Θέσεις και απόψεις του Συνδέσμου Μαθηματικών Κύπρου στη Γραμματεία της ΟΕΛΜΕΚ

 Αντιπροσωπεία του Κεντρικού Συμβουλίου του ΣΜΑΚ, συναντήθηκε με την Γραμματεία της ΟΕΛΜΕΚ, το πρωί της Τετάρτης 12 Ιουλίου 2017.

Στη συζήτηση παρουσιάστηκαν οι θέσεις και οι απόψεις του ΣΜΑΚ σε μια σειρά θεμάτων που αφορούν τα Μαθηματικά ειδικά και την Μέση Εκπαίδευση γενικά

1. ΝΕΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

Εξετάσεις

(α) Διαχωρισμός Εισαγωγικές Εξετάσεις και Απολυτήριες Εξετάσεις:  Συμφωνούμε με τον διαχωρισμό των δύο εξετάσεων αλλά θέλουμε να τονίσουμε πως και οι δύο διαδικασίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με την ίδια σοβαρότητα για να διατηρηθεί η αξιοπιστία και το αδιάβλητο.  Κατά την άποψή μας και στις δύο περιπτώσεις η διαδικασία ετοιμασίας και βαθμολόγησης των εξεταστικών δοκιμίων πρέπει να είναι η ίδια.

(β)Σχολικές Εξετάσεις Α΄ και Β΄ τετραμήνου. Συμφωνούμε με τον διαχωρισμό, όπως και με τον διαχωρισμό της ύλης, καθώς και με την αριθμητική βαθμολογία στο γυμνάσιο.  

Ως μαθηματικοί επιμένουμε πως πρέπει να εισαχθεί επιτέλους η σταθμισμένη μέση τιμή της βαθμολογίας, ως γενικός βαθμός. Η πρόταση έχει κατατεθεί εδώ και καιρό από διάφορους φορείς και είναι καιρός να προχωρήσει. Με τον τρόπο αυτό οι βαθμολογίες όλων των μαθημάτων θα έπαιρναν την πραγματική τους αξία και ο γενικός βαθμός έτους θα ήταν αντιπροσωπευτικός.

(γ) Ανεξετασεις

Διαφωνούμε με τους κανονισμούς για τις ανεξετάσεις.

Οι πρακτικές δυσκολίες που εμφανίστηκαν τον Ιούνιο, στην πρώτη εφαρμογή τους, ήταν πάρα πολλές. Το γεγονός πως οι εργασίες των σχολείων διεκπεραιώθηκαν σύμφωνα με τις οδηγίες του υπουργείου, οφείλεται μόνο στον υπερβάλλοντα ζήλο των εκπαιδευτικών.  Ο φόρτος εργασίας ήταν για όλους πάρα πολύ μεγάλος.  Ειδικά οι μαθηματικοί κληθήκαμε να ετοιμάσουμε και να εξετάσουμε/διορθώσουμε μεγάλο αριθμό γραπτών (11 διαφορετικά γραπτά στα λύκεια και τουλάχιστον 6 στα γυμνάσια) σε διάρκεια 20 ημερών. Επιπλέον, για την ενισχυτική διδασκαλία έγιναν τουλάχιστον 35 δίωρα μαθήματα στα λύκεια και 30 στα γυμνάσια. Όλα αυτά προστέθηκαν στα καθήκοντα που έτσι ή αλλιώς καλύπτουν οι μαθηματικοί των σχολείων (όχι μόνοι τους βέβαια, αλλά κατά κύριο λόγο) όπως την στατιστική επεξεργασία αποτελεσμάτων, τον χωρισμό μαθητών σε τμήματα, την εξαγωγή αποτελεσμάτων βραβείων κλπ. 

Πέρα από τις πρακτικές δυσκολίες, διερωτόμαστε ποιο εκπαιδευτικό στόχο εξυπηρετεί η συγκεκριμένη πρόνοια των ΝΚ και ποιο αποτέλεσμα θα φέρει. Στη βάση ποιας επιστημονικής τεκμηρίωσης θεωρείται ότι όσα δεν έμαθε ο μαθητής στη διάρκεια της χρονιάς, θα τα μάθει στα πλαίσια μιας γρήγορης ετοιμασίας; Αν δέκα μέρες μετά την εξέταση επικεντρωνόμαστε στις πυρηνικές γνώσεις της χρονιάς για να «βοηθήσουμε τον μαθητή να περάσει», γιατί δεν το κάνουμε από πριν; Μήπως δεν γνωρίζουμε μετά από διδασκαλία δύο τετραμήνων και την καθημερινή επαφή με τα παιδιά ποια είναι αυτά που υστερούν;

Όλα αυτά, πιστεύουμε πως θα οδηγήσουν σταδιακά σε ακόμα μεγαλύτερη αλλοίωση των πραγματικών βαθμολογιών.  Ήδη, έχουμε παρατηρήσει σε μικρό (αλλά ενδεικτικό) βαθμό αύξηση των βαθμολογιών τετραμήνων και σημαντική μείωση του πλήθους των ανεξεταστέων σε πολλά μαθήματα και σχολεία. Η εντύπωση που δημιουργείται είναι πως οι βαθμοί «ανέβηκαν» για να μην εμφανιστεί η ανάγκη μαθημάτων και ανεξέτασης. Δεν θεωρούμε καθόλου τυχαίο πως στην πλειοψηφία των σχολείων, οι ανεξεταστέοι μαθητές ήταν λίγοι (πολύ πιο κάτω από το αναμενόμενο 5 ως 10% σε κάθε εξεταζόμενο μάθημα) και αυτοί κατανέμονταν σε δύο ή τρία μαθήματα.

Τέλος, παρατηρήθηκαν και άλλα φαινόμενα, που ίσως κανείς δεν είχε υποψιαστεί εκ των προτέρων, όμως θα πρέπει να ληφθούν υπόψη αν έχουμε την πρόθεση να αξιολογήσουμε την εφαρμογή των ΝΚ. Ως παράδειγμα, ενώ η εξέταση του μαθήματος της Ιστορίας κατεύθυνσης στη Β΄ λυκείου, είναι ίδια για τους μαθητές του «κλασικού» και αυτούς των «υπηρεσιών» (ίδια διδαχθείσα και εξεταστέα ύλη, κοινό γραπτό) παρατηρήθηκε οι μαθητές των «υπηρεσιών» (κατά τεκμήριο οι πιο αδύνατοι) να περνούν το μάθημα, ενώ μαθητές του «κλασικού» μένουν ανεξεταστέοι.

Είμαστε βέβαιοι, σε πολύ σύντομο χρόνο (όχι μεγαλύτερο των πέντε ετών) ο θεσμός θα εκφυλιστεί τόσο που οι ανεξετάσεις θα εκλείψουν από μόνες τους. Το θλιβερό είναι πως αυτό θα είναι εις βάρος των μαθητών και θα αποτελεί άλλη μια μορφή υποβάθμισης του δημόσιου σχολείου.

Η πρόταση του ΣΜΑΚ

Με την μεταφορά των ανεξετάσεων εντός Ιουνίου, χάνεται κάθε πρόσχημα για διατήρησή τους.  Το πραγματικό θέμα της έλλειψης των απαραίτητων για την επόμενη τάξη γνώσεων, δεν λύνεται με ανεξετάσεις. Αντίθετα, το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουν ο μαθητές μας, η ψευδής αυτοεικόνα, (τεκμηριωμένη ήδη από την πρώτη έρευνα TIMSS, 1998 και με επιβεβαίωση από όλες τις επόμενες), επιτείνεται χρόνο με τον χρόνο.

Προτείνουμε κατάργηση της στασιμότητας λόγω επίδοσης, σε όλες τις τάξεις.  Κάθε μαθητής να προχωρεί στην επόμενη τάξη (ή να απολύεται) με τον βαθμό που προέκυψε από τις αξιολογήσεις της σχολικής χρονιάς σε κάθε ένα από τα μαθήματά του, εξεταζόμενο ή μη. Ταυτόχρονα, να οργανωθούν από το υπουργείο, προγράμματα ενίσχυσης των μαθητών που θέλουν να βελτιώσουν τις πραγματικές τους γνώσεις σε κάποιο από τα μαθήματα. Κάθε μαθητής, αν το επιθυμεί, να παρακολουθεί τα προγράμματα αυτά π.χ. για ένα μήνα το καλοκαίρι (Ιούνιο- Ιούλιο). Τέλος, αν κάποιος θέλει να βελτιώσει τον βαθμό μαθήματος του απολυτηρίου του, τον οποίο κρίνει ως χαμηλό, να μπορεί να εξεταστεί (ανεξάρτητα από το σχολείο) σε κρατική εξέταση που θα του δίνει επιπλέον πιστοποίηση γνώσεων. Σημειώνουμε, πως ήδη υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης και πιστοποίησης γνώσεων για τις ξένες γλώσσες και τα ελληνικά μέσω κρατικών εξετάσεων.

Θεωρούμε πως τα οφέλη μιας τέτοιας αλλαγής θα είναι πολλαπλά.  Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά:

• Όλα τα μαθήματα θα βαθμολογούνται κανονικά, χωρίς πριμοδοτήσεις.

Θα σταματήσει (σιγά-σιγά) το φαινόμενο μαθημάτων με λίστες βαθμολογίας από 18 ως 20, ή με επικρατούσα τιμή το 20.

Θα εκλείψει η πίεση προς τα «δευτερεύοντα» μαθήματα για ψηλούς βαθμούς σε όσους είναι δυνατοί στα εξεταζόμενα μαθήματα επιλογής.

• Οι σχολικές εξετάσεις δεν θα λειτουργούν ως φόβητρο (του τύπου: αν δεν πάρεις 6 μένεις στάσιμος), αλλά ως μια φυσιολογική αξιολογική και εκπαιδευτική διαδικασία.
• Τα ενισχυτικά μαθήματα θα γίνονται μόνο εφόσον ο μαθητής το θέλει και με στόχο να συμπληρώσει πραγματικές γνώσεις και όχι να «περάσει» (εσωτερικό κίνητρο αντί εξωτερικού).
• Η οργάνωση των σχολείων θα γίνεται πολύ πιο ομαλά και πολύ νωρίτερα. Τα τμήματα, οι ανάγκες σε προσωπικό, μεταθέσεις, τοποθετήσεις ακόμα και κατανομές μαθημάτων σε καθηγητές μπορούν να ετοιμάζονται από τον Ιούνιο.
• Στα προγράμματα ενίσχυσης γνώσεων μπορούν να εργοδοτηθούν άνεργοι εκπαιδευτικοί και να αξιοποιηθούν υπάρχουσες σχολικές εγκαταστάσεις.
• Η έναρξη των μαθημάτων της σχολικής χρονιάς θα γίνεται από τις 2 ή 3 Σεπτεμβρίου χωρίς καμμιά άλλη καθυστέρηση.
• Η λήξη των μαθημάτων μπορεί να γίνεται πιο αργά από όσο καθορίστηκε φέτος, και σε κάθε περίπτωση όχι πριν το τέλος Μαΐου.

(δ) Εξεταζόμενα μαθήματα. Είναι πολύ σοβαρό το θέμα της κατάργησης της εξέτασης για σκοπούς απόλυσης των Μαθηματικών κορμού. Έχουμε θέσει το θέμα και σε προηγούμενη συνάντησή μας, έχει συζητηθεί σε διάφορες περιπτώσεις με διάφορους φορείς και έχει αφεθεί στη σκιά.

Η αλλαγή αυτή είναι σε βάρος των μαθητών. Δυστυχώς, το πραγματικό κόστος της «ευκολίας» αυτής θα το αντιληφθούν μόνο ως απόφοιτοι. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως οι καθηγητές Μαθηματικών δεν έχουν να κερδίσουν τίποτε αν το μάθημα είναι εξεταζόμενο. Ο λόγος για τον οποίο είμαστε πολύ έντονοι στο θέμα είναι το συμφέρον των μαθητών και μόνο. Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να επανεξετάσουμε το ζήτημα και να προσπαθήσουμε να ακυρώσουμε την σχετική πρόνοια του νόμου.  Εν συντομία αναφέρουμε:

• Η διεθνής πρακτική (πλην εξαιρέσεων) είναι να είναι εξεταζόμενα απαραιτήτως η μητρική γλώσσα και τα Μαθηματικά.
• Η αναγνώριση που έχει σήμερα το κυπριακό απολυτήριο πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί. Η κατάργηση της εξέτασης των Μαθηματικών θέτει το απολυτήριο πολλών μαθητών σε κίνδυνο.
• Τα Μαθηματικά κορμού είναι μάθημα πρόσβασης, και ως τέτοιο υπάρχει ηθική υποχρέωση του σχολείου να το εξετάζει.  Είναι το μοναδικό μάθημα πρόσβασης που δεν εξετάζεται στο σχολείο.
• Όλα τα μεταπτυχιακά προγράμματα, ανεξάρτητα από τον κλάδο απαιτούν γνώσεις Μαθηματικών.
• Το επιχείρημα πως οι μαθητές που έχουν Μαθηματικά Επιλογής θα έχουν μια εξέταση λιγότερο από τους υπόλοιπους δεν λαμβάνει καθόλου υπόψιν πως τα Μαθηματικά κατεύθυνσης είναι στην ουσία διπλό μάθημα (7ωρο και όχι 4ωρο).

(ε) Εξετασεις Προσβασης στην Ιατρική. Όσοι διεκδικούν τις θέσεις Ιατρικής είναι απόφοιτοι των θετικών επιστημών οπότε διδάσκονται και εξετάζονται για το απολυτήριό τους τα Ελληνικά, Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία και Βιολογία. Για σκοπούς πρόσβασης υποχρεούνται να εξεταστούν τα πιο πάνω μαθήματα πλην των Μαθηματικών. Θεωρούμε ορθότερο και δικαιότερο ο υποψήφιος να μπορεί να επιλέξει αν θα εξαιρέσει τα Μαθηματικά ή ένα άλλο μάθημα. Με τον τρόπο αυτό, είναι δυνατόν να διεκδικήσει και άλλες σχολές (πχ. πολυτεχνείο) χωρίς επιβάρυνση με έκτο μάθημα.

   2. Τεχνική Εκπαίδευση

Είναι θετικό πως έχει συμφωνηθεί για το θεωρητικό των ΤΣ το ίδιο ωρολόγιο όπως και του λυκείου για τα Μαθηματικά κατεύθυνσης στις δύο τελευταίες τάξεις. Παραμένει η διαφορά μίας ώρας στην α΄ τάξη, που δεν είναι αμελητέα. Στη συνέχεια των συζητήσεων για τις ΤΣ θα πρέπει να λυθεί και αυτό το θέμα για το καλό των μαθητών.

Τα ΑΠ των Μαθηματικών για τις ΤΣ θα πρέπει να μελετηθούν σοβαρά και οπωσδήποτε να εμπλουτιστούν με εφαρμογές και παραδείγματα από τους κλάδους στους οποίους απευθύνονται.  Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει πως όλοι οι κλάδοι μηχανικών (όσο αφορά άτομα που επιδιώκουν πρόσβαση σε σχολές τριτοβάθμιας εξέτασης) απαιτούν πολύ ψηλό επίπεδο θεωρητικών μαθηματικών γνώσεων.

3.  Συνθηκες Μαθησης

Ως μαθηματικοί εδώ και πολύ καιρό ζητούμε συνεχώς βελτίωση των συνθηκών με τις οποίες διδάσκεται το μάθημα. Υπάρχει σοβαρή ανάγκη βελτίωσης της κατάστασης.  Βρισκόμαστε στη φάση υλοποίησης των ΝΑΠ και στις τελευταίες τάξεις του λυκείου και όμως παρά την συστηματική και επιστημονικά τεκμηριωμένη δουλειά που έγινε για τα ΝΑΠ και το υλικό που τα συνοδεύει, βρίσκουμε συνεχώς εμπόδια στην εφαρμογή τους.

Τα ΝΑΠ απαιτούν νέες μεθόδους διδασκαλίας, σε πολλές περιπτώσεις μάθημα εργαστηριακού τύπου και πολλές εφαρμογές των βιβλίων δεν μπορούν να γίνουν λόγω έλλειψης υλικοτεχνικής υποδομής.

(α) Υπάρχει ανάγκη για εξοπλισμένες αίθουσες Μαθηματικών σε όλα τα σχολεία. Μία αίθουσα δεν είναι αρκετή για κανένα σχολείο.

(β) Οι ΗΥ που υπάρχουν στα σχολεία και αυτοί που δίνονται στους καθηγητές, είναι ήδη πολύ παλιοί (από το 2010) και δεν μπορούν να υποστηρίξουν τα προγράμματα που απαιτούνται.

(γ) Εργαστηριοποίηση του μαθήματος. Ζητούμε εδώ και καιρό την εργαστηριοποίηση του μαθήματος, μία ώρα την εβδομάδα σε κάθε τάξη του γυμνασίου και την α΄ λυκείου και δύο ώρες την εβδομάδα για το μάθημα κατεύθυνσης. 

(δ) Ο αριθμός μαθητών κατά τμήμα στα Μαθηματικά κατεύθυνσης είναι πάρα πολύ μεγάλος. Το μάθημα διδάσκεται κατά κανόνα πια σε τμήματα των 22 ως 25 ατόμων.  Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως ο παράγοντας αυτός είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικός για τους μαθητές και τα μαθησιακά αποτελέσματα. Ομολογουμένως το μάθημα είναι πολύ απαιτητικό και σύνθετο. Επίσης, οι μαθητές που το διδάσκονται έχουν ιδιαίτερα ψηλούς στόχους. Θεωρούμε απαραίτητο να διευθετηθεί μείωση του αριθμού μαθητών στο τμήμα, κάτω του 20

4.  Εφαρμογη των ΝΑΠ (στο εγγραφο που ακολουθεί).  

Για το ΚΣ του ΣΜΑΚ

Η Πρόεδρος

Χρύσω Συρίμη