Τα νέα διδακτικά εγχειρίδια Αρχαίων Ελληνικών Γυμνασίου

ΤΗΣ ΠΟΠΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ-ΠΟΥΓΟΥΡΟΥ*

Κατά τη σχολική χρονιά 2013-2014, το νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα (Α.Π.) για τα Αρχαία Ελληνικά των Γυμνασίων της Κύπρου, ακολουθώντας σταδιακή εφαρμογή πρώτα στην Α΄ (2011-2012) και μετά στη Β΄ Γυμνασίου (2012-2013), επεκτάθηκε και στην Γ΄ τάξη. Το νέο Α.Π. των Αρχαίων Ελληνικών προϋπέθετε τη συγγραφή νέων διδακτικών εγχειριδίων και τη δημιουργία νέου υποστηρικτικού υλικού, κατάλληλα προσαρμοσμένων στις σύγχρονες παιδαγωγικές και διδακτικές αντιλήψεις. Στη συνέχεια παρουσιάζονται με συντομία οι στόχοι και τις βασικές αρχές που διέπουν τη διδασκαλία του μαθήματος, σύμφωνα με το νέο Α.Π., και παρουσιάζονται τα διδακτικά εγχειρίδια που υλοποιούν και υποστηρίζουν τις αρχές αυτές.

Α.  Αρχαία Ελληνική Γλώσσα από πρωτότυπο

Θεωρητικό πλαίσιο

Αναφορικά με την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα από πρωτότυπο, βασικοί στόχοι του μαθήματος στις τρεις τάξεις του Γυμνασίου είναι:

• Το μάθημα να γίνει ελκυστικό, ευχάριστο και προσιτό στην ηλικία, τον βαθμό ωριμότητας και τα ενδιαφέροντα των σύγχρονων μαθητών (κάτι που δεν είναι αυτονόητο και απαιτεί προσπάθεια για να επιτευχθεί).
• Η διδασκαλία να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές ενός σύγχρονου, επιστημονικά σχεδιασμένου γλωσσικού μαθήματος.
• Οι μαθητές, μέσα από τα στάδια της εξοικείωσης, της αναγνώρισης, της εκμάθησης και της συστηματοποίησης, σταδιακά να οδηγηθούν στην κατανόηση του αρχαιοελληνικού λόγου, καθώς επίσης και στην κατανόηση της μορφής και λειτουργίας των δομικών του στοιχείων.
• Οι μαθητές να καταστούν ενεργοί συνεργάτες στη διαδικασία της μάθησης και όχι παθητικοί αποδέκτες πληροφοριών, να ασκηθούν γλωσσικά αναπτύσσοντας την κριτική τους ικανότητα και κινητοποιώντας όλες τους τις αισθήσεις (καταργώντας έτσι την άκριτη απομνημόνευση).
• Οι μαθητές να αποκτήσουν πλούσια αρχαιογνωστική πληροφόρηση και να καλλιεργηθούν αισθητικά (χωρίς ωστόσο αυτά να αποτελούν αυτοσκοπό), μέσα από τις αρχαιογνωστικές πληροφορίες που τους παρέχονται, καθώς και μέσα από την κατάλληλη εικονογράφηση και την ευρύτερη εικονιστική πλαισίωση των κειμένων.

Για να επιτευχθούν τα πιο πάνω, τηρήθηκαν οι ακόλουθες βασικές αρχές στη συγγραφή των διδακτικών εγχειριδίων:

• Τα νέα διδακτικά εγχειρίδια βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με το θεωρητικό υπόβαθρο που διέπει το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος.
•  Η διδασκαλία στηρίζεται στη σπειροειδή (προϊδεασμός, επανάληψη, ανακεφαλαίωση) και ανακαλυπτική - διερευνητική μέθοδο, ώστε να επιτυγχάνεται η αβίαστη μάθηση με αξιοποίηση πλούσιων ερεθισμάτων.
• Τα φαινόμενα και η ύλη έχουν φυσική και αβίαστη διαδοχή.
• Το κείμενο εξετάζεται ως μορφή και περιεχόμενο.
• Όλα τα υπό εξέταση μορφοσυντακτικά φαινόμενα υποστηρίζονται από τις κατάλληλες ασκήσεις που επαγωγικά οδηγούν στη θεωρία.
• Οι λέξεις/φράσεις/προτάσεις των ασκήσεων προέρχονται από το κείμενο της υπό εξέταση ενότητας ή από προηγούμενα διδαγμένα κείμενα και προάγουν τη δημιουργική ικανότητα και αυτενέργεια των μαθητών.
• Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή και στην αισθητική πτυχή των βιβλίων, με τη δέουσα προσοχή και σεβασμό που αξίζει στην παιδική-εφηβική ηλικία.

Τα διδακτικά εγχειρίδια*

Εφαρμόζοντας τα προαναφερθέντα, έχουν συγγραφεί από τον Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Αντώνη Τσακμάκη, με τη συνεργασία Επιθεωρητών Φιλολογικών Μαθημάτων και ομάδας Φιλολόγων, τα διδακτικά εγχειρίδια Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας για το Γυμνάσιο, τα οποία παρουσιάζονται ακολούθως.  Το καθένα από τα βιβλία πλαισιώνεται με το κατάλληλο υποστηρικτικό υλικό και σενάρια διδασκαλίας, τα οποία λειτουργούν ως ασφαλής οδηγός της διδακτικής πράξης και παρέχουν οδηγίες για τη μέθοδο επίλυσης των ασκήσεων (τα βιβλία βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού: www.moec.gov.cy– Εκπαιδευτικό σύστημα – Μέση Εκπαίδευση -  Εκπαιδευτικό Υλικό – Αρχαία Ελληνικά).

*Τα διδακτικά εγχερίδια στο έγγραφο που ακολουθεί.

*Διδακτορική φοιτήτρια του Τμήματός Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Κύπρου