ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΜΑΥΡΟΝΙΚΟΛΑ*
Η Κυπριακή Βουλή θα συζητήσει αύριο (μετά από γαϊτανάκι «αναβολών») το περιβόητο νομοσχέδιο για την «εναλλακτική διαδικασία» εισδοχής φοιτητών στα δημόσια πανεπιστήμια της Δημοκρατίας. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι οι «αναβολές» δεν είναι εντελώς άσχετες με την αποτυχία, παρά τις ενορχηστρωμένες «εκκλήσεις», κάποιου κόμματος να πείσει πλειοψηφία βουλευτών να το υπερψηφίσει.
Στη σημείωση αυτή δεν θα επαναλάβω προηγούμενα επιχειρήματα εναντίον του νομοσχεδίου, που, όπως οι απανωτές «αναβολές» δείχνουν, είχαν ικανή απήχηση. Θα καταγράψω μόνο μερικά (όχι νέα) στοιχεία που δεν γράφτηκαν πριν. Μερικά από τα στοιχεία διαλύουν κάποιους ψευδείς ισχυρισμούς που ορισμένοι προσπάθησαν ανεπιτυχώς να περάσουν, σε μορφή «θορύβου» ή «μεταθορύβου», στην κοινή γνώμη.
1. Σε κάθε χώρα υπάρχει μία ενιαία «Εξέταση για Εγγραφή σε Πανεπιστήμιο», που είναι διεθνώς γνωστή ως «matriculation examination», για τη μετάβαση μαθητών από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Όλοι οι υποψήφιοι φοιτητές της χώρας, από οποιοδήποτε ισότιμο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και αν προέρχονται, έχουν να περάσουν από την εξέταση και να πάρουν από αυτή βαθμό ή βαθμούς, που θα είναι το διαβατήριό τους για εισδοχή σε δημόσιο πανεπιστήμιο της χώρας. Το "matriculation examination" του Ηνωμένου Βασιλείου σημαίνει "A-Levels". Στη Γερμανία, Εσθονία και Λιθουανία σημαίνει «Abitur». Στη Γαλλία σημαίνει «Baccalaureat». Στο Ισραήλ είναι το «Bagrut». Στη Σουηδία είναι το «Studentexamen». Στη Δανία είναι το «Studentereksamen». Δεν υπάρχει Ευρωπαϊκή εξαίρεση στον κανόνα τούτο. Ενδεχομένως ούτε και παγκόσμια, αν εξαιρέσουμε (ίσως) κάποιες χώρες του τρίτου κόσμου. Το «matriculation examination» της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι οι παγκύπριες εξετάσεις.
2. Δεν υπάρχει ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο που διοργανώνει το "δικό" του «matriculation examination». Τέτοιες διοργανώσεις δεν θα ήταν καθόλου πρακτικές, ούτε καν εφικτές, ακόμη και στην Κύπρο που έχει μόνο δύο δημόσια πανεπιστήμια. (Ούτε και στη Σκανδιναβία.) Είναι αλήθεια ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο κάποια πανεπιστήμια-κολοσσοί, όπως η Οξφόρδη και το Κέϊμπριτζ, προσκαλούν εκείνους από τους υποψηφίους τους που έχουν διακριθεί ιδιαίτερα στο «matriculation examination» του Ηνωμένου Βασιλείου (δηλαδή, τα «A-Levels») σε δεύτερη ενδοπανεπιστημιακή εξέταση ώστε να επιλέξουν τη λεγόμενη «creme de la crème». (Σαφέστατα την αξίζουν.) Πόρρω απέχει η συμπληρωματική τούτη εξέταση της Οξφόρδης και του Κέϊμπριτζ για την επιλογή των (κυριολεκτικά) άριστων των αρίστων από τις πρόνοιες του περιβόητου νομοσχεδίου.
3. Οι απόφοιτοι των ιδιωτικών σχολείων θα μπορούσαν κάλλιστα να προετοιμαστούν, με ιδιαίτερα μαθήματα κατά τις απογευματινές ώρες, για τις παγκύπριες εξετάσεις, με τον ίδιο τρόπο που οι μαθητές των δημοσίων σχολείων προετοιμάζονται για το «matriculation examination» άλλων χωρών. (Εάν, βεβαίως, όντως αισθάνονται ότι η διδαχθείσα στο ιδιωτικό σχολείο ύλη αφήνει κενά, που δεν θα έπρεπε να αφήνει αν δεχτούμε ότι το ιδιωτικό σχολείο είναι πράγματι ισότιμο με το δημόσιο.)
4. Πώς είναι δυνατό η Βουλή να συζητήσει ένα τόσο πρόχειρο προσχέδιο Κανονισμού για ένα τόσο σοβαρό θέμα, όταν ο Κανονισμός δεν προσδιορίζει, σε μορφή συνοδευτικών κανόνων, το ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο της «εναλλακτικής διαδικασίας»; Προς χάρη της χρηστής διοίκησης, θα έπρεπε η Βουλή να έβλεπε το «πακέτο» του Κανονισμού και των κανόνων που απορρέουν από αυτό, οι οποίοι θα έπρεπε να είχαν ήδη ετοιμαστεί, ώστε να αντιληφθεί το ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο. Αντί για το ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού επέλεξε να καταθέσει ένα πρόχειρο «σκελετό λύσης» και να αφήσει τα υπόλοιπα στη φαντασία (των βουλευτών). Επί τούτου πρέπει να πούμε ότι η προχειρότητα δεν δικαιολογείται αφού το θέμα άρχισε να συζητείται (τουλάχιστον επίσημα) από το Δεκέμβριο του 2014, εξ όσων γνωρίζω. Ας μη ξεχνάμε, εξάλλου, ότι σε ανάλογης προχειρότητας νομοσχέδιο, ο Γενικός Εισαγγελέας αποχώρησε (προς τιμήν του) από την κοινοβουλευτική συζήτηση καταδικάζοντας την όλη προχειρότητα.
5. Τέλος η χρονική στιγμή της συζήτησης του περιβόητου νομοσχεδίου είναι προβληματική και πρέπει να καταδικαστεί. Βρισκόμαστε στην τελευταία συνεδρία της Βουλής, και πολλοί βουλευτές ενδιαφέρονται να επανεκλεγούν. Οι περιστάσεις ευνοούν συγκρούσεις των συμφερόντων των βουλευτών, έως και υψηλού επιπέδου «εκβιασμούς» για τη (μη) συμπερίληψή τους στα κομματικά ψηφοδέλτια ή και για τη «στέρηση» κομματικών σταυρών. Δεν θα μπορούσε άραγε η συζήτηση να γινόταν μετά τις βουλευτικές εκλογές;
Αυτά τα ολίγα και τελευταία. Η κοινή γνώμη εναποθέτει τις ελπίδες της στην ωριμότητα και το ήθος των εντίμων βουλευτών. Ας ελπίσουμε ότι θα υπερισχύσει ο κοινός νους και το προφανές.
*Καθηγητής και Τέως Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου
Τέως Πρόεδρος Κυπριακού Συμβουλίου Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥΣΑΤΣ)
