ΤΗΣ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑΣ ΝΙΚΑΛΑΪΔΟΥ ΛΑΔΑ*
Στο σκλαβωμένο μας Ριζοκάρπασο ζωντάνεψε πριν λίγες μέρες μια εν πολλοίς άγνωστη ιστορία από την Ιλιάδα του Ομήρου. Είναι η ιστορία του Θερσίτη που την παρουσίασε η φιλόλογος Σοφία Ιωάννου, στο πλαίσιο ενός εκπαιδευτικού διήμερου του Υπουργείου Παιδείας.
Είναι η ιστορία ενός αγωνιστή από τις μυριάδες που έχουμε κληρονομήσει και ας μην το ξέρουμε. Είναι η ιστορία ενός ιδεολόγου που τα έβαλε με το κατεστημένο της εποχής του. Είναι η ιστορία του μόνου που τόλμησε να αντιμιλήσει και να διαφωνήσει ανοιχτά με τις βλέψεις του αυταρχικού ηγεμόνα Αγαμέμνονα και επικρίθηκε από όλους τους συμπολεμιστές του, παρόλο που κατά βάθος ασπάζονταν τις απόψεις του.
Ο Θερσίτης εκδιώχθηκε και χλευάστηκε γιατί είπε την αλήθεια αλλά η ιστορία απέδειξε ότι «όπου επικράτησαν άνθρωποι σαν τον Θερσίτη, οι πολίτες διεκδίκησαν μερίδιο στην εξουσία για την συμμετοχή τους στην “οπλιτική φάλαγγα”, ώστε η θυσία τους να είναι για την πατρίδα τους και όχι για την δόξα των ηγετών τους. Οι βασιλιάδες αντικαταστάθηκαν από τους ευγενείς, οι ευγενείς ανατράπηκαν από τους ολίγους, οι ολίγοι από τους τυράννους, οι τύραννοι από το δήμο και το πολίτευμα της πόλης έγινε δημοκρατικό. Μερικούς αιώνες μετά τον Όμηρο, η Αθήνα του Κλεισθένη και του Περικλή θα δώσει το λόγο στους απόγονους του Θερσίτη. Κάποια στιγμή αργότερα στην εκκλησία του δήμου, όταν ακούνε το “τις αγορεύειν βούλεται”, σηκώνονται, παίρνουν το λόγο, μιλούν με πρωταγωνιστικό ρόλο στη σκηνή της δημοκρατίας, φωνάζουν, διαμαρτύρονται».
Στην αντίθετη περίπτωση, όπου η φωνή του «Θερσίτη» δεν εισακούστηκε, επιβλήθηκε το σκότος της τυραννίας.
Αυτή είναι η ιστορία της ανθρωπότητας αλλά και του λαού μας. Είναι η ίδια ιστορία που επαναλαμβάνεται σήμερα. Ζούμε σε μια εποχή που το παράλογο παρουσιάζεται ως λογικό, το άδικο ως «έντιμος συμβιβασμός» και η ρατσιστική διζωνική ως η «μόνη αποδεχτή λύση».
Αν και όλοι γνωρίζουν (ή όφειλαν να γνωρίζουν) ότι αυτή η μορφή λύσης είναι αντιδημοκρατική εν τούτοις είτε λόγω ηττοπάθειας και αβουλίας, είτε ακόμα για να εξυπηρετήσουν ίδια οφέλη ή για να είναι αρεστοί στους ξένους, προσπαθούν με το στανιό να επιβάλλουν ένα κράτος-τέρας.
Όσους δεν συμφωνούν μαζί τους, τους σπιλώνουν, τους διασύρουν και τους λοιδορούν. Είναι «λυσοφοβικοί», «απορριπτικοί», «αιθεροβάμονες».
Φυσικά η μόνη απάντηση που αρμόζει σε τέτοιες ανοησίες είναι η απάντηση ενός Θερσίτη:
«Μα ο Θερσίτης έχει από καιρό στη φαρέτρα μόνο βέλη λεία,
και στην ηχώ του γενικού προστάγματος που του ματώνει τ’ αυτιά,
με μιας τα χρώματα διαθλώνται μες στο ζόφο.
Βγαίνει απ’ τη σκηνή, να ξαφνιάσει το σκοπό,
βροντοφωνάζοντας στην νυχτερινή ησυχία:
Φτου ξελευτερία στους Θερσίτες των αιώνων.
Φτου και βγαίνω να σκοτωθώ πολεμώντας από απέναντι
έτοιμος να σκλαβωθώ μονάχα στην ετυμολογία:
“παρά τό ελεύθειν όπου έρα τις”».
Τα λόγια του Θερσίτη αντηχούν στις μέρες μας ακόμα πιο δυνατά. Σαν προσταγή και κάλεσμα σε όλους εκείνους που αγωνίζονται κόντρα στους Αγαμέμνονες της εποχής μας. Στους σύγχρονους Θερσίτες που παλεύουν για Λευτεριά.
* Βιολόγος στο Γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου και Μέλος της Πολιτικής Συγκλήτου της Συμμαχίας Πολιτών
n.nicolaidou.lada@gmail.com
