
2. Σύνταξη ατομικού  σχεδίου επαγγελματικής μάθησης από  κάθε εκπαιδευτικό που θα πρέπει να διαμορφώνει το ετήσιο πλάνο επιμόρφωσης.
3. Επιλογή δράσεων και δραστηριοτήτων, οι οποίες θα καλύψουν τις υποτιθέμενες διδακτικές ανάγκες και ανεπάρκειες του εκπαιδευτικού. Αλήθεια ποιες ανάγκες; Ποιες ανεπάρκειες; Ποιος κρίνει τι και γιατί προβαίνει σε τέτοιες κρίσεις; Γιατί πρέπει συνεχώς να φορτώνουμε το δάσκαλο με τύψεις για ανεπάρκεια;
4. Υλοποίηση των σχεδίων του ΣΕΜΕ μεταξύ Οκτωβρίου και Μαΐου  κάθε χρονιάς. Δεν φτάνει η πίεση της δουλειάς πρέπει συνεχώς να τρέχουμε για σεμινάρια στον τελικά ανύπαρκτο ελεύθερο χρόνο μας.
5. Ανάθεση συντονιστικού ρόλου στον διευθυντή ή το β. δ/ντη. Αλήθεια γιατί το διευθυντικό προσωπικό έχει παραμείνει στο διδακτικό χρόνο της δεκαετίας του 1980 όταν τα καθήκοντα του ήταν ελάχιστα; Γιατί δεν μειώνεται ο διδακτικός χρόνος ενόψει των νέων καθηκόντων;
6. Αυτό-φακέλωμα του εκπαιδευτικού ο οποίος όχι μόνο πρέπει να κάνει τις επιμορφωτικές δραστηριότητες αλλά να τις καταγράφει με λεπτομέρεια στο ατομικό του σχέδιο επαγγελματικής μάθησης το λεγόμενο Πορτφόλιο. Μπορεί το πορτοφόλι μας να άδειασε αλλά τουλάχιστον θα αναπτύξουμε το ευγενές άθλημα του αυτό-φακελώματος.
7. Τήρηση  πορτφόλιο Υποστήριξης της Επαγγελματικής Μάθησης σε επίπεδο σχολικής μονάδας από τον Συντονιστή του σχολείου και τον εξωτερικό υποστηρικτή –κριτικό φίλο από το ΠΙ. (Αν έχεις τέτοιους «κριτικούς» φίλους τους εχθρούς τι να τους κάνεις; )
8. Ο καταρτισμός μεθοδολογίας συνεχούς ανατροφοδότησης, η οποία να καλύπτει την αυτοαξιολόγηση (π.χ. πορτφόλιο), την εσωτερική και την εξωτερική αξιολόγηση, ανάλογα με την περίπτωση. Όπως την αδιάλειπτη προσευχή. Μέρα και νύκτα δεν θα σκέφτεσαι τίποτε άλλο από την ..αυτοβελτίωση. Κάτι σαν ψύχωση δηλαδή. Ιδανική περίπτωση για ψυχολόγους..
9. Η πραγματοποίηση σχετικής, τακτικής και συνεκτικής συλλογής δεδομένων ώστε να εκτιμάται η επιτυχία και να εντοπίζονται οι τομείς που χρήζουν βελτίωση. Αντί να κάμουμε μάθημα θα συμπληρώνουμε συνεχώς ερωτηματολόγια και δελτία, για να μπορούν οι θεωρητικοί να σχεδιάζουν και να αναθεωρούν συνεχώς τη μίζερη πραγματικότητα μας. Ίσως να βάλουμε και κάμερες για να βλέπουμε τη νύκτα ξανά το μάθημα για σκοπούς αυτοβελτίωσης, Τρικυμία εν κρανίω..
10. Επιμόρφωση σε διευθυντές και βοηθούς για να μπορούν να συντονίζουν το θεάρεστο έργο της αναβάθμισης της επαγγελματικής μάθησης των υφισταμένων τους. Πότε θα κάνουμε τα μαθήματα και τη διοικητική μας εργασία;
11. Πενήντα (50)  ώρες [ 75 περίοδοι ] υποχρεωτικής επιμόρφωσης τη διετία σε εργάσιμο ή μη εργάσιμο χρόνο για να έχουν δουλειά και επιπλέον εισοδήματα  οι ιδιωτικοί και δημόσιοι φορείς που θα την προσφέρουν. Τεχνηέντως και εκ του πλαγίου αυξάνεται ο εργάσιμος χρόνος με υποχρεωτικά σεμινάρια τα απογεύματα.(Βλέπε και παράγραφο 12)
12. Οι ελάχιστες υποχρεώσεις επιμόρφωσης σε μη εργάσιμο χρόνο ανά διετία φτάνουν τις 30 ώρες( ΣΕΜΕ: Παράρτημα Γ σελ. 58 )
13. Δέκα ωριαίες συνεδρίες προσωπικού αφιερώνονται στο ΣΕΜΕ. Ο συντάκτης του εγγράφου αυξάνει το χρόνο συνεδρίας από σαράντα (40) σε εξήντα (60) λεπτά. Τι λέει γι’ αυτό η ΠΑΔΕΔ; Το πήραν είδηση; Πολύ αμφιβάλλω. Έχουν και  άλλα πράγματα να ασχολούνται οι άνθρωποι.
14. Δεν υπάρχει απαλλαγή από την επιμόρφωση ανεξαρτήτως ηλικίας ή χρόνων υπηρεσίας. Απαλλάσσονται από την επιμόρφωση μόνο οι νεκροί  ή όσοι προλάβουν να αφυπηρετήσουν .. ζωντανοί.
15. Συμπλήρωση ερωτηματολογίων για συλλογή δεδομένων για την επιμόρφωση για συνεχή επαναξιολόγηση, ανατροφοδότηση, αναστοχασμό…(Οι λέξεις σίγουρα θα ευημερούν δεν βλέπω όμως το ίδιο και για εμάς. )
16. Τελική αξιολόγηση του κάθε σχολικού σχεδίου δράσης καθώς και του κάθε προγράμματος ή δράσης που προσφέρεται, ώστε να εντοπίζονται οι επιτυχίες σε σχέση με σημαντικές παραμέτρους όπως είναι: οι απόψεις και η  ικανοποίηση των συμμετεχόντων από το πρόγραμμα, η νέα μάθηση, η εφαρμογή της νέας μάθησης στην εργασία των εκπαιδευτικών και οι επιδράσεις της νέας  μάθησης των εκπαιδευτικών στη βελτίωση της μάθησης των μαθητών. Είναι απίστευτοι οι τύποι. Νομίζουν ότι έχουν να κάνουν με προπτυχιακούς φοιτητές!

Συμπεράσματα

1. Η πείρα του εκπαιδευτικού δεν υπολογίζεται για απαλλαγή από την επιμόρφωση ούτε η ηλικία του. 50 ακατέβατες ώρες στα 32 χρόνια αλλά και στα 62. Καμιά αξιοπρέπεια για τους είλωτες της εκπαίδευσης που θα είναι πάντα υποχείρια των θεωρητικών που έφτιαξαν το ιδεατό σχολείο στα πανεπιστημιακά έδρανα και θέλουν να το εφαρμόσουν πάνω μας καθηλώνοντας μας πάνω σε μια ιδεατή κλίνη του Προκρούστη.
2. Οι δάσκαλοι γίνονται ένα εξάρτημα μιας μηχανής αέναης  πλύσης εγκεφάλου που εξυπηρετεί μόνο τα συμφέροντα αυτών που θα την προσφέρουν. Γίνεται ανασφαλής και αβέβαιος και πρέπει συνεχώς να ζητιανεύει ψευδεπίγραφη γνώση, να ντοπάρεται συνεχώς  για να μπορεί να μείνει στην αγορά εργασίας αγοράζοντας  πιστοποιητικά γνώσης  από άτομα που ποτέ δεν μπήκαν στην τάξη και όμως έχουν την σφραγίδα του κατόχου της απόλυτης γνώσης.
3. Τα πάντα στο επάγγελμα γίνονται μια κινούμενη άμμος. Αλλαγή, αλλαγή, αλλαγή και τίποτε σταθερό. Σαν μια μανία καταδιώξεως. Για να μην ησυχάζεις ποτέ. Για να είσαι συνεχώς σε ανασφάλεια και άρα διαχειρίσιμος. Μετατρέπονται οι δάσκαλοι σε αιώνιους προπτυχιακούς φοιτητές.
4. Οι δάσκαλοι θα κυνηγούν τη χίμαιρα της αναβάθμισης των αποτελεσμάτων με ένα καταιγισμό θεωρητικής επιμόρφωσης. Ασκήσεις επί χάρτου για αποτελέσματα σε φονικές μάχες εκ του συστάδην. Πίεση μέχρι τελικής πτώσεως. Καθώς τα αποτελέσματα θα είναι πάντα κατώτερα των προσδοκιών, καθώς χίλιοι αστάθμητοι παράγοντες παρεμβαίνουν στη μάθηση πέραν του ελέγχου του δασκάλου, ο δύσμοιρος εκπαιδευτικός θα είναι πάντοτε όμηρος του προπατορικού αμαρτήματος της εκπαίδευσης, δηλαδή της σχολικής αποτυχίας.
5. Ο ακαδημαϊκός σχολαστικισμός εισβάλλει και επιβάλλεται  στα σχολεία. Σαν να μην έχουμε τίποτε άλλο να κάνουμε. Σαν να μην έχουμε να διδάξουμε, να αξιολογήσουμε, να επιβιώσουμε μέσα στο ψυχοφθόρο περιβάλλον της τάξης.
6. Τελικό συμπέρασμα: Για όλες τις αστοχίες της εκπαίδευσης  φταίμε εμείς. Γι’ αυτό πρέπει να μας θεραπεύουν συνεχώς με επιμόρφωση της ανεπάρκειες μας. Γι’ αυτό θα μας συνθλίψουν ανάμεσα στις μυλόπετρες της υπηρεσιακής πίεσης για αποτελέσματα σαν να και ο δάσκαλος είναι ο μόνος υπαίτιος για τις αστοχίες αυτού του κόσμου.
7.  Η έλλειψη αντίδρασης της ηγεσίας της ΠΟΕΔ (ΠΑΔΕΔ – ΔΗΚΙ ) που δέχονται τα πάντα χωρίς να ζητούν τίποτε προμηνύει τα χειρότερα.
8. Παρόλα αυτά αν πιστεύετε  ότι το ΣΕΜΕ οριοθετεί τον πάτο του πηγαδιού της κόλασης που ετοιμάζονται να μας θάψουν κάνετε λάθος. Το Σχέδιο Αξιολόγησης που έρχεται σε στυλ Βρικολακιασμένης Αθηνάς είναι μακράν χειρότερο και επίμοχθο. 

Το ΥΠΠ θέλει τα νέα καθήκοντα, όμως προφανώς δεν θέλει να ξοδέψει χρήμα γι’ αυτά. Προτείνεται να δοθούν δύο περίοδοι στους βοηθούς διευθυντές που θα αναλάβουν αυτό το γραφειοκρατικό εφιάλτη, όμως αυτές θα προκύψουν με ανάλογη αναπροσαρμογή χρόνου από άλλες περιοχές. Δηλαδή θα κόψουν από τα αλλόγλωσσα, τις ενισχύσεις, τους υπευθύνους Η.Υ. για να τα δώσουν στους συντονιστές  που για κάθε ώρα που θα τους δώσουν θα δαπανούν επιπλέον πέντε(5) για να εκτελέσουν τα νέα καθήκοντα. Η κατάσταση θυμίζει την κυπριακή παροιμία, η οποία  στην νεοελληνική κοινή παραφράζεται ως εξής:

Με το λίπος μας θα τηγανίσουν το συκώτι μας….

*Μέλος ΔΣ ΑΚΙΔΑ 2014-2017