ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΙΩΣΗΦΙΔΗ*
Μόλις έγιναν γνωστά τα αποτελέσματα της έρευνας PISA για το 2012, άρχισαν να δημοσιεύονται μια σειρά από ανακοινώσεις και άρθρα από διάφορες πλευρές, η κάθε μια από τη δική της οπτική γωνία, για την ορθότητα, την αξιοπιστία και την εκπαιδευτική αξία της έρευνας.
Εάν διαβάσει κανείς μεμονωμένα την ανάλυση και τα συμπεράσματα των ατόμων ή οργανωμένων συνόλων που υπογράφουν αυτές τις δημοσιεύσεις, το πιο πιθανό να συμφωνήσει με όλα ή τουλάχιστο με τα περισσότερα από αυτά!
Όσο και εάν αυτό ακούγεται οξύμωρο, αυτή είναι η πραγματικότητα. Αυτοί που υποστηρίζουν με σθένος την αξιοπιστία της έρευνας PISA και των ευρημάτων της, έχουν να παραθέσουν μια σειρά από υπαρκτές εκπαιδευτικές αδυναμίες και στρεβλώσεις, που δεν επιδέχονται καμιάς αμφισβήτησης, οι οποίες συνηγορούν και επεξηγούν τα αποκαρδιωτικά για τη χώρα μας αποτελέσματα. Την ίδια στιγμή όμως, όσοι αμφισβητούν την αναγκαιότητα και την αξία των ευρημάτων της έρευνας, έχουν να παραθέσουν τα δικά τους πειστικά επιχειρήματα για να αμφισβητήσουν τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα που καταλήγει η άλλη πλευρά ως προς τη πραγματική ποιότητα του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Είναι δυνατό να είναι ορθές και οι δύο διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς την ερμηνεία του ίδιου αποτελέσματος; Στη παιδαγωγική επιστήμη αυτό είναι δυνατό όχι όμως στις θετικές επιστήμες. Στη βάσανο της πειραματικής επαλήθευσης μια από τις διαφορετικές θεωρίες θα αποδειχθεί ορθή.
Δημιουργούνται όμως κάποια πολύ εύλογα ερωτηματικά ως προς την έρευνα αυτή.
- Αφού τα αποτελέσματα της μπορούν να δεχτούν πολλές και σε αρκετές περιπτώσεις διαμετρικά αντίθετους σχολιασμούς, τότε γιατί γίνεται;
- Γιατί το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου όχι μόνο έδωσε την άδεια του για τη διεξαγωγή της έρευνας στο δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά έκαμε ένα δύσκολο πολιτικό αγώνα για να παρακαμφθούν τα πάμπολλα εμπόδια της Τουρκίας που δεν ήθελε τη χώρα μας να λαμβάνει μέρος στην έρευνα αυτή ;
- Γιατί το ΥΠΠ και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο προχωρούν με γοργούς ρυθμούς στη διεξαγωγή της πιλοτικής έρευνας PISA για το 2013-2014 και στη διεξαγωγή της νέας έρευνας το 2015, επενδύοντας σε ανθρώπινο δυναμικό αλλά και με αρκετά σεβαστό οικονομικό κόστος;
- Τα ερωτήματα προς την πλευρά του ΥΠΠ γίνονται ακόμη περισσότερο πιεστικά αφού οι αρμόδιοι στο υπουργείο γνωρίζουν πολύ καλά ότι τα αποτελέσματα της έρευνας δεν γίνονται αποδεκτά από τις εκπαιδευτικές συνδικαλιστικές οργανώσεις για τους λόγους που διατυπώνονται από τον Πρόεδρο της ΟΕΛΜΕΚ ( θέσεις που δημοσιεύονται στο Paideia News 06/12/2013). Γνωρίζει επίσης πολύ καλά το ΥΠΠ ότι καμιά απόφαση για αλλαγές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα δε μπορεί να υλοποιηθεί εκτός και εάν υπάρχει και η συγκατάθεση των συνδικαλιστικών οργανώσεων.
- Γιατί ο αγαπητός Πρόεδρος της ΟΕΛΜΕΚ κ. Θέμης Πολυβίου παρουσιάζεται τόσο αρνητικός ως προς την αξία των ευρημάτων της έρευνας; Κάποιος θα ανέμενε ότι η ΟΕΛΜΕΚ θα θεωρούσε τα αποτελέσματα ως μια ακόμη επιβεβαίωση της ορθότητας της θέσης της συνδικαλιστικής οργάνωσης των εκπαιδευτικών ότι το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα έχει πολλά προβλήματα και στρεβλώσεις. Άλλωστε είναι με αυτή την επισήμανση «Κατ’ αρχήν να ξεκαθαρίσω ότι αναγνωρίζουμε την ύπαρξη προβλημάτων στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Γι’ αυτό, εξάλλου, και στα πλαίσια του διαλόγου και της συζήτησης που όλες αυτές τις μέρες γίνεται για τους καταλόγους διοριστέων, ως ΟΕΛΜΕΚ αναδείξαμε όλα αυτά τα προβλήματα και ζητήσαμε ένα δομημένο διάλογο για την επίλυσή τους.» που παραθέτει αμέσως υπό μορφή προλόγου στο Paideia News ( 06/12/2013) ο αγαπητός Πρόεδρος. Μπορεί να έχει δίκαιο στις θέσεις του για τους λόγους της αποτυχίας των μαθητών μας αλλά το αποτέλεσμα είναι αυτό που έχει σημασία.
- Αφού εμείς στη Κύπρο και στην Ελλάδα, θεωρούμε τους εαυτούς μας αυθεντίες για κάθε ζήτημα και ικανούς να το επιλύσουμε από μόνοι μας, τότε γιατί καλούμε εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό για να μας κάνουν έρευνες και να μας δώσουν τις δικές τους απόψεις και εισηγήσεις; Εάν εκ προοιμίου θεωρούμε ότι η δική μας κουλτούρα και το δικό μας σύστημα είναι κάτι το ιδιαίτερο, που δεν πρέπει να ακολουθεί τις αλλαγές που συμβαίνουν στον υπόλοιπο κόσμο, τότε να μην τους καλούμε και ούτε να λαμβάνουμε μέρος σε διεθνείς έρευνες. Έχουμε όμως το αναγκαίο εκτόπισμα που μας επιτρέπει να οδεύουμε μόνοι μας σφυρίζοντας αδιάφορα για το τι συντελείται στον υπόλοιπο κόσμο;
- Εάν υπήρχε γενική κατακραυγή για την αξία των ευρημάτων της έρευνας αυτής, όπως συμβαίνει στη Κύπρο και στην Ελλάδα, γιατί όλο και περισσότερα κράτη λαμβάνουν μέρος; Στη πρώτη έρευνα PISA το 2000 έλαβαν μέρος 43 χώρες, το 2006 57 χώρες και το 2012 72 χώρες. Αυτό δεν αποδεικνύει ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα των περισσότερων κρατών δίδουν μεγάλη σημασία στα ευρήματα της έρευνας με σκοπό τη λήψη μέτρων για την όσο το δυνατό μεγαλύτερη βελτίωση τους;
Για να αρχίσει η επίλυση ενός προβλήματος πρέπει να γίνει αρχικά παραδεκτό πως υπάρχει το πρόβλημα. Τα αποτελέσματα της έρευνας PISA 2012 φέρνουν στην επιφάνεια ότι υπάρχει πρόβλημα με την εκπαίδευση στο τόπο μας. Οι λόγοι και τα αιτιατά δεν αποτελούν αντικείμενο της έρευνας. Η έρευνα απλώς καταγράφει το πρόβλημα και δεν αφήνει σε κανένα περιθώρια να το καλύψει με ένα σωρό δικαιολογήσεις. Η οποιαδήποτε αιτιολόγηση δεν επιλύει το πρόβλημα, απλά δίδει άλλοθι σε αυτούς που πρέπει και οφείλουν να δράσουν αποτελεσματικά και γρήγορα για την επίλυση του προβλήματος. Μήπως όλοι , το εκπαιδευτικό μας σύστημα, μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί, βολευόμαστε πίσω από το επίπλαστο 32% των μαθητών της Μέσης Εκπαίδευσης να παρουσιάζονται ως άριστοι κάθε χρόνο. Πάντως, στο σημείο αυτό, εάν γινόταν κάποια παγκόσμια έρευνα, η Κύπρος σίγουρα θα κατείχε ίσως και την πρώτη θέση.
*Δ/ντής Λυκείου Λινόπετρας
