ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΜΙΧΑΗΛ*
Στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος MEDOLICO διοργανώθηκε στις 3 Ιουλίου 2013 ημερίδα στη Γένοβα της Ιταλίας με στόχο τη διάδοση των τεχνολογιών οι οποίες αναπτύσσονται για την επεξεργασία των αποβλήτων που δημιουργούνται από την παραγωγή του ελαιολάδου, ενός από τα πιο δύσκολα ρεύματα υγρών αποβλήτων (γνωστού και ως κατσίγαρος).
Η ημερίδα διοργανώθηκε στα πλαίσια του έργου MEDOLICO (κωδικός έργου: ENPICBCMEDI-B-2.1/090) με προϋπολογισμό δύο εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2011 έχοντας ως στόχο την ορθή επεξεργασία υγρών αποβλήτων από ελαιοτριβεία και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την ανεξέλεγκτη απόρριψη αυτών στο περιβάλλον. Τα παραπροϊόντα των ελαιοτριβείων προκαλούν σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα, κυρίως στη Μεσόγειο, καθώς οι μεσογειακές χώρες παράγουν το μεγαλύτερο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής λαδιού. Το απόβλητο περιέχει πολυφαινόλες και σάκχαρα, πτητικά οξέα, πολυαλκοόλες και νιτρογενή συστατικά και πολύ μεγάλη συγκέντρωση χημικά απαιτούμενου οξυγόνου, χαρακτηριστικά τα οποία απαγορεύουν την απευθείας διάθεση των αποβλήτων αυτών στο περιβάλλον.
Είναι η πρώτη φορά που ερευνητικό πρόγραμμα επιδιώκει να επιλύσει το εν λόγω πρόβλημα συλλογικά και εναρμονισμένα για όλη τη λεκάνη της Μεσογείου, μέσα από το σχεδιασμό και την ανάπτυξη πιλοτικών αντιδραστήρων προχωρημένης φυσικοχημικής και βιολογικής επεξεργασίας και τη χρήση ηλιακού φωτός σε αντιδράσεις φωτοκαταλυτικής επεξεργασίας.
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό και ταυτόχρονα καινοτόμο χαρακτηριστικό του έργου είναι η προσπάθεια ανάκτησης πολυφαινολών. Συγκεντρώσεις ουσιών όπως η ελαιοευρωπεΐνη, η τυροσόλη, η υδροξυτυροσόλη, η κατεχίνη, κ.λπ. γνωστές για την αντιοξειδωτική τους ικανότητα υπάρχουν μετά τη διαδικασία παραγωγής του ελαιολάδου στο υγρό απόβλητο. Το MEDOLICO εφαρμόζοντας τεχνολογίες μεμβρανών και αντίστροφης ώσμωσης έχει επιτύχει την ανάκτηση του κλάσματος των ουσιών αυτών και τώρα γίνεται προσπάθεια διαχωρισμού των επιμέρους πολυφαινολών σε καθαρή μορφή. Οι ενώσεις αυτές έχουν αντιοξειδωτική δράση και είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς σε διάφορα προϊόντα όπως καλλυντικά σκευάσματα και βιολειτουργικά τρόφιμα (neutraceticals). Πιστεύεται ότι έχουν την ικανότητα να μειώνουν τις φλεγμονώδεις επιδράσεις όπως της στεφανιαίας νόσου, να συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου, να καθυστερούν τη διαδικασία της γήρανσης, να προστατεύσουν τις λιπομεμβράνες των κυττάρων, και γενικά να δρουν ως εξολοθρευτές ριζών οξυγόνου. Έτσι μέσω της ανάκτησης και πώλησης τέτοιων ουσιών οι ελαιοπαραγωγοί θα είναι δυνατόν στο μέλλον να χρηματοδοτούν την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων και των διαφόρων άλλων ενεργειών με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος.
Οι συνεργαζόμενοι φορείς του έργου είναι το BenGurionUniversityoftheNegev και το Βιομηχανικό Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης του Ισραήλ, το Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Ιορδανίας, το Εθνικό Ερευνητικό Κέντρο Ενέργειας και Γεωλογίας της Πορτογαλίας, το Πανεπιστήμιο της Γένοβα και το Εμπορικό Επιμελητήριο της Λιγουρίας της Ιταλίας.
Ανάδοχος φορέας και συντονιστής είναι το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρου Νερού του Πανεπιστημίου Κύπρου Nireas-IWRC.
Το βόρειο τμήμα της Ιταλίας και συγκεκριμένα η Λιγουρία είναι η πιο σημαντική ελαιοπαραγωγός περιοχή της χώρας, μια και σε αυτή βρίσκονται οι περισσότερες καλλιέργειες ελιάς με έκταση 17 χιλιάδων εκταρίων. Στην πολύ πετυχημένη ημερίδα συμμετείχαν με ομιλίες και συζητήσεις σημαντικοί φορείς από πολλές χώρες. Συμμετείχαν φορείς όπως το Περιφερειακό Συμβούλιο της Ιταλίας για τη Γεωργία, το Βιομηχανικό Επιμελητήριο Λιγουρίας, το Τμήμα Βιομηχανικής Χημείας του Πανεπιστημίου της Γένοβα, το Τμήμα Γεωργίας και Αλιείας της Ιταλίας, και τα Βιομηχανικά Επιμελητήρια πολλών χωρών όπως Ελλάδας, Ισπανίας, Μαρόκου, Αιγύπτου, κ.λπ.
Κατά την ημερίδα αυτή, η Διευθύντρια του Διεθνούς Ερευνητικού Κέντρου Νερού Nireas-IWRC, Δρ. Δέσπω Φάττα-Κάσινου, παρουσίασε το έργο και τους στόχους του και στη συνέχεια οι εταίροι του έργου παρουσίασαν αποτελέσματα που αφορούν τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείων κατά την εφαρμογή διαφόρων προχωρημένων μεθόδων επεξεργασίας. Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι την ημερίδα παρακολούθησε πολύ μεγάλος αριθμός ελαιοπαραγωγών παρουσιάζοντας ταυτόχρονα τις προσπάθειες που οι ίδιοι κάνουν αναφορικά με την προστασία του περιβάλλοντος και τη βελτιστοποίηση των παραγωγικών διαδικασιών τους. Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με την απονομή βραβείων καλύτερων πρακτικών διαχείρισης υγρών αποβλήτων από ελαιοτριβεία από την Περιφερειακή Υπουργό Περιβάλλοντος της Ιταλίας Δρ. Renata Briano.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του έργου: www.medolico.com/
*Μεταδιδακτορικός Συνεργάτης – Ερευνητής, Nireas-IWRC, Πανεπιστήμιο Κύπρου
