Σύστημα Διορισμού Εκπαιδευτικών: Προς ένα πραγματικό και ουσιαστικό εκσυγχρονισμό

 ΤΩΝ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ* ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ*

ΜΕΡΟΣ Α΄

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται έντονη προσπάθεια εφαρμογής ενός νέου συστήματος διορισμών. Τα επιχειρήματα ως προς την ανάγκη αλλαγής του υφιστάμενου συστήματος συνήθως περιορίζονται στους διογκωμένους καταλόγους, ως προς την ηλικία των εγγεγραμμένων υποψηφίων, τις ελάχιστες πιθανότητες διορισμού και τον εντοπισμό των πιο ικανών για να διδάξουν. Οι προαναφερθείσες αναφορές, ενώ περιέχουν μια δόση αλήθειας, αγνοούν κάτι πολύ πιο σημαντικό. Το γεγονός πως οποιαδήποτε προσπάθεια αλλαγής στο σύστημα διορισμών, επιβάλλεται να γίνει μετά τη δημιουργία σωστού υποβάθρου, ώστε να εξασφαλιστεί πως το όλο εγχείρημα θα είναι υγιές και θα έχει στέρεες βάσεις ώστε να αντέξει στον χρόνο. Η φιλοσοφία των προτεινόμενων σχεδίων μέχρι τώρα, δίνει ελάχιστη έμφαση στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος  και δίνει την εντύπωση πως η μοναδική στόχευση είναι βραχυπρόθεσμη. Κάτι τέτοιο είναι δεδομένο πως σε βάθος χρόνου θα αποτύχει και θα έχει αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά.

Τα προτεινόμενα σχέδια που είδαν το φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια και που εν πολλοίς παρουσιάζονται ως η λύση, δυστυχώς παρουσιάζουν σοβαρές αδυναμίες και στην ουσία δε λύνουν το πρόβλημα. Ειδικότερα για σκοπούς συζήτησης, ας δούμε τις αδυναμίες του τελευταίου χρονικά προτεινόμενου σχεδίου, όπως παρουσιάστηκε στις 23 Μαρτίου 2015:

1. Δεν τηρεί την προεκλογική δέσμευση του Πρόεδρου της Δημοκρατίας:  «Εισαγωγή ενός νέου, σύγχρονου και αξιοκρατικού συστήματος πρόσληψης των εκπαιδευτικών, με τρόπο που να μην αδικούνται οι παλαιότεροι, αλλά να έχουν ευκαιρίες και οι νεότεροι». Μη μόνιμοι εκπαιδευτικοί που έχουν υπηρετήσει στα δημόσια σχολεία εδώ και χρόνια, με το προτεινόμενο σχέδιο, αδικούνται.
2. Δίνεται υπερβολική έμφαση στη γραπτή εξέταση, τη στιγμή που δεν υπάρχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση πως μία εξέταση μπορεί να εντοπίσει τον αποτελεσματικό εκπαιδευτικό. Ταυτόχρονα, ο βασικός τίτλος σπουδών εκμηδενίζεται, αφού οι πτυχιούχοι εκπαιδευτικοί, θα πρέπει να επιτύχουν σε μία μετέπειτα εξέταση για να έχει αντίκρισμα το πτυχίο τους.
3. Παρά τις διευκρινήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας πως η έκταση των καταλόγων είναι αποτρεπτικός παράγοντας προσέλκυσης περισσότερων και καλύτερων φοιτητών και τα δεδομένα της έκθεσης Ευρυδίκη (2013) πως τα περισσότερα εκπαιδευτικά συστήματα ελέγχουν σε κάποιο βαθμό την προσφορά και τη ζήτηση εκπαιδευτικών, το προτεινόμενο σύστημα οδηγεί στην επιδείνωση του προβλήματος αφού δεν προνοείται κανένας έλεγχος ή περιορισμός του αριθμού των νεοεισερχόμενων φοιτητών και κατ' επέκταση καμία μείωση των εγγεγραμμένων στους καταλόγους (άνεργοι).
4. Δεν έχει γίνει καμία μελέτη, βασισμένη σε επιστημονικές έρευνες και σε στατιστικά στοιχεία, ως προς τον τρόπο που θα επηρεάσει την ποιότητα των εκπαιδευτικών, μακροπρόθεσμα. Δε γίνεται καμία αναφορά στον αριθμό των θέσεων που θα προσφέρονται, ανά κλάδο, ανά ειδικότητα και ανά διετία, σε βάθος χρόνου. Ποιες θα είναι οι πιθανότητες διορισμού των υποψηφίων σε κάθε ειδικότητα;
5. Δεν έχει ληφθεί καμία πρόνοια διαχείρισης των κοινοτικών και κυρίως των Ελλαδιτών συναδέλφων, οι οποίοι πιθανόν θα επιλέξουν να δοκιμάσουν την τύχη τους στο νέο κυπριακό σύστημα διορισμού. Δεν έχει γίνει κάποια μελέτη από το Υπουργείο που να υπολογίζει τους αριθμούς των Ελλαδιτών που θα καταθέσουν το πτυχίο τους, αν αλλάξει το σύστημα.
6. Παρά τις δημόσιες επισημάνσεις του Υπουργού Παιδείας και άλλων Ακαδημαϊκών για το χαμηλό επίπεδο των σημερινών φοιτητών και των πρόσφατων αποφοίτων από τα πανεπιστήμια, δε λαμβάνεται καμία πρόνοια αντιμετώπισης του προβλήματος.
7. Το νέο σχέδιο είναι ευάλωτο σε νομικές αγωγές και διαμάχες που θα κρατήσουν χρόνια. Παρά τις διαβεβαιώσεις του Υπουργείου, πως το προηγούμενο σχέδιο που είχε κατατεθεί τον Νοέμβριο του 2014 "διασφαλίζει τη νομική βάση της πρότασης, σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία", αποδείχτηκε εκ των υστέρων πως υπήρξαν πολλά νομικά κενά. Από τη μία η συνύπαρξη δύο καταλόγων ήταν αντισυνταγματική (και γι' αυτό στο νέο αναθεωρημένο σχέδιο δεν προνοείται μεταβατικό στάδιο) και από την άλλη η απόφαση της Ιταλίας αναγκάζει τα κράτη μέλη της Ε.Ε. να μονιμοποιήσουν τους μη μόνιμους εκπαιδευτικούς που πληρώνουν σταθερές ανάγκες, ενώ εργοδοτούνται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Ταυτόχρονα, εκκρεμούν και άλλες αγωγές, όπως εκείνη που αφορά τους υπαλλήλους που έχουν συμπληρώσει 30 μήνες υπηρεσίας, οι οποίοι πρέπει υποχρεωτικά να γίνονται Αορίστου Χρόνου, σύμφωνα με την αντίστοιχη κυπριακή και ευρωπαϊκή νομοθεσία και το θέμα  της στρατιωτικής υπηρεσίας για τους άρρενες εκπαιδευτικούς.
8. Δε λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες και τις διαφορές της κάθε βαθμίδας, του κάθε κλάδου και της κάθε ειδικότητας, αφού ισοπεδωτικά εφαρμόζει το ίδιο σχέδιο, για διαφορετικά πράγματα. Το ΝΣΔΕ θυμίζει το "χάπι" που μας έδιναν στον στρατό. Γρίπη; Ζαλάδα; Στομαχόπονος; Κούραση; Στραμπούληγμα; Το "χάπι" ήταν η λύση σε ΟΛΑ!

Ακολουθεί το Μέρος Β, το οποίο περιέχει εισηγήσεις.

*Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Συμβασιούχος Δάσκαλος

*Μιχάλης Αλεξόπουλος, Συμβασιούχος Δάσκαλος