ΤΗΣ ΡΕΒΕΚΚΑΣ ΣΙΕΚΚΕΡΗ*
Οι εικόνες σοκάρουν. Ώσπου να τελειώσει το ένα ρεπορτάζ αρχίζει το άλλο. Το θέμα πουλά, συζητιέται, είναι πιασάρικο. Σε λιγότερο από ένα μήνα έχουν γίνει γνωστά τουλάχιστον 5 πολύ σοβαρά περιστατικά σχολικής παραβατικότητας: Μαθητής γρονθοκόπησε καθηγητή, δύο μαθήτριες κτύπησαν με βία άλλη μαθήτρια προξενώντας της σωματικές βλάβες, έγινε απόπειρα βιασμού ανήλικου κοριτσιού από συμμαθητές του (τουλάχιστον αυτό ειπώθηκε από τα ΜΜΕ), μαχαιρώματα με ένα μαθητή τραυματία στο νοσοκομείο και σήμερα καυγάδες μεταξύ Κύπριων και αλλοδαπών μαθητών….. Όλα αυτά σε λιγότερο από ένα μήνα.
Κατά τα άλλα η σχολική χρονιά με τους πομπώδεις και υψηλούς στόχους συνεχίζεται. Οι διεργασίες για την εφαρμογή των δεικτών επάρκειας και επιτυχίας είναι στο ζενίθ τους καθώς κάθε πρωί δεκάδες καθηγητές ξεκινούν για την δουλειά άνευροι, άοσμοι και άγευστοι σαν ξεπουπουλιασμένα κοτόπουλα που αναρωτιούνται πότε θα’ ρθει και αυτών η σειρά να καταλήξουν «γύρος» στο γυράδικο της γειτονιάς.
Η κοινωνία γύρω μας αποσβολωμένη συνεχίζει να σοκάρεται, να κριτικάρει και να διερωτάται πως είναι δυνατόν να συμβαίνουν τέτοια πράγματα στα σημερινά σχολεία. Υποσημείωση: Tο κάθε σχολείο είναι μια μικρογραφία της ίδιας της κοινωνίας. Ναι, αυτής της κοινωνίας που περίπου ξεπούλησε τα πάντα, που εξευτελίζεται καθημερινά και που ταλανίζεται από δεκάδες προβλήματα. Ναι, αυτής της κοινωνίας που σε στοχοποιεί αν κλέψεις ένα δεκάευρο και σε ηρωοποιεί αν κλέψεις ένα εκατομμύριο.
Οι εικόνες σοκάρουν όλους, συνάδελφοι, πλην εμάς τους ίδιους. Μας αποκαλώ
«άνευρους» γιατί δεν μας έχουν μείνει ούτε αντοχές ούτε νεύρο να αντεπεξέλθουμε στα καθημερινά πλέον επεισόδια παραβατικότητας που μπορεί να αρχίζουν από μια απλή δεκάλεπτη καθυστέρηση μαθητών στο μάθημα και να καταλήξουν στα επεισόδια του πιο πάνω βεληνεκές. Πόσες φορές αλήθεια δεν έχετε ακούσει την φράση «έχω φτάσει στα όρια μου». Πόσες φορές δεν ακούσατε τη συμβουλή «Κάνε του καταγγελία»;
Ας αρχίσουμε με το χιλιομπαλωμένο «Κάνε του καταγγελία».Ας πούμε , υποθετικά πάντοτε, ότι ένας μαθητής εξυβρίζει ένα καθηγητή με τον δεύτερο να κάνει καταγγελία. Το θέμα παραπέμπεται στον βοηθό διευθυντή που διερευνά το θέμα και βάζει την οποιαδήποτε πρέπουσα τιμωρία. Για ποια τιμωρία μιλάμε δηλαδή επί της ουσίας; Με το να γεμίζουμε τα απουσιολόγια με κάμποσες πράσινες σταυροβελονιές και να λέμε ότι αυτές είναι «δικαιολογημένες απουσίες » και να έχουμε τον μαθητή νευριασμένο να κάθεται στην τάξη δεν λύνουμε το πρόβλημα. Αντιθέτως, δίνουμε το έναυσμα για το επόμενο πιθανό πρόβλημα. Ενώ, αν απλά με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς καμιά οικονομική επιβάρυνση για το Υπουργείο Παιδείας , ο μαθητής υποχρεωνόταν να φύγει από το σχολείο έστω και για δύο περιόδους και να τον παραλάβει ο γονιός του, τότε θα ένιωθε τις συνέπειες αυτής της παραβατικής συμπεριφοράς. Ο γονιός θα ένιωθε ότι το παιδί του δεν δικαιούται και δεν πρέπει να συμπεριφέρεται όπως θέλει στο σχολικό χώρο. Ότι υπάρχουν σε όλα όρια. Αλλιώς, ποιο το νόημα; Θα ζούμε σε μια σχολική κοινότητα στην οποία ο κάθε μαθητής δικαιούται, πατώντας πάνω στα δικαιώματα του, να κάνει ό,τι θέλει; Δηλαδή αν θέλει μπορεί σε στιγμή θείας έμπνευσης να κάψει το σχολείο και μείς, αντί να κάνουμε το παιδί να καταλάβει το λάθος του, να τρέξουμε να το δικαιολογήσουμε με ατάκες του τύπου «Μα έχει προσωπικά προβλήματα» ή «έχει οικογενειακά θέματα.» Ξέρετε, συνάδελφοι, πόσα πολλά παιδιά έχουν οικονομικά, προσωπικά και οικογενειακά προβλήματα μα είναι τύπος και υπογραμμός;
Ξέρετε επίσης (μα τι ρωτώ αφού το ξέρετε) πόσα παιδιά υποφέρουν μέσα στις τάξεις εξαιτίας αυτής της παραβατικότητας; Αυτά τα παιδιά δεν έχουν δικαιώματα; Γνωρίζω δύο κορίτσια που είναι στο άγημα (η μια είναι και σημαιοφόρος) που εδώ και τρία χρόνια είναι σε ένα δύσκολο τμήμα. Παρόλαυτα, αυτές διαπρέπουν. Όμως σκεφτείτε πόσα περισσότερα θα έκαναν αν το περιβάλλον της τάξης τους ήταν καλύτερο. Αν μπορεί κάποιος να γίνει επιστήμονας στη ΝΑΣΑ γιατί να αρκεστεί με μια θεσούλα σε ένα λογιστικό γραφείο;
Σε μια άλλη περίπτωση μαθητές Γ Λυκείου έθεσαν το ερώτημα γιατί να χάνουν το χρόνο τους σε μια τάξη όπου οι συμμαθητές τους κάνουν ότι φανταστείς για να μην κάνουν μάθημα, παρεμποδίζοντας εκείνους που θέλουν να κάνουν μάθημα.Το άγχος κτυπάει κόκκινο τη δεύτερη κατηγορία μαθητών που βλέπουν να διακυβεύεται η επιτυχία τους στις Παγκύπριες Εξετάσεις λόγω της αδυναμίας ενός σαθρού συστήματος να στηρίξει τόσο τον καθηγητή όσο και τον μαθητή που επιθυμεί να πετυχαίνει στόχους. Αυτοί οι συγκεκριμένοι μαθητές έθεσαν το ερώτημα αν δεν θα ήταν πιο σοφό να κάθονται στο σπίτι τους και να μελετούν αντί να βρίσκονται σε μια τάξη που κάποιοι συμμαθητές τους έχουν ως στόχο την επίτευξη καλών πτήσεων με «ρουκεττούες»;
Πριν μας αρπάξετε απ’ τον λαιμό με το επίσης χιλιοειπωμένο «ο καθηγητής είναι ο άρχοντας της τάξης», άρα το θέμα πειθαρχεία είναι καθαρά δική του υπόθεση , σας καλώ να αντιληφθείτε ότι μιλούμε για ένα καθηγητή που έχει ως πιο δυνατό του μέτρο ενάντια σε σοβαρές περιπτώσεις παραβατικότητας- την καταγγελία ή άλλως « πράσινες σταυροβελονιές» στο απουσιολόγιο. Ένα καθηγητή που βομβαρδίζεται καθημερινά από παντού (βλέπε τα Μ.Μ.Π- Μέσα Μαζικής Παραπληροφόρησης, τους ψυχολόγους, τους γονείς και την εχθρική στάση της κοινωνίας απέναντι του.) Ένα καθηγητή που πρέπει να στερήσει τον μαθητή από ένα βασικό του δικαίωμα. Το δικαίωμα στην τιμωρία και στα όρια. Θυμηθείτε ότι χωρίς όρια υπάρχει απλά αναρχία.
Τέλος συνάδελφοι στα πλαίσια της διαφύλαξης της προσωπικής σας ασφάλειας σας και την παράλληλη ευλαβική τήρηση των κανονισμών όπως ερμηνεύονται από αυτούς που είναι πολύ καλύτεροι από εμάς σας προτρέπω:
α) αν σας βρίσουν, πέστε απλά «ευχαριστώ».
β) αν σας γρονθοκοπήσουν, μην αντιδράσετε καθόλου. Δεχτείτε το κτύπημα νηφάλια και γαλήνια για να μην διαταραχτεί το ήρεμο κλίμα του σχολείου.
γ) αν σας μαχαιρώσουν, απλά βεβαιωθείτε ότι με το πέσιμο σας δεν έχετε πολύ αιμορραγία γιατί τότε θα χρειαστεί χλωρίνη για να καθαρίσει τα αίματα και ως γνωστόν πολλά παιδιά είναι αλλεργικά στη χλωρίνη.
Μάταια προσπαθούν κάποιοι να κρύψουν όλα αυτά κάτω από το χαλί. Κρύψε, κρύψε το χαλί έχει φτάσει σε ύψος το Έβερεστ…
Καθημερινά έρχονται στα αυτιά μας αναφορές για επεισόδια κατά τα οποία μαθητές έριξαν θρανία, ψαλίδια και λεμόνια σε καθηγητές τους εξυβρίζοντας τους επειδή προφανώς οι τελευταίοι ήθελαν τέτοια εξωφρενικά πράγματα όπως να κάνουν μάθημα σε ένα ήρεμο περιβάλλον. Οι καυγάδες στις εφημερεύσεις στα πλείστα σχολεία είναι ίσως μηνιαία φαινόμενα. Ο άρχοντας της τάξης καλείται να επέμβει χωρίς όμως να αγγίξει τους μαθητές, να τους μιλήσει με συμβουλευτικό τρόπο και να τους κάνει να λογικευτούν. Κύριοι στα υψηλά δώματα δοκιμάσατε ποτέ να ηρεμήσετε εξοργισμένους έφηβους; Πέρα από σενάρια επίλυσης τέτοιων κρίσεων στο χαρτί , δοκιμάσατε να περάσετε ανάμεσα από εκσφενδονισμένα αντικείμενα και να επιβάλετε την τάξη; Οι πληροφορίες που δίνουμε είναι καταιγιστικές. Ο άρχοντας της τάξης είναι κάποιες φορές « ένας απελπισμένος κουρελής». Μην βιαστείτε, οι κρατούντες , να απαντήσετε « Ας αντικατασταθεί αμέσως από άλλον.» Εκείνο που πρέπει να δείτε στα μάτια είναι πώς να στηρίξετε τους εκπαιδευτικούς που πραγματικά δίνουν αγώνες άοπλοι ( παροπλισμένοι θα έλεγα ) ενάντια στο τέρας της παραβατικότητας.
Το τέρας που έχει ως καθρέφτη του μια διαλυμένη κοινωνία και ένα σάπιο πολιτικοκοινωνικό σύστημα. Αυτό το τέρας που κρύβεται μέσα σε σπίτια που γονείς αγωνίζονται να τα φέρουν βόλτα και παιδιά μιας πολυπολιτισμικής πλέον κοινωνίας που μιμούνται τέρατα που βρίσκουν στο διαδίκτυο. Αντί να κτυπάτε τους καθηγητές, κάνετε εκείνες τις απλές τομές που θα βελτιώσουν την κατάσταση. Δεχτείτε ως γεγονός ότι υπάρχει και τοbullying ενάντια στους εκπαιδευτικούς εξαιτίας των ελλειμματικών τρόπων αντιμετώπισης της παραβατικότητας, Στηρίξετε τους γονείς αναβαθμίζοντας τις ακαδημίες γονέων. Δώστε κίνητρα στα παιδιά. Απαλλάξετε τα από την εικονική βαθμολογία του «Ε». Ας προάγονται όλοι αλλά ας φαίνεται καθαρά στο απολυτήριο τους ότι πέρασαν με «2» ή με «6» ή με «10». Ας καταλάβουν τα παιδιά ότι όταν μιλούμε για όρια σοβαρολογούμε.
Τώρα ίσως είμαστε άδικοι. Όλοι μας στηρίζουν μέχρι να μας αδειάσουν κανονικότατα. Σε αυτό πρώτοι και καλύτεροι είναι αυτοί που το σχολείο το βλέπουν με τα κιάλια. Μπα, ας μη γινόμαστε τόσο κακοί. Ανακοινώθηκε έκτακτη σύσκεψη με όλους τους αρμόδιους φορείς για την συζήτηση του θέματος . Σίγουρα θα προκύψει ένα σχέδιο. Μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Σίγουρα θα αρχίσουν εργασίες προς επίλυση του θέματος. Σίγουρα θα σκαλώσουν πάνω σε δαιδαλώδης γραφειοκρατικές διαδικασίες ή έστω ένα «γινατσιή» υπάλληλο ή σε εμπλεκόμενα συμφέροντα. Δεν είναι τυχαίο, φίλοι μου , που το τραγούδι «Χέρια ψηλά » το έγραψε και το τραγούδησε Κύπριος. Δεν είναι παράξενο που αγαπήθηκε τόσο από όλους εμάς που είμαστε μονίμως και για όλα τα θέματα με τα «Χέρια ψηλά». «Χέρια ψηλά» μέχρι να θρηνήσουμε τα πρώτα θύματα της εγκληματικής μας αδιαφορίας . Μέχρι που ένας 14χρονος πάρει την καραμπίνα του παππού του , μπει σε ένα σχολείο και καθαρίσει για μας. Μα τι άλλο να κάνουμε; Άλλωστε , στη μπανανία είμαστε. Στην μπανανία δεν πάμε για έργα. Στην μπανανία πάμε για μπανάνες.
*Καθηγήτρια Αγγλικών
