ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΠΕΡΣΙΑΝΗ*
Στις 12/25 Απρ. 1914 η εφημερίδα της Λευκωσίας «Φωνή της Κύπρου» δημοσίευσε μια ανταπόκριση από έναν Κύπριο εγκατεστημένο στην Αθήνα. Η ανταπόκριση υπογραμμένη με τα αρχικά Ι. ΠΗΓ. απευθύνεται στους «προσφιλείς διδασκάλους» και διεκτραγωδεί τα βάσανα των ελληνοκυπρίων ασθενών που μετέβαιναν «κατά συρροήν» για θεραπεία στο «κλεινόν άστυ», εξ αιτίας της «γλωσσικής τύφλωσης» τους, της αδυναμίας τους δηλαδή να συνεννοηθούν με τους έλληνες γιατρούς και της ανάγκης παρουσίας διερμηνέων. Στην αρχή περιγράφει μια επίσκεψη σ’ ένα νευρολόγο και ύστερα σ’ έναν οφθαλμίατρο. Γράφει ο ανταποκριτής:
«Την αυτήν ημέραν έφθασεν έτερος εκ Πάφου, όστις ωδήγει τον τυφλόν αδελφόν του. Επειδή δεν εγνώριζε τι θα πράξη, εθεώρησα καλόν να τον βοηθήσω. Ωδήγησα αυτούς λοιπόν εις το οφθαλμιατρείον Αστυκλινικής.
Και ενταύθα, πλην της παθήσεως των οφθαλμών, υπάρχει και η γλωσσική τύφλωσις, μάλιστα εις ανώτερον βαθμόν.
Ιδού μερικαί φράσεις. Ερωτάται υπό του επιμελητού αν βλέπη ακόμη, διότι ο εν λόγω ασθενής έφερεν υπόχυμα.
- Όσον τσιαι λουλουπίζει ακκουρίν, αφέντη γιατρέ, ιτσάς σσαν ταις αζζίνες χωρώ.
Ο αφέντης ιατρός στρέφει προς εμέ και με ερωτά τι είπε. Με μεγάλην μου στενοχωρίαν λαμβάνω θέσιν διερμηνέως πάλιν. Τοιουτοτρόπως ομιλεί ο ασθενής προς εμέ και εγώ προς τον κ. Επιμελητήν. Και ενταύθα παντελώς αδύνατον ήτο να έλθουν εις συνεννόησιν άνευ διερμηνέως».
Και τελειώνει:
«Βεβαίως δεν θέλομεν να είπωμεν ότι πταίουν ο διδάσκαλοι διά τους εν λόγω ασθενείς, οι οποίοι παρουσιάσθησαν κατ’ αυτάς εδώ. Εννοούμεν διά το μέλλον. Πρέπει να φανώσι λίαν φανατικοί, λίαν αμείλικτοι εις τον καθαρισμόν της γλώσσης διά τους μέλλοντας πολίτας. Πρέπει να λήξη η όντως λυπηρά αυτή κατάστασις … Πρέπει πλέον να παύσωμεν του να εκτιθέμεθα γλωσσικώς τόσον οικτρώς ενώπιον των αδελφών μας. Οι διδάσκαλοι ας εργασθώσι δι’ αυτό το ζήτημα μεθ’ όλων των δυνάμεών των».
Πραγματικά από τότε τρεις γενιές δασκάλων εργάστηκαν συστηματικά και ευσυνείδητα «μεθ’ όλων των δυνάμεών των» και κατόρθωσαν όχι μόνο να απαλλάξουν τους Ελληνοκύπριους από τη γλωσσική τύφλωση αλλά και να επιτύχουν υψηλά επίπεδα γλωσσικής κατάρτισης στη νεοελληνική γλώσσα. Σήμερα μπορούν οι Ελληνοκύπριοι να επικοινωνούν άνετα στην Ελλάδα ,όταν την επισκέπτονται για ψυχαγωγία ή όταν πηγαίνουν εκεί για σπουδές, για θεραπεία ή απασχόληση. Αυτό που ήταν για αιώνες το όνειρο των Ελληνοκυπρίων, να νιώθουν δηλαδή ότι τα όρια της δικής τους δραστηριότητας δεν ήταν η Πάφος αλλά η Κέρκυρα προς δυσμάς και τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα στο βορρά, έγινε πραγματικότητα.
Τα πράγματα ωστόσο σήμερα δείχνουν ,δυστυχώς, ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος η αγαπημένη μας, όπως θα έλεγε ο Κώστας Μόντης, κυπριακή διάλεκτος, για την οποία ήμασταν πάντοτε περήφανοι για τις αρχαίες λέξεις που διατήρησε σε μεγαλύτερο βαθμό από όλες τις άλλες ελληνικές διαλέκτους, να χρησιμοποιηθεί ως όπλο γλωσσικής, πολιτιστικής και ιδεολογικής αποξένωσης των Ελληνοκυπρίων από τον ελληνικό κορμό και να γίνει μισητή, όπως έγιναν μισητά τα εθνικά εμβατήρια μετά το πραξικόπημα του 1974.
Οι ειρωνείες των συνειρμών και των συμβολισμών αυτής της απόπειρας είναι πραγματικά τραγικές. Το πλήγμα στην εκπαιδευτική και πολιτιστική ταυτότητα να το επιφέρει ακριβώς εκείνο το πολιτιστικό στοιχείο με το οποίο προσπαθούσαμε με γλωσσολογικές μελέτες και διατριβές να πείσουμε τους Άγγλους κατακτητές για ογδόντα χρόνια ότι ήμασταν ακραιφνείς Έλληνες και ότι δικαιούμασταν να τύχουμε του δικαιώματος εθνικής αποκατάστασης! Και το κτύπημα να προέλθει όχι από ξένους αλλά από Ελληνοκύπριους, πάρα πολλούς καλόπιστους και πατριώτες! Και σε μια εποχή που όλοι οι λαοί αναζητούν τρόπους να ανοίξουν τα πνευματικά και πολιτιστικά τους σύνορα, εμείς να προσπαθούμε να τα περιορίσουμε!
Πιστεύω πως το θέμα της παρεμπόδισης μιας νέας γλωσσικής τύφλωσης δεν είναι μόνο εκπαιδευτικό αλλά γενικότερα κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό. Είναι πραγματικά θέμα εθνικής επιβίωσης να μπορούν οι Ελληνοκύπριοι να επικοινωνούν άνετα στην Ελλάδα. Γι’ αυτό πρέπει να αντιδράσουν και οι γονείς στο έγκλημα που επιχειρείται να γίνει σε βάρος των παιδιών τους αλλά και η οργανωμένη πολιτεία και η κοινωνία των πολιτών πρέπει να βάλουν φραγμό σ΄αυτή την προσπάθεια αυτοκαταστροφής.
