«Η συμμετοχή της Κύπρου στην έρευνα PISA 2015 κατέδειξε σε γενικές γραμμές μια «σταθερή κατάσταση»
Το Υπουργείο Παιδείας αναλύει σε δελτίο Τύπου τα αποτελέσματα της έρευνας PISA 2015 και σημειώνει τα εξής:
Το Πρόγραμμα PISA διοργανώνεται από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και στοχεύει στην αξιολόγηση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών συστημάτων των χωρών που συμμετέχουν σε αυτό. Αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές έρευνες στον χώρο της εκπαίδευσης και διεξάγεται από το 2000, κάθε τρία χρόνια. Επικεντρώνεται στην αξιολόγηση του εγγραμματισμού δεκαπεντάχρονων μαθητώνσε τρία διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα: τις Φυσικές Επιστήμες, τα Μαθηματικά και την Κατανόηση Κειμένου. Σε κάθε κύκλο υλοποίησης του Προγράμματος δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε ένα από τα τρία γνωστικά αντικείμενα. Στην έρευνα PISA 2015, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 72χώρες, το υπό έμφαση γνωστικό αντικείμενο ήταν οι Φυσικές Επιστήμες.
Την υλοποίηση της έρευνας PISA 2015 στην Κύπρο ανέλαβε, εκ μέρους του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (ΚΕΕΑ). Η συλλογή των δεδομένων στην Πιλοτική Φάση της έρευνας πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου 2014 και το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 2137 μαθητές (1071 κορίτσια και 1066 αγόρια) από 36 δημόσια και ιδιωτικά σχολεία της Κύπρου. Η Κύρια Φάση της έρευνας πραγματοποιήθηκε κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2015 (Μάρτιος-Απρίλιος) και σε αυτή συμμετείχαν 5573 δεκαπεντάχρονοι μαθητές (2762 κορίτσια και 2811 αγόρια) από 127 δημόσια και ιδιωτικά σχολεία.
Η συλλογή των δεδομένων έγινε μέσα από: (α) ηλεκτρονικό δοκίμιο αξιολόγησης, το οποίο εξέτασε τον βαθμό στον οποίο οι μαθητές μπορούν να εφαρμόσουν, στα τρία αυτά αντικείμενα, γνώσεις και δεξιότητες, τις οποίες απέκτησαν κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσής τους στο σχολείο, σε καταστάσεις της καθημερινής ζωής και όχι, κατ’ ανάγκην στο πλαίσιο συγκεκριμένης διδακτέας ύλης, (β) ερωτηματολόγιο μαθητή, το οποίο κατέγραψε δεδομένα για τους μαθητές και το οικογενειακό τους περιβάλλον, και (γ) ερωτηματολόγιο σχολείου, μέσα από το οποίο συνελέγησαν στοιχεία για το εκπαιδευτικό σύστημα.
«Σταθερή κατάσταση»
Η συμμετοχή της Κύπρου στην έρευνα PISA 2015 κατέδειξε σε γενικές γραμμές μια «σταθερή κατάσταση» στα αποτελέσματα των μαθητών, σε σχέση με την προηγούμενη συμμετοχή της χώρας μας στο Πρόγραμμα, το 2012. Παρόλο που συγκριτικά με το 2012, η επίδοση των Κυπρίων μαθητών το 2015 παρουσίασε μικρή μείωση και στα τρία γνωστικά αντικείμενα, η μείωση αυτή δεν ήταν στατιστικά σημαντική και, επιπλέον, ήταν αντίστοιχη της μείωσης του μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ. Συγκεκριμένα, στο PISA 2015 ο μέσος όρος των μαθητών της Κύπρου ήταν 433 στις Φυσικές Επιστήμες, 437 στα Μαθηματικά και 443 στην Κατανόηση Κειμένου, επιδόσεις στατιστικά χαμηλότερες από τους αντίστοιχους μέσους όρους των χωρών του ΟΟΣΑ (493 στις Φυσικές Επιστήμες, 490 στα Μαθηματικά και 493 στην Κατανόηση Κειμένου).
Μεγάλο ποσοστό μαθητών κάτω από το επίπεδο 2
Το Πρόγραμμα PISA αξιοποιεί, παράλληλα, επίπεδα εγγραμματισμού για να περιγράψει τις δεξιότητες τις οποίες είναι ικανοί να χρησιμοποιούν οι μαθητές, καθώς και τα προβλήματα που μπορούν να επιλύουνσε κάθε επίπεδο. Το Επίπεδο 1 είναι το χαμηλότερο και το Επίπεδο 6 το υψηλότερο, ενώ το Επίπεδο 2 θεωρείται ως το επίπεδο αναφοράς για τις βασικές δεξιότητες. Οι μαθητές που κατατάσσονται σε αυτό το επίπεδο βρίσκονται στο στάδιο απόκτησης των βασικών δεξιοτήτων, οι οποίες θεωρούνται ουσιώδεις, ώστε μελλοντικά να είναι σε θέση να συμμετέχουν αποτελεσματικά και δημιουργικά στην κοινωνική και οικονομική ζωή. Σε σχέση με την κατανομή των μαθητών στα επίπεδα εγγραμματισμού, τα αποτελέσματα -όπως και στην έρευνα του 2012-ανέδειξαν δύο ζητήματα στον πληθυσμό των δεκαπεντάχρονων μαθητών της Κύπρου: (α) τη συγκέντρωση μεγάλου ποσοστού μαθητών κάτω από το Επίπεδο 2 στις Φυσικές Επιστήμες (42%), τα Μαθηματικά (42%) και την Κατανόηση Κειμένου (35%) και (β) το πολύ χαμηλό ποσοστό μαθητών που κατέχουν ανώτερες γνωστικές δεξιότητες, οι οποίες να τους επιτρέπουν την κατάταξή τους στα Επίπεδα 5 και 6 (Φυσικές Επιστήμες: 1,6%, Μαθηματικά: 3%, Κατανόηση Κειμένου: 3,2%).
Καλύτερες επιδόσεις τα αγόρια
Επιπλέον, ως προς το φύλο, φάνηκε ότι τα κορίτσια στην Κύπρο παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση από τα αγόρια και στα τρία γνωστικά αντικείμενα, με τις διαφορές στις Φυσικές Επιστήμες και στην Κατανόηση Κειμένου να είναι στατιστικά σημαντικές. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, αντίθετα, τα αγόρια υπερτερούν των κοριτσιών τόσο στα Μαθηματικά όσο και στις Φυσικές Επιστήμες. Σε σχέση με το PISA 2012, τα αγόρια στην Κύπρο παρουσίασαν στατιστικά σημαντική μείωση της επίδοσής τους στις Φυσικές Επιστήμες και στα Μαθηματικά, ενώ τα κορίτσια παρουσίασαν στατιστικά σημαντική μείωση της επίδοσής τους στην Κατανόηση Κειμένου.
Αξιοποιώντας δεδομένα από το ερωτηματολόγιο του μαθητή και του σχολείου, διερευνήθηκαν συγκεκριμένοι παράγοντες που είναι πιθανόν να σχετίζονται με την επίδοση των μαθητών. Η διερεύνηση αυτών των παραγόντων κατέδειξε ότι στην Κύπρο το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, η παρακολούθηση έστω και ενός μαθήματος που επικεντρώνεται σε ένα γνωστικό αντικείμενο των Φυσικών Επιστημών (π.χ. Φυσική, Χημεία, Βιολογία) και οι προσδοκίες των μαθητών για το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν στο μέλλον, αποτελούν παράγοντες που μπορούν να ερμηνεύσουν τη διαφοροποίηση της επίδοσής τους στις Φυσικές Επιστήμες. Επίσης, οι επιστημολογικές πεποιθήσεις των Κυπρίων μαθητών για τις Φυσικές Επιστήμες, αλλά και το πόσο ικανοποιημένοι νιώθουν από την ενασχόλησή τους με αυτό το γνωστικό πεδίο, είναι παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένη επίδοση στο συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο. Επιπρόσθετα, φαίνεται ότι στην Κύπρο η καθοδηγούμενη από τον καθηγητή διδασκαλία, η προσαρμοσμένη στις ανάγκες των μαθητών διδασκαλία και το κλίμα πειθαρχίας στην τάξη των Φυσικών Επιστημών αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένη επίδοση των μαθητών στο συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο. Τέλος, το Πρόγραμμα PISA μελετά την κατανομή των ανθεκτικών μαθητών (μαθητές, οι οποίοι έχουν χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, ενώ ταυτόχρονα οι επιδόσεις τους περιλαμβάνονται στο ανώτερο 25% των μαθητών) στα επίπεδα εγγραμματισμού. Το ποσοστό των Κυπρίων «ανθεκτικών» μαθητών είναι 10,2% (από 1,9% το 2012), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των χωρών του ΟΟΣΑ ανέρχεται στο 28,8% (από 6,5% το 2012).
Μελέτη των αποτελεσμάτων και υποβολή εισηγήσεων
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ) θα αξιοποιήσει τα δεδομένα που προέκυψαν από την έρευνα PISA 2015, με στόχο τη βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό, θα προχωρήσει στη σύσταση διατμηματικής επιτροπής υπό την εποπτεία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, στην οποία θα συμμετέχουν όλες οι Διευθύνσεις του Υπουργείου. Στόχος της εν λόγω επιτροπής θα είναι να μελετήσει σε βάθος τα αποτελέσματα, αλλά και τα πλούσια δεδομένα της έρευνας και να υποβάλει εισηγήσεις οι οποίες θα αξιοποιηθούν στη συνέχεια για τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων και δράσεων.
Το ΚΕΕΑ θα προχωρήσει άμεσα σε ανάρτηση της εθνικής έκθεσης αποτελεσμάτων, με στόχο αυτή να αποτελέσει το έναυσμα για δημόσιο διάλογο σε σχέση με την παρεχόμενη εκπαίδευση στον τόπο μας. Επίσης, το ΚΕΕΑ θα αναρτήσει άμεσα τη βάση δεδομένων της έρευνας, ούτως ώστε αυτή να καταστεί προσβάσιμη στην εκπαιδευτική και ερευνητική κοινότητα.
