Το Ινστιτούτο Κύπρου συμμετέχει ενεργά στις προσπάθειες να αποκαλυφθεί το μυστήριο γύρω από την Κέρο, ένα από τα μεγαλύτερα ακατοίκητα νησιά των Κυκλάδων, ελπίζοντας ότι θα εντοπιστούν θαμμένα στοιχεία που θα φωτίσουν τη ζωή των Ελλήνων πριν από 4.500 χρόνια.
Υποδιευθύντρια των ανασκαφών που πραγματοποιούνται στο νησί είναι η αρχαιολόγος και επίκουρη καθηγήτρια του Ερευνητικού Κέντρου Επιστήµης και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία του Ικυ Εύη Μαργαρίτη, η οποία μαζί με τους συνεργάτες της προσπαθούν να ρίξουν φως στις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων εκείνης της περιόδου και να δώσουν απαντήσεις στα ερωτήματα που κρύβει η γη του ελληνικού νησιού, µελετώντας τους «σπόρους της Ιστορίας». Όταν βρίσκεις έναν αρχαίο σπόρο, «βλέπεις» τον άνθρωπο που τον έφερε, που τον καλλιέργησε, που τον έφαγε, που τον έσπασε για να κάνει φάβα, δεν είναι ένας απλός σπόρος, είναι ένα κοµµάτι της Ιστορίας, δηλώνει με ενθουσιασμό η κα Μαργαρίτη.
Στην επόµενη ανασκαφή η οποία προγραμματίζεται για το ερχόμενο Φθινόπωρο και θα συμμετάσχουν αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήµιο του Κέιµπριτζ και το Ινστιτούτο Κύπρου, στόχος μας δηλώνει η Εύη Μαργαρίτη είναι να ανακαλύψουμε περισσότερα σχετικά µε τη διατροφή, τις αγροτικές δραστηριότητες των κατοίκων της Κέρου, αλλά και το πώς ήταν οργανωµένος οικονοµικά και κοινωνικά ο οικισµός. Περιγράφοντας τη διαδικασία µε την οποία φέρνει στο φως τους «σπόρους της Ιστορίας», όπως τους αποκαλεί η κα Μαργαρίτη, τονίζει πως χρησιμοποιείται ένα ειδικά διαµορφωµένο βαρέλι, το νεροκόσκινο, όπου µε τη συνεχή ροή του νερού και την ανάδευση του χώµατος της ανασκαφής, οι απανθρακωμένοι σπόροι και οι ξυλάνθρακες επιπλέουν και µε την υπερχείλιση καταλήγουν σε γεωλογικά κόσκινα που είναι τοποθετηµένα στην εκροή του διαμορφωμένου στοµίου του βαρελιού. Εκτός από τους σπόρους, η διαδικασία της επίπλευσης εξασφάλισε την εύρεση µικροσκοπικών πέτρινων χανδρών, διαµέτρου ελάχιστων µόνο χιλιοστών, που συνιστούν ένα θαύµα της τεχνολογίας για την εν λόγω περίοδο, που θα είχαν χαθεί µαζί µε τα χώµατα της ανασκαφής, προσθέτει η αρχαιολόγος.
Επικεφαλής των ανασκαφών που έγιναν τον Σεπτέµβριο του 2016 και θα συνεχιστούν και το 2017, είναι ο Καθ. Κόλιν Ρένφριου και ο Μάικλ Mπόιντ από το Πανεπιστήµιο του Κέιµπριτζ , η Ειρήνη Λεγάκη από την Κυκλαδική Εφορεία Αρχαιοτήτων ως αναπληρώτρια διευθύντρια των Ανασκαφών και η Εύη Μαργαρίτη, από το Ινστιτούτο Κύπρου, ως υποδιευθύντρια.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι, το Ινστιτούτο Κύπρου συνδιοργάνωσε µε το Πανεπιστήμιο του Κέιµπριτζ την πρακτική εξάσκηση φοιτητών κατά τη διάρκεια των ανασκαφών προκειµένου να αποκτήσουν πολύτιµη εµπειρία και γνώσεις.
Η πρακτική εξάσκηση φοιτητών στο ανασκαφικό πεδίο συνοψίζει τον διττό στόχο του Ερευνητικού Κέντρου Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία (STARC) του Ινστιτούτου Κύπρου για την προώθηση της επιστήμης στην Αρχαιολογία και για τη δημιουργία υψηλών πρότυπων διδασκαλίας και έρευνας. Τέλος, η ανασκαφή έφερε ηµαντικές καινοτοµίες στην αιγαιακή έρευνα, όπως το σύστηµα τρισδιάστατης (3D) απεικόνισης που αντικατέστησε τα παραδοσιακά σχέδια και τις φωτογραφίες, µε το Ινστιτούτο Κύπρου να διαδραµατίζει ενεργό ρόλο στη δηµιουργία αυτής της καινοτόµου µεθοδολογίας.
