Το Πανεπιστήμιο Κύπρου, τα μέλη του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και η Ερευνητική Μονάδας Αρχαιολογίας θρηνούν τον χαμό του Ομότιμου Καθηγητή του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, Edgar Peltenburg, ενός από τους λαμπρότερους αρχαιολόγους που εργάστηκαν ποτέ στην Ανατολική Μεσόγειο και που η Κυπριακή αρχαιολογία ευτύχησε να έχει στις τάξεις της. Ο Edgar Peltenburg επεβίωσε στις 14 Αυγούστου μετά από σκληρή μάχη με την επάρατη νόσο. Ακόμα και λίγες εβδομάδες πριν από τον θάνατο του, ο Edgar Peltenburg εργαζόταν με αφοσίωση και προσήλωση για την δημοσίευση ενός πολύ σημαντικού νεκροταφείου της Χαλκολιθικής εποχής, που είχε ο ίδιος ανασκάψει στη νοτιοδυτική Κύπρο. Πρόλαβε να ολοκληρώσει τον τόμο, που θα δημοσιευθεί από την σύζυγο του, επίσης αρχαιολόγο και Honorary Fellow του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, Diane Bolger, και την παλιά φοιτήτρια του, Lindy Crewe, λέκτορα του Πανεπιστημίου του Manchester.
Ο Edgar Peltenburg δίδαξε για πολλά χρόνια Κυπριακή αρχαιολογία και αρχαιολογία της Εγγύς Ανατολής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Θα μπορούσε να διαπρέψει σε όποιον χώρο και αν επέλεγε, όμως εκείνος διάλεξε την Κύπρο ως κέντρο των επιστημονικών του αναζητήσεων. Διεξήγαγε πολλές ανασκαφές στην Κύπρο και στην Εγγύς και την Μέση Ανατολή. Το 1974, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στο νησί, ανέσκαπτε στον Άγιο Επίκτητο της Επαρχίας Κερύνειας. Αμέσως στα επόμενα χρόνια, ο τότε διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων, ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Βάσος Καραγιώργης, αντιλαμβανόμενος την αξία του νεαρού αρχαιολόγου, του έδωσε άδεια ανασκαφών στην ευρύτερη περιοχή της Πάφου, που έμελλε να συνδεθεί στενά με το όνομα του. Μέσα από μια σειρά ανασκαφών στην Λέμπα, την Κισσόνεργα, την Σουσκιού και αλλού, κατάφερε να βάλει στους επιστημονικούς χάρτες την περιοχή αυτή, να ρίξει άπλετο φως σε μια εποχή της Κυπριακής προϊστορίας, που ήταν ως τότε ελάχιστα γνωστή, και, χάρη στην αυθεντία του, να στρέψει το ενδιαφέρον της διεθνούς ερευνητικής κοινότητας στο νησί. Ο ίδιος ίδρυσε στη Λέμπα το διεθνώς γνωστό Lemba Archaeological Research Centre, που αποτελεί πόλο έλξης νέων και παλαιών αρχαιολόγων και έχει συμβάλει τα μέγιστα στην ανάδειξη της Κυπριακής αρχαιολογίας.
Το συγγραφικό του έργο του Edgar Peltenburg, του Eddie, όπως τον έλεγαν οι φίλοι του, είναι εξαιρετικά πλούσιο, και περιλαμβάνει υποδειγματικές δημοσιεύσεις ανασκαφών, μονογραφίες, επιμέλεια επιστημονικών συνεδρίων, πολυάριθμα άρθρα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, κ.ά. Όλα αυτά θα παραμείνουν για όλους μας, και για τις επόμενες γενιές αρχαιολόγων, αστείρευτη πηγή γνώσης. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα, πολλά και ποικίλα, άγγιξαν μια μεγάλη σειρά θεμάτων, όπως η διακίνηση ανθρώπων, αντικειμένων και ιδεών μέσα στο νησί αλλά και σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην αρχαία Κύπρο, οι διαδικασίες που οδήγησαν στην δημιουργία των πρώτων κρατών, η θέση του νησιού στα εμπορικά και πολιτικά δίκτυα της Μεσογείου, οι σχέσεις του νησιού με την Εγγύς Ανατολή, οι αντιλήψεις των αρχαίων Κυπρίων γύρω από την ζωή και τον θάνατο, και πολλά άλλα. Προικισμένος με βαθιά επιστημονική ευφυΐα και ήθος, καινοτόμο και τολμηρή σκέψη, θαυμαστή οξυδέρκεια, και θέληση για σκληρή δουλειά, εφάρμοσε στις ανασκαφές και τις δημοσιεύσεις του νέες μεθόδους και εισήγαγε πολλές επαναστατικές και καλά τεκμηριωμένες ιδέες στην επιστήμη του. Από τις πιο σημαντικές συμβολές του, είναι η ανάδειξη μιας εποχής, της λεγόμενης Χαλκολιθικής (περίπου από το 3800-2500 π.Χ.), μιας μεγάλης σε διάρκεια και σημασία περιόδου που μεσολαβεί ανάμεσα στην Εποχή του Λίθου και την Εποχή του Χαλκού.
Χωρίς τον Eddie Peltenburg, θα ξέραμε πολύ λιγότερα για την Κύπρο της εποχής αυτής. Μεγάλη είναι η προσφορά του Eddie και στην δημιουργία και τη συνέχεια μιας σχολής κυπριακής αρχαιολογίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς, μέσω της διδασκαλίας του στα πανεπιστήμια και τις ανασκαφές του στην Κύπρο, δημιούργησε μια ολόκληρη γενιά αρχαιολόγων, που έμαθαν κοντά του να ανασκάπτουν και να ερευνούν, και που θα συνεχίσουν να πατούν στα χνάρια του, έχοντας πλέον δικές τους ανασκαφές στο νησί. Πολλές και ουσιαστικές ήταν και οι συνεργασίες του με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, με τα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας, που ευτύχησαν να τον έχουν ως φίλο και συνεργάτη. Απόφοιτοι του Πανεπιστημίου Κύπρου είχαν επίσης την τύχη να κάνουν κοντά του μεταπτυχιακές σπουδές.
Η ματιά του Εdgar Peltenburg πάνω στον αρχαίο κόσμο ήταν μοναδική, και ο τρόπος του να εξάγει συμπεράσματα για εποχές που δεν μας άφησαν γραπτά κείμενα, υποδειγματικός. Ήξερε να κάνει τα αντικείμενα να του μιλούν για τους ανθρώπους, και ευτυχώς φρόντισε, μέσα από τα γραπτά του, να μας αφήσει ως παρακαταθήκη όλα όσα του είπαν. Ο Edgar Peltenburg ήταν και θα παραμείνει για όλους ένα λαμπρό παράδειγμα.
Όσοι γνωρίσαμε τον Eddie, θα θυμόμαστε πάντα την αγάπη του για την Κύπρο και τους ανθρώπους της και τον ρηξικέλευθο τρόπο με τον οποίο προσέγγιζε τον αρχαίο πολιτισμό του νησιού. Και όσοι όμως δεν τον γνώρισαν, θα έχουν πάντα το μεγάλο όφελος να μπορούν να μελετούν τα κείμενα του.
Για να τιμήσουν την μνήμη του Edgar Peltenburg, η Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, θα οργανώσουν Επιστημονική ημερίδα τον Οκτώβριο του 2016.
Κι αν έφυγε, ο Eddie θα υπάρχει πάντα στην σκέψη μας και στα γραπτά μας.
