ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΑΡΙΣΤΟΝΙΚΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΙΔΟΥ*
Θα μπορούσε να ειπωθεί πως η κρίση είναι μια κατάσταση προσωρινού χαρακτήρα όπου τα παιδιά εμφανίζουν έκδηλη αναστάτωση και αποδιοργάνωση. Στην ουσία τα παιδιά εμφανίζονται ευάλωτα και αδύναμα να χειριστούν καταστάσεις που μέχρι πρότινος αντιμετώπιζαν.
Ποια είναι όμως τα σημάδια που δεικνύουν πως το παιδί μας βρίσκεται σε κρίση;
Πριν να εμφανισθεί ωστόσο μια συναισθηματική κρίση, προηγείται ένα στρεσογόνο συμβάν. Το στρεσογόνο αυτό συμβάν κάθε άτομο το αντιλαμβάνεται σύμφωνα με τον δικό του τρόπο σκέψης. Η συναισθηματική ένταση που δημιουργεί η κρίση είναι ισχυρή και έτσι το άτομο μπαίνει άθελα του σε έναν φαύλο κύκλο αυξανόμενης έντασης και άγχους.
Σύμφωνα με διάφορους ερευνητές υπάρχουν δύο είδη κρίσεων: οι καταστασιακές κρίσεις και οι αναπτυξιακές κρίσεις. Οι καταστασιακές κρίσεις αφορούν αναπάντεχα και ξαφνικά γεγονότα που απαιτούν από το άτομο άμεση αντίδραση, όπως, σοβαρά ατυχήματα, ξαφνικός θάνατος, σοβαρή ασθένεια, πόλεμος, φυσικές καταστροφές, βίαιες και εχθρικές ενέργειες, ψυχική πάθηση. Ενώ οι αναπτυξιακές κρίσεις σχετίζονται με ηλικιακά προβλεπόμενες και φυσιολογικές μεταβάσεις όπου το άτομο καλείται να προσαρμοστεί σε νέες συνθήκες. Κρίση μπορεί να βιώνει και ένα παιδί για ιδιοσυγκρασιακούς λόγους ή για ψυχοπαθολογικούς λόγους.
Τα παιδιά βιώνοντας μια κρίση μπορεί να εμφανίσουν διάφορα συμπτώματα ωστόσο οι πιο συνηθισμένες παιδικές αντιδράσεις είναι η συνεχής επανάληψη του γεγονότος μέσα από αρνητικές σκέψεις, η εκδηλούμενη φοβία πως θα ξανασυμβεί αυτό το γεγονός, η απομόνωση από το περιβάλλον του και η τάση προσκόλλησης στους σημαντικούς άλλους.
Πώς αντιδράνε τα παιδιά που βιώνουν συναισθηματικές κρίσεις ανάλογα με την ηλικία τους;
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας συνήθως παλιμπαιδίζουν υιοθετώντας συμπεριφορές προηγούμενων εξελικτικών σταδίων όπως: νυκτερινή ενούρηση ή εγκόπριση, νευρικότητα, παιδική ομιλία, τραυλισμός, έντονη προσκόλληση στους γονείς, πιπίλισμα αντίχειρα, τικς. Ακόμη, σύγχρονες έρευνες αναδεικνύουν πως τα μικρά παιδιά υιοθετούν τις γονεϊκές συμπεριφορικές αντιδράσεις αν πρόκειται για καταστασιακού τύπου κρίση. Στην σχολική ηλικία τα παιδιά που βιώνουν συναισθηματική κρίση παρουσιάζουν σωματικές ενοχλήσεις ή συναισθηματικές δυσκολίες όπως: σχολική άρνηση, ασυνήθιστες κοινωνικά αντιδράσεις, έλλειψη συγκέντρωσης, απομόνωση, σχολική υποεπίδοση. Στην προεφηβεία και πρώιμη εφηβεία τα παιδιά εμφανίζουν δυσκολία στη ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων τους, ανταγωνισμό με τους άλλους, απομόνωση από φίλους, σχολική φοβία ή σωματικά προβλήματα που σχετίζονται με τον ύπνο, την δυσκοιλιότητα και απροσδιόριστους πόνους. Ενώ στην ύστερη εφηβεία τα παιδιά εμφανίζουν συγκρούσεις με τους άλλους, ανεύθυνη συμπεριφορά, συναισθήματα ανεπάρκειας και δυσκολία προγραμματισμού.
Παρακάτω θα υποδείξω μερικούς τρόπους αντιμετώπισης της συναισθηματικής κρίσης:
*Διδάκτορας Εξελικτικής-Σχολικής ψυχολογίας, Μ.Α Διοίκηση εκπαιδευτικών μονάδων, Μ.Α ART therapist, Pgp Συμβουλευτική ψυχολογία, Ειδίκευση στη Συστημική θεραπεία και στη Γνωστική-Αναλυτική θεραπευτική αντιμετώπιση, tel 97836335