ΤΗΣ ΔΩΡΑΣ ΚΑΤΣΕΛΛΗ ΖΑΧΑΡΙΑ *
Η επιστολή του Γενικού Ελεγκτή προς το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ανάμεσα σε άλλα εμπεριέχει αναφορές για τις ώρες διδασκαλίας των εκπαιδευτικών συνδέοντάς τες με τον εξορθολογισμό των δαπανών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού σε περιόδους κρίσης. Το ίδιο το ΥΠΠ που καλείται από τον Γ. Ελεγκτή να απαντήσει πρέπει να καταστήσει σαφές ότι αφενός η σωστή αξιοποίηση των δημόσιων δαπανών πρέπει να γίνεται στη βάση τεκμηριωμένων εκπαιδευτικών αναγκών και αφετέρου ότι η λογική των οροφών περιορίζει την παραγωγή ποιοτικού εκπαιδευτικού έργου. Ταυτόχρονα το ίδιο το ΥΠΠ οφείλει να υποστηρίξει το έργο των εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης, οι οποίοι αγωνίζονται καθημερινά να ανταποκριθούν με αποτελεσματικότητα στις συνεχείς αλλαγές των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων την τελευταία πενταετία, στις καινοτομίες που προωθούνται στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης (Δείκτες Επιτυχίας & Επάρκειας, Σχέδιο Επαγγελματικής Μάθησης), στην κάλυψη των αναγκών των παιδιών που κρίνονται λειτουργικά αναλφάβητα, των παιδιών που δεν έχουν ως πρώτη γλώσσα την ελληνική και των παιδιών που εντάσσονται από την ειδική εκπαίδευση στη γενική τάξη χωρίς επιπλέον στήριξη ή απαλλαγή ωρών, που θα τεκμηριώνονταν, αλλά είναι ανύπαρκτες.
Ο διδασκαλικός κόσμος αγωνίζεται να αντιμετωπίσει την αύξηση των περιστατικών αποκλίνουσας συμπεριφοράς που έχουν ενταθεί βάσει των σημερινών κοινωνικοοικονομικών δεδομένων, η οποία επηρεάζει αρνητικά την ομαλή λειτουργία των σχολείων και την εκπαιδευτική διαδικασία χωρίς την ύπαρξη υποστηρικτικών δομώνεντός και εκτός σχολείου. Όλα τα πιο πάνω πρέπει να υποδειχθούν από το ίδιο το ΥΠΠ σε όσους πιθανόν να μην έχουν μια συνοπτική εικόνα του δημόσιου σχολείου της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Χωρίς καμία διάθεση άμυνας, νιώθω έντονα την ανάγκη να υπερασπιστώ την εργασία των συναδέλφων μου καλώντας το Υπουργείο Παιδείας να πράξει το ίδιο. Σημειώνω λοιπόν τα ακόλουθα:
1. Σύμφωνα με την Έκθεση του Δικτύου Ευρυδίκη (Eurydice, 2013) πάνω στην οποία στηρίζεται η επιχειρηματολογία του Γ. Ελεγκτή αλλάκαι τις δικές του αναφορές, ο διδακτικός χρόνος των εκπαιδευτικών στην Κύπρο κυμαίνεται περίπου στα ίδια επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Στην Έκθεση επίσης του Γ. Ελεγκτή γίνεται αναφορά σε επισημάνσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), το οποίο υποστηρίζει ότι οι εκπαιδευτικοί στην Κύπρο έχουν λίγο διδακτικό χρόνο συγκρινόμενοι με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Γ. Ελεγκτής θα μπορούσε να λάβει υπόψη του το σημείο της Έκθεσης Ευρυδίκη(Eurydice, 2013), το οποίο παραλείπεται στην όλη του αναφορά/επιστολή,ότι για την Κύπρο δεν παρουσιάζεται ο συνολικός χρόνος εργασίας των εκπαιδευτικών, όπως γίνεται με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και ο οποίος αφορά, πέραν από τις επίσημα καθορισμένες ώρες διδασκαλίας και διαθεσιμότητας των εκπαιδευτικών στο σχολείο, τις ώρες που αφιερώνουν οι εκπαιδευτικοί για προετοιμασία της διδασκαλίας και των διδακτικών μέσων, για τη διόρθωση των γραπτών και την αξιολόγηση των μαθητών, έργο που πραγματοποιείται εκτός σχολείου.Την ίδια στιγμή που η πολιτεία και η κοινωνία ορθώς απαιτούν τον «καλό δάσκαλό», δεν μπορούν να θεωρούν ότι ο αποτελεσματικός δάσκαλος εισέρχεται καθημερινά στη σχολική τάξη χωρίς ώρες προετοιμασίας, σχεδιασμού και αξιολόγησης του διδακτικού τους έργου αλλά κυρίως των μαθητών και των αποτελεσμάτων τους. Έφτασε η ώρα να καταγραφεί επίσημα από το ΥΠΠ και οεξωδιδακτικός εξωσχολικός χρόνος του δασκάλου, ώστε να σταματήσει ο διασυρμός του διδασκαλικού κόσμου για την ώρα που φαινομενικά «σχολάνει». Το σχολικό κουδούνι κτυπά στις 1.05 άλλα το κουδούνι λήξης του διδασκαλικού έργου δεν κτυπά ποτέ.
2. Ο Γ. Ελεγκτής στέκεται ιδιαίτερα επικριτικός στη μείωση των ωρών διδασκαλίας με την αύξηση των χρόνων υπηρεσίας παρουσιάζοντας τα πιο κάτω στοιχεία σημειώνοντας πως αυτό το φαινόμενο δεν παρατηρείται σε κανένα άλλο τομέα εργασίας ιδιωτικό ή δημόσιο:
Δημοτική Εκπαίδευση
1 - 14 χρόνια υπηρεσίας: 29σαραντάλεπτες περίοδοι
15 - 20 χρόνια υπηρεσίας: 27δ.π.σαραντάλεπτες περίοδοι
21 χρόνια και άνω ή με τη συμπλήρωση του 50ου έτους: 25δ.π.σαραντάλεπτες περίοδοι
Μέση και Μέση Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση
0 - 7 9/12 χρόνια: 24 σαρανταπεντάλεπτες περίοδοι
7 10/12 - 15 9/12 χρόνια: 22 σαρανταπεντάλεπτες περίοδοι
15 10/12 - 19 9/12 χρόνια:20 σαρανταπεντάλεπτες περίοδοι
19 10/12 χρόνια και άνω: 18 σαρανταπεντάλεπτες περίοδοι
Με όλο τον σεβασμό προς όλες τις ομάδεςεργαζομένων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η σύγκριση του Γ. Ελεγκτή θα έπρεπε να γινόταν με τους όρους εργασίας εκπαιδευτικών άλλων χωρών λαμβάνοντας υπόψη και τον γενικότερο διδακτικό τους χρόνο, για να μπορούν να εξαχθούν ορθά συμπεράσματα, χωρίς να προκαλείται οι κοινή γνώμη. Στην Έκθεση Ευρυδίκη αναφέρεται συγκεκριμένα ότι οι ώρες εργασίας των εκπαιδευτικών ποικίλουν ανάλογα με τα χρόνια προϋπηρεσίας ή την ηλικία των εκπαιδευτικών, πρακτική που δεν είναι μεν διαδεδομένη αλλά συναντάται σε χώρες όπως η Γερμανία, η Πορτογαλία, κτλ.(Eurydice, 2013). Επομένως δεν είναι φαινόμενο κυπριακό… Συμφωνώ στο ότι πρέπει να υπάρχει τεκμηρίωση των όρων και των ωρών εργασίας, ώστε να προστατεύεται το έργο των δασκάλων από επιβουλέςαπ΄όπου κι αν προέρχονται. Η τεκμηρίωσητης διαφοράς των σκαλοπατιών μείωσης και η διαφορετική αφετηρία των εκπαιδευτικών των δύο βαθμίδων ως προς το διδακτικό τους χρόνο, αποτελεί ευθύνη του ΥΠΠ.
Από τις 27 δ.π. (μέσος όρος διδακτικού χρόνου δασκάλων) που διδάσκουν οι δάσκαλοι μέχρι τις 38 περιόδους εργασίας στο σχολείο, οι δάσκαλοι ελέγχουν και οργανώνουν την τάξη τους, τα εργαστήρια τέχνης, μουσικής, επιστήμης, τα διδακτικά τους υλικά, την οργάνωση και εκπόνηση σχολικών δράσεων (περιοδικό σχολείου, συγγραφή και διδασκαλία θεατρικών έργων, προετοιμασία σχολικών γιορτών, διοργάνωση και προετοιμασία υλικού για εκπαιδευτικές επισκέψεις), την εκπόνηση σχεδίων δράσης εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα οποία μετέχουν, τήρηση πρακτικών στις εβδομαδιαίες συνεδρίες προσωπικού, διαχείριση παιδιών με αποκλίνουσα συμπεριφορά, επικοινωνία με εκπαιδευτικούς ψυχολόγους, ιατρικούς επισκέπτες, την επικοινωνία/ συνεργασία με τους γονείς, τη συνεργασία με τα αδελφά τμήματα, τη συμμετοχή σε εκπαιδευτικά συνέδρια ως εκπρόσωποι του σχολείου και την ενημέρωση των συναδέλφων τους, την επιμόρφωση, την παρακολούθηση μαθημάτων των συναδέλφων για εμπλουτισμό των διδακτικών τους πρακτικών, ευθυνών που τους ανατίθενται από τον Διευθυντή/ντρια, κτλ. Και όλα τα πιο πάνω αναλαμβάνονται και περιγράφουν περιληπτικά το εξωδιδακτικό έργο των δασκάλων, χωρίς επιπλέον απαλλαγές.
Όλα τα πιο πάνω για κάθε αντικειμενικό αναγνώστη. Για να μη δημιουργούνται παρανοήσεις και να μην γίνονται αποσπασματικές αναφορές σε εκθέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Δικτύου Ευρυδίκη, με τρόπο που να διαμορφώνουν μια αρνητική εικόνα για το έργο του δασκάλου.
Eurydice (2013). Key Data on Teachers and School Leaders in Europe. 2013 Edition. Eurydice Report. Luxembourg: Publication Office of the European Union.
*Εκπαιδευτικός, Αντιπρόεδρος της ΔΗΚΙ Δασκάλων & Νηπιαγωγών
