Το ημερολόγιο ανά τους αιώνες και μια πρόταση για μερική αναθεώρηση του


ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ Α. ΠΟΛΗ*  

Οι αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν το ηλιακό ημερολόγιο αλλά το σεληνιακό, που οριζόταν από τις διαδοχικές φάσεις της σελήνης. Ένας σεληνιακός μήνας είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών πανσελήνων ή νουμηνιών και ισούται με 29,53 ημέρες κατά προσέγγιση. Το πρόβλημα με το ημερολόγιο αυτό ήταν ότι ήταν ασύμβατο με το ηλιακό. Αυτό είναι προφανές αφού 12 σεληνιακοί μήνες ισούνται χοντρικά με 354 και όχι με 365 μέρες. Για να αντιμετωπίσουν τη δυσαρμονία οι αρχαίοι Έλληνες  εισήγαγαν ένα εμβόλιμο μήνα εναλλάξ κάθε δύο ή τρία έτη για να μην διαταραχθεί η σειρά των εποχών.

 

Ο Ιούλιος Καίσαρας  το 46 π.Χ. καθιέρωσε το ηλιακό ημερολόγιο το οποίο φέρει το όνομα του (Ιουλιανό). Δημιουργός του Ιουλιανού ημερολογίου ήταν ο  Έλληνας αστρονόμος Σωσιγένης από την Αλεξάνδρεια. Ο Αλεξανδρινός αστρονόμος υπολόγισε τη διάρκεια του τροπικού¹ έτους σε 365 μέρες και έξι ώρες. Το πολιτικό έτος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας θα είχε 365 μέρες, ενώ κάθε τέταρτο έτος θα είχε μια ημέρα επιπλέον δηλαδή 366. Το έτος αυτό θα ονομαζόταν δίσεκτο, από το γεγονός ότι ο αριθμός 366 έχει δύο εξάρια. Η σειρά των μηνών που ισχύουν σήμερα, η διάρκεια και οι ονομασίες τους γεννήθηκαν μαζί με το Ιουλιανό ημερολόγιο.

Παρόλο που οι υπολογισμοί του Σωσιγένη ήταν πολύ καλοί, αν λάβει κανείς υπόψη τα αστρονομικά όργανα της εποχής του, υπήρχε ένα μικρό λάθος σε αυτούς εφόσον η πραγματική διάρκεια του τροπικού¹ έτους είναι 365 μέρες, 5 ώρες 48 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα και όχι 365 μέρες και 6 ώρες που υπολόγισε ο Αλεξανδρινός σοφός. Κάθε χρόνο το Ιουλιανό ημερολόγιο υπερέβαινε το πραγματικό έτος κατά 11 λεπτά και 14 δευτερόλεπτα, το οποίο σήμαινε απώλεια μιας ημέρας κάθε 128,18 χρόνια. Μέχρι το 1582 μ Χ. το λάθος είχε ανεβεί σε 10 μέρες² . Για διόρθωση του λάθους ο Πάπας Γρηγόριος 13ος ανάθεσε στον Ιταλό γιατρό, αστρονόμο και φιλόσοφο Aloysius Lilius τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου. Το νέο ημερολόγιο, που ονομάστηκε Γρηγοριανό δεν θεωρεί ως δίσεκτα τα έτη που διαιρούνται με το 100, εκτός αν διαιρούνται ταυτόχρονα με το 400. Έτσι τα έτη 2100, 2200, και 2300 δεν θα είναι δίσεκτα σε αντίθεση με τα έτη 2000 και 2400 που είναι. Το Γρηγοριανό ημερολόγιο αν και πολύ ακριβέστερο από το Ιουλιανό δεν είναι απολύτως σωστό, αφού υπολογίζει το τροπικό έτος σε 365,2425 ημέρες αντί 365,24219879 που είναι στην πραγματικότητα. Το λάθος του Γρηγοριανού ημερολογίου είναι μια μέρα κάθε 3318,95 χρόνια, οπότε θα χρειαστεί νέα αναθεώρηση του ημερολογίου γύρω στο 5000 μ Χ.

 

Το πρόβλημα της διάρκειας των μηνών

Ο αριθμός 365 που ορίζει τη διάρκεια των μη δίσεκτων ετών δεν διαιρείται με το 12, αφού οι παράγοντες του είναι μόνο οι πρώτοι αριθμοί 5 και 73. Αυτό δημιουργεί ένα πραγματικό κομφούζιο αναφορικά με τη χρονική διάρκεια των μηνών. Ενώ οι μικρότερες υποδιαιρέσεις του έτους έχουν την ίδια διάρκεια³, αυτό δεν συμβαίνει με τους μήνες αφού έχουμε 7 μήνες με 31 ημέρες, 4 μήνες με 30 μέρες ενώ ο Φλεβάρης έχει 28 μέρες στα κανονικά και 29 στα δίσεκτα έτη. Για διόρθωση αυτής της ανωμαλίας προτείνω όπως το πολιτικό έτος έχει 13 μήνες των 28 ημερών οι οποίοι θα συμποσούνται σε 364 μέρες, ενώ η μέρα της πρωτοχρονιάς να αριθμείται ξεχωριστά και να μην ονομάζεται με τις καθορισμένες ονομασίες των ημερών. Έτσι αν η τελευταία μέρα  ενός έτους τυγχάνει Δευτέρα, η πρώτη μέρα του νέου έτους θα ονομάζεται Πρωτοχρονιά και η δεύτερη μέρα του χρόνου θα είναι η Τρίτη πρώτη Ιανουαρίου. Αν ο χρόνος είναι δίσεκτος θα έχουμε πρώτη και δεύτερη πρωτοχρονιά και  τα δίσεκτα έτη δεν θα θεωρούνται πλέον δυσοίωνα λόγω της διήμερης αργίας στην αρχή του έτους. Τα ονόματα των μηνών προτείνω να παραμείνουν τα ίδια, ενώ για το  13ο μήνα θα πρέπει να βρεθεί ένα νέο όνομα. Ο χειμώνας θα μπορούσε να έχει τέσσερις μήνες σε  χώρες που έχουν ψυχρό ηπειρωτικό κλίμα και αντίστοιχα στις θερμές χώρες το καλοκαίρι θα είχε διάρκεια τέσσερις μήνες των 28 ημερών. Αυτό θα οδηγούσε την εναρμόνιση των εποχών με τις κλιματολογικές συνθήκες. Ειδικά στην περίπτωση μας ο Σεπτέμβρης άνετα θα μπορούσε να συμπεριληφθεί εντός του καλοκαιριού.

Εφόσον οι 13 μήνες θα έχουν τέσσερις εβδομάδες έκαστος, είναι φανερό ότι κάθε ημερομηνία θα αντιστοιχεί πάντα στην ίδια μέρα. Έτσι αν η πρώτη του Γενάρη είναι Πέμπτη και η πρώτη μέρα κάθε επόμενου μήνα θα είναι πάντα Πέμπτη, η δεύτερη μέρα όλων των μηνών πάντα θα είναι Παρασκευή κοκ. Αυτό θα διευκολύνει τους υπολογισμούς και την απομνημόνευση των ημερομηνιών και συνακόλουθα το χρονικό προγραμματισμό και τις ημερολογιακές καταγραφές.

Ο αριθμός 28 είναι ακέραιο πολλαπλάσιο του 7 και αυτό σημαίνει ότι κάθε μήνας θα έχει ακριβώς 4 εβδομάδες. Αυτό ευκολύνει τους χρονικούς υπολογισμούς , αφού οι μήνες με 30 ή 31 ημέρες δεν αντιστοιχούν με ακέραιο αριθμό εβδομάδων γεγονός που οδηγεί σε μια σειρά λαθών. Όπως όλες οι εβδομάδες έχουν εφτά ημέρες και είναι αδιανόητο να σκεφτεί κανείς μια εβδομάδα με οκτώ ή έξι μέρες και όλες οι μέρες είναι 24 – ώρες, είναι λογικό όλοι οι μήνες να αντιστοιχούν στον ίδιο ακέραιο αριθμό ημερών και εβδομάδων δηλαδή  28 ημέρες ή τέσσερις πλήρεις ημερολογιακές εβδομάδες.

Σήμερα οι περισσότεροι μήνες (7) έχουν 31 ημέρες. Ο αριθμός 31 όμως είναι πρώτος και ως εκ τούτου είναι αδύνατο να μερισθεί σε ίσα υποσύνολα. Προφανώς η κατανομή ενός μήνα σε ίσες περιόδους για σκοπούς προγραμματισμού της παραγωγής ή επιμερισμού της εργασίας είναι αδύνατη.  Ο αριθμός 28 δεν έχει τα προαναφερθέντα ελαττώματα, αφού ανήκει στην σπάνια κατηγορία των  τελείων³. Έχει πολλούς διαιρέτες και συνακόλουθα μπορεί να διαιρεθεί σε δύο ίσες περιόδους των 14 ημερών, σε τέσσερις εβδομάδες ή 7 τετραήμερα ή 14 διήμερα για σκοπούς σύνταξης ενός προγράμματος  εργασίας.

Η ίση διάρκεια των μηνών θα άρει πολλές αδικίες και δυσλειτουργίες που υπάρχουν σήμερα. Για παράδειγμα ένας συνταξιούχος παίρνει την ίδια σύνταξη είτε ο μήνας έχει 30 ημέρες είτε 31 ημέρες, άρα στη δεύτερη περίπτωση η σύνταξη του είναι μειωμένη κατά 3,22% αφού με τα ίδια χρήματα πρέπει να επιβιώσει μια ημέρα επιπλέον. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε άλλα συστήματα κοινωνικών ασφαλίσεων, όπως στην Αγγλία άτυπα χρησιμοποιούν το μήνα των 28 ημερών, αφού πληρώνουν τους συνταξιούχους κάθε τέσσερις εβδομάδες και όχι στο τέλος κάθε μήνα.  

Η πρόταση για την αναθεώρηση της διάρκειας των μηνών αποτελεί την περιληπτική καταγραφή κάποιων προβληματισμών που έχω για να καταστεί το ημερολόγιο πιο λειτουργικό για την καθημερινή μας ζωή. Με ευχαρίστηση θα συζητούσα τους δικούς σας προβληματισμούς επί του θέματος, τις αντιρρήσεις, τις αντιλογίες σας και τις δικές σας προτάσεις για το ημερολόγιο. Καλές γιορτές σε όλους σας και καλό νέο έτος!

Σημειώσεις

  1. Το τροπικό έτος είναι η χρονική διάρκεια ανάμεσα σε δύο περάσματα του κέντρου του ηλιακού δίσκου από το εαρινό σημείο γ της εκλειπτικής, δηλαδή είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο εαρινών ισημεριών. Το τροπικό έτος έχει διάρκεια 365,24219878 ημέρες, δηλαδή 365 ημέρες, 5 ώρες, 48 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα.
  2. Το λάθος υπολογίστηκε με αφετηρία  την ημερομηνία της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου. (325 μ.Χ). Σήμερα η διαφορά Ιουλιανού και Γρηγοριανού ημερολογίου είναι 13 μέρες.
  3. Κάθε φυσικός αριθμός έχει διαιρέτες, δηλαδή άλλους φυσικούς αριθμούς που αν τους διαιρέσουμε με τον αρχικό δίνουν υπόλοιπο μηδέν. Αν αθροίσουμε τους διαιρέτες ενός αριθμού, χωρίς να συμπεριλάβουμε τον ίδιο, ο αριθμός ονομάζεται τέλειος αν ισούται με το άθροισμα των γνησίων διαιρετών του. [ 28 = 1+2+4+7
    *Εκπαιδευτικός



Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










218