ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΛΟΪΖΟΥ*
Δύο ζωτικής σημασίας αρχές για την παιδαγωγική της προσχολικής περιόδου αποτελούν το γεγονός ότι το παιδί είναι άνθρωπος με παρελθόν, παρόν και μέλλον και ότι είναι μοναδικό και ξεχωριστό, με τους δικούς του ρυθμούς μάθησης και ανάπτυξης. Αυτές οι δύο αρχές καθοδηγούν το έργο της κάθε νηπιαγωγού να στηρίζει τα παιδιά με κατάλληλες πρακτικές. Με την ολοκλήρωση της σχολικής χρονιάς, σε μια περίοδο μετάβασης, είναι σημαντικό να αξιοποιήσουμε αυτές τις αρχές για να αναστοχαστούμε (γονείς και εκπαιδευτικοί).
Η παιδική ηλικία είναι μια αυτόνομη περίοδος στη ζωή των παιδιών και έχει νόημα στο χρόνο στον οποίο βρίσκονται. Τα παιδιά του νηπιαγωγείου δεν είναι απλά και μόνο τα μελλοντικά παιδιά της προδημοτικής. Ούτε και τα παιδιά της προδημοτικής δεν είναι απλά και μόνο τα παιδιά της πρώτης τάξης του δημοτικού. Δεν επικεντρωνόμαστε μόνο στο μέλλον και στις μελλοντικές προσδοκίες από τα παιδιά, αλλά πρωτίστως κοιτάζουμε το παρόν. Γιατί μόνο έτσι ανταποκρινόμαστε στις ουσιαστικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών και μόνο έτσι προσφέρουμε τις κατάλληλες εμπειρίες και ευκαιρίες στο κάθε παιδί. Στη βάση της έννοιας του χρόνου, οι εκπαιδευτικοί στηρίζονται στις εμπειρίες και δεξιότητες των παιδιών οι οποίες κατακτήθηκαν στο παρελθόν ώστε να δομήσουν τις εμπειρίες του παρόντος. Έτσι τα παιδιά αναπτύσσουν δεξιότητες, καλλιεργούν στάσεις και μαθαίνουν τις έννοιες τις οποίες θα αξιοποιήσουν στο μέλλον, το καθένα με το δικό του ρυθμό μάθησης και ανάπτυξης.
Δεν είναι λοιπόν όλα τα παιδιά μιας προδημοτικής τάξης το ίδιο προετοιμασμένα για το μέλλον, για την πρώτη τάξη του δημοτικού! Και αυτό ισχύει όχι επειδή η νηπιαγωγός δεν έκανε καλά τη δουλειά της αλλά επειδή τα παιδιά αποκόμισαν αυτά που είχαν ανάγκη και αυτά που εν- δυνάμει μπορούσαν στο υποστηρικτικό πλαίσιο που τους προσφέρθηκε. Είναι μια συνεχιζόμενη πορεία στην οποία όλοι συμβάλουμε (παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικοί) με ενεργό τρόπο. Οι τελικές γιορτές και παραστάσεις αναδεικνύουν τις εμπειρίες των παιδιών στο παρόν και τις δεξιότητες που κατέκτησαν όλο αυτόν τον καιρό. Όμως και πάλι το κάθε παιδί βρίσκεται σε διαφορετικό επίπεδο, αλλά σίγουρα το καθένα έχει προχωρήσει ένα ή και πολλά βήματα πιο πέρα από κει που άρχισε, και αυτό είναι που μετρά. Δεν είναι όλα τα παιδιά πρωταγωνιστές ή οι καλύτεροι χορευτές αλλά μπορούν να είναι οι καλύτεροι ταξιθέτες ή χειριστές των φώτων. Όλα τα παιδιά έχουν εμπλουτίσει τις δεξιότητες τους σε σχέση με τον εαυτό τους και σ’αυτό πρέπει να εστιάσουμε.
Ας δούμε λοιπόν αυτή την περίοδο ως ευκαιρία αναστοχασμού και επιβράβευσης της προσπάθειας που δώσαμε όλοι (παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικοί) να αξιοποιήσουμε το παρελθόν, να δομήσουμε το παρόν και να προετοιμάσουμε το κάθε παιδί ξεχωριστά για το μέλλον του. Είμαι σίγουρη ότι οι δεξιότητες και οι εμπειρίες που πήραν στο νηπιαγωγείο θα τα στηρίξουν, με τη βοήθεια όλων των εμπλεκομένων, στο επόμενο στάδιο της ζωής τους. Εύχομαι σε κάθε επόμενο στάδιο να μην ξεχνάμε το παρόν τους και να τα σεβόμαστε ως ενεργά άτομα που έχουν λόγο για το μέλλον τους.
*Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κύπρου
