ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΑΒΒΑ
Το Λύκειο Αρχαγγέλου «Απόστολος Μάρκος» πραγματοποίησε εκπαιδευτική εκδρομή στην Πολωνία στα πλαίσια του μαθήματος Ιστορίας Κατεύθυνσης της Γ΄ Λυκείου, από τις 8/4/17 – 12/4/17.
Η ξενάγηση άρχισε από την Κρακοβία, την πλουσιότερη πόλη της Πολωνίας σε ιστορικά μεσαιωνικά μνημεία. Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε τον Καθεδρικό Ναό, το Κάστρο Βαβέλ, όπου υψώνονται τα κόκκινα τείχη Πλάντυ που δεσπόζουν σ’ ολόκληρη τη γύρω περιοχή. Η επόμενη επίσκεψη ήταν στα Αλατωρυχεία και στο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης του Άουσβιτς.
Την αποστολή αποτελούσαν 33 μαθητές, 8 καθηγητές και ο Διευθυντής του Σχολείου. Όλα ήταν εντυπωσιακά αυτό όμως που συγκλόνισε τους πάντες, ήταν το Στρατόπεδο Συγκέντρωσης του Άουσβιτς μιας και η εκπαιδευτική εκδρομή έγινε γι’ αυτό τον λόγο. Βρίσκεται 60 km δυτικά της Κρακοβίας, κοντά στην κωμόπολη Όσβιετσιμ. Από το 1979 ανήκει στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.
Στις 11/4/17, Μεγάλη Δευτέρα, μπήκαμε στο λεωφορείο για να μεταβούμε στο Άουσβιτς. Μαθητές και καθηγητές από το πρωί ήταν σκεφτικοί και λιγομίλητοι για το τι θα αντίκριζαν εκεί. Η αγωνία βρισκόταν στην κορύφωσή της και τα συναισθήματα όλων ήταν παράξενα, πρωτόγνωρα και απροσδιόριστα. Ιδίως οι μαθητές που άκουσαν τόσα πολλά πράγματα από τους καθηγητές τους στο μάθημα της Ιστορίας για τις θηριωδίες των Ναζί στο Κολαστήριο του Άουσβιτς.
Φτάνοντας, διαπιστώσαμε πως όλα ήταν εκεί, ακόμη και η αυθεντική σφυρήλατη επιγραφή που έφτιαξαν Πολωνοί αιχμάλωτοι το 1940 («Η εργασία απελευθερώνει»). Ο δολοφόνος όμως δεν φαινόταν πουθενά. Ένα αέριο, βλέπεις, δεν «γράφει» στο μάτι. Και επειδή είναι αόρατο, είναι ακόμη πιο απειλητικό. Έτσι αισθανόμασταν και στο υπόγειο, ευρύχωρο δωμάτιο. Μια αόρατη απειλή, μας έκανε να γυρνάμε συνεχώς προς τις σιδερένιες αλλά κλειδωμένες πόρτες. Στους τοίχους υπάρχουν ακόμη οι παλιομοδίτικοι διακόπτες της δεκαετίας του 40΄. Από το κέντρο της οροφής κατεβαίνει ένας σωλήνας. Από εκεί παροχέτευαν το «Zyclon B». Οι δύο κλίβανοι που έχουν διατηρηθεί στη διπλανή αίθουσα δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για το πού βρισκόμαστε. Και όλα αυτά, λίγα μέτρα μακριά από το σπίτι, όπου έμενε ο διοικητής του Στρατοπέδου με τη γυναίκα και τα παιδιά του, ακούγοντας κλασική μουσική.
Σε κάθε βήμα μας συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο, ότι έχουμε μπει σε νεκροταφείο, και μάλιστα εκατομμυρίων ανθρώπων. Τα 28 «μπλοκ», μέσα στα οποία στοιβάζονταν οι κρατούμενοι, είναι χτισμένα ομοιόμορφα, από κόκκινα τουβλάκια. Μόνο ο διάδρομος ανάμεσα στο Μπλοκ Νο 10 και Νο 11 είναι εντελώς διαφορετικός. Είναι αδιέξοδο και ο τοίχος έχει καλυφθεί με ένα υλικό που εμπόδιζε τις σφαίρες να εξοστρακίζονται. Είναι ο «Τοίχος του θανάτου, ο τόπος των εκτελέσεων». Τα παράθυρα των δύο «μπλοκ» που βλέπουν σε αυτόν τον χώρο ήταν πάντα κλειστά. Οι κρατούμενοι άκουγαν τους πυροβολισμούς, αλλά δεν παρακολουθούσαν τις εκτελέσεις.
Οι μαθητές λυγίζουν, δεν μιλούν, είναι σκεφτικοί, βουβά πρόσωπα παντού, δεν αρθρώνουν λέξη. Κατανοούν το μέγεθος της ασύλληπτης τραγωδίας, που διαδραματίστηκε σε αυτόν τον τόπο. Με το τέλος της ξενάγησης οι μαθητές δεν χρειάζονται βοήθεια για να μην ξεχάσουν όλα αυτά που είδαν και ένιωσαν. Κάποιοι προσπαθούν με λυγμούς να αρθρώσουν κάποιες λέξεις: Φρικτό, ανήκουστο, αποτρόπαιο. «Να συγχωρέσουμε μπορεί, να ξεχάσουμε ποτέ». Θα το κουβαλούμε το Άουσβιτς παντοτινά. «Μα αυτό είναι το πρόβλημα με το Άουσβιτς, ότι είναι μια ανοιχτή πληγή.», είπε ο Ούγγρος συγγραφέας Ίμρε Κέρτες, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ και κρατούμενος και αυτός στο Άουσβιτς.
*Φιλόλογος
