Oι εκπαιδευτικοί και Διευθυντές είναι εξουθενωμένοι, οι Γονείς δεν γνωρίζουν, τα σχολεία μαραζώνουν
TOΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΠΑΡΡΗ*
Έχουμε πλέον κουραστεί και πραγματικά διερωτόμαστε γιατί βασικά θέματα εκπαίδευσης, γενικότερα του Υπουργείου Παιδείας και των Σχολείων δεν μπορούν να επιλυθούν. Γιατί ενώ συζητάμε για τα ίδια θέματα εδώ και 40-50 χρόνια, κανένα δεν επιλύεται στην πραγματικότητα, καμιά πρόοδος δεν σημειώνεται.
Έγιναν δεκάδες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, μιμούμενοι επιφανειακά ξένα εκπαιδευτικά συστήματα ως πρότυπα και δεν αλλάξαμε τίποτα.
Μειώσαμε απλώς την διδακτέα ύλη, αλλάξαμε περιοδικά τα εκπαιδευτικά πεδία και τις κατευθύνσεις. Χρόνια συζητάμε την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, την αξιολόγηση των μαθητών, τη σχολική παραβατικότητα και στην ουσία δεν ολοκληρώνουμε, επιφέρουμε μόνο επιδερμικές αλλαγές. Βελτιώσαμε κάπως τα κτίρια, την υλικοτεχνική υποδομή και υιοθετήσαμε νέες μεθόδους διδασκαλίας, εκμεταλλευόμενοι τη σύγχρονη τεχνολογία. Εξακολουθούμε όμως να έχουμε άθλιες διδασκαλικές αίθουσες με πανάρχαιες καρέκλες για να κάθονται τα παιδιά 6 ώρες τη μέρα, έχουμε την ίδια διάταξη στην τάξη όπως ακριβώς ήταν το 1960.
Μετωπική διδασκαλία, έλλειψη χρόνου εξατομικευμένης προσέγγισης, τάξεις μεικτής ικανότητας με αποτέλεσμα να χάνονται οι μετριότητες και να ζημιώνουν οι άριστοι και οι χαρισματικοί.
Κάποιοι προσπαθούν να πείσουν ότι οι εξετάσεις τετραμήνων θα βελτιώσουν τις ακαδημαϊκές επιδόσεις, θα ξεκουράσουν τους μαθητές, θα τους κάνουν καλύτερους και ευτυχέστερους. Δεν σκέφτηκαν ούτε τα αυτονόητα. Οι συνεχείς εξετάσεις μειώνουν το διδακτικό χρόνο, αυξάνουν την πίεση στους ήδη εξουθενωμένους εκπαιδευτικούς και μετατρέπουν τα σχολεία σε εξεταστικά κέντρα, με φροντιστηριακό χαρακτήρα και τα καθιστούν προθάλαμους Πανεπιστήμιων για τους ικανούς να το πετύχουν. Για τους άλλους ποιος νοιάζεται; Μετατρέπονται τα Σχολεία σε μονότονα, χωρίς ευτυχία, χωρίς χαρά σε σχολικές τάξεις και αυλές. Τείνουν να γίνουν εχθρικά για τους μαθητές που πλέον τους κατάντησαν να είναι αντίπαλοι-εχθροί των Διευθύνσεων. Ψάχνουμε μετά τους λόγους αύξησης της παραβατικότητας, των νέων μορφών βίας, του εκφοβισμού και της επιθετικότητας. Πέραν των κοινωνικών λόγων και αιτιών ευθύνονται και ο χαρακτήρας των Σχολείων, γενικότερα η διαβίωση των μαθητών, αλλά και η υπάρχουσα πίεση των εκπαιδευτικών και των Διευθυντών τους οποίους έμαθαν να υπακούν, να μη μιλούν και να εκτελούν εγκυκλίους.
Τους είπαν να μην ανησυχούν καθώς λειτουργεί ομάδα Άμεσης Παρέμβασης-κατά το πρότυπο της Αστυνομικής Δύναμης και έχουμε και παρατηρητήριο Βίας και όλα θα παν καλά, φτάνει να επικοινωνούν με τα σώματα αυτά και να παίρνουν οδηγίες. Δεν κατάλαβε κανένας ότι με τέτοια κατασταλτικά μέτρα δεν εξαλείφονται οι αιτίες των προβλημάτων που γεννούν τις όποιες παραβατικότητες. Δεν κατάλαβαν ακόμη στο Υπουργείο Παιδείας ότι πρέπει να δώσουν αυτονομία και λόγο στις Σχολικές Διευθύνσεις, αφού πρώτα φροντίσουν να επιλέγονται Ηγέτες-Διευθυντές και όχι φοβισμένοι δημόσιοι Υπάλληλοι, υποτακτικοί χωρίς λόγο και πρωτοβουλίες.
Οι ίδιοι οι Διευθυντές, δεν κατάλαβαν ακόμη ότι μόνοι τους πρέπει να μάθουν να επιλύουν προβλήματα, ότι πρέπει να μάθουν να επενδύουν στο καλό, όμορφο και χαρούμενο σχολικό κλίμα, στη σωστή επικοινωνία με μαθητές και εκπαιδευτικούς, στην Αγάπη και στην Ανθρωπιά. Να κατανοήσουν πρέπει ότι στην αυλή μπορούν να έχουν 400,500,600 φίλους που έρχονται με τόσα προβλήματα από το σπίτι και την κοινωνία και χρειάζονται βοήθεια, στήριξη, καθοδήγηση και όχι τιμωρίες και κατασταλτικές διαδικασίες.
Γιατί στ’ αλήθεια δεν μπορούμε να βρούμε λύσεις, γιατί δεν προχωράμε και δεν βελτιωνόμαστε, ενώ έχουμε άριστους εκπαιδευτικούς, γονείς που αγαπούν και υποστηρίζουν την εκπαίδευση με τεράστιες οικονομικές δαπάνες, μαθητές που στην πλειοψηφία τους δουλεύουν πάρα πολύ;
Αναζητώντας τους λόγους, πρέπει να αρχίσει κανείς από την εξουσία παρόλο που το ευκολότερο και πιο κατανοητό από τον κόσμο είναι να ρίχνεις την ευθύνη στους άχρηστους και προβληματικούς μαθητές και στους τεμπέληδες και «χαραμοφάηδες» δασκάλους και καθηγητές.
Το Υπουργείο Παιδείας που είναι απλά διαχειριστής εκπαίδευσης και καθόλου πολιτισμού δεν έχει όραμα, δεν βλέπει μακριά. Επιζητά επιφανειακά τη βελτίωση ακαδημαϊκών επιδόσεων με πρόχειρες εισηγήσεις χωρίς μελέτη και ανάλυση, ανακοινώνει μέτρα καταστολής της παραβατικότητας με πανηγυρικό τρόπο, ανακοινώνει αξιολογήσεις διαφοροποιώντας κάπως το υπάρχον σύστημα. Δεν αντελήφθησαν ακόμα ότι έχουμε πρόβλημα νοοτροπίας, κουλτούρας, πολιτιστικών επιπέδων, πρόβλημα παιδείας γενικότερα και πρέπει να επενδύσουμε στον πολιτισμό. Να μην υποτιμούνται αλλά να δοθεί σημασία και αξία σε μαθήματα πολιτισμού που οι αδαείς τα λένε εύκολα και δευτερεύοντα. Εννοώ μαθήματα όπως Τέχνη, Μουσική, θέατρο. Πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό από τα στελέχη του Υπουργείου ότι δεν πετυχαίνουν μεταρρυθμίσεις όταν δεν πείσεις, ή έστω όταν δεν ακούσεις αυτούς που θα τις διαχειριστούν και θα τις στηρίξουν. Εννοώ τους απλούς εκπαιδευτικούς της πρώτης γραμμής, αλλά ιδιαίτερα τους μαθητές που απουσιάζουν εντελώς και κανείς δεν τους ρωτά. Πως θα υιοθετήσουν και θα στηρίξουν κάτι για το οποίο ποτέ δεν τους άφησαν να πουν τη γνώμη τους;
Ευθύνη έχουν ασφαλώς και οι Συνδικαλιστικές οργανώσεις των εκπαιδευτικών. Στην ουσία δεν παράγουν ιδέες, δεν έχουν ξεκάθαρες απόψεις και σέρνονται σε ατέρμονους διαλόγους έχοντας στη φαρέτρα τους μόνο ένα πρόχειρο Ναι και ένα Όχι, συνταιριάζοντάς τα με τα πρόσκαιρα συνδικαλιστικά κέρδη, με συμφέροντα ειδικοτήτων κατά μπακαλίστικο τρόπο και ενίοτε δυστυχώς έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού τους κομματικά συμφέροντα και τοποθετήσεις των κομμάτων στα οποία η κάθε παράταξη ανήκει. Πως θα πείσει με αυτούς τους τρόπους; Θα έπρεπε σε τέτοια κεφαλαιώδη ζητήματα ΟΕΛΜΕΚ-ΟΛΤΕΚ-ΠΟΕΔ να είχαν την πρωτοβουλία και τον πρώτο καθοδηγητικό λόγο για να οδηγήσουν μπροστά τα θέματα Εκπαίδευσης. Αυτό το ρόλο φαίνεται ότι δεν μπορούν να παίξουν.
Με αυτό τα δεδομένα δεν είναι παράξενο που ελλείψει άλλων συνομιλητών το Υπ. Παιδείας επιλέγει να συνομιλεί στην ουσία μόνο με την Ομοσπονδία Γονέων, με ανθρώπους που δεν ξέρουν, δεν είναι το αντικείμενο τους, έχοντας ως ξεχωριστό προσόν την κομματική τους ταυτότητα – δεν το κρύβουν άλλωστε. Δεν αμφισβητείται το ενδιαφέρον, η αγάπη και η έγνοια τους, αλλά δεν είναι η δουλειά τους.
Προσπάθησα να δείξω ή να εκφράσω απλώς άποψη ως προς το τι συμβαίνει στο χώρο των Σχολείων, στον τομέα της εκπαίδευσης, γιατί δεν προχωράμε, γιατί δεν μπορούμε να λύσουμε προβλήματα, γιατί το Δημόσιο Σχολείο μαραζώνει, γιατί οι μαθητές δυστυχούν, γιατί οι εκπαιδευτικοί είναι τόσο πιεσμένοι, γιατί οι Διευθυντές χωρίς ηγετικό ρόλο, αγχώνονται και περιμένουν συνεχώς οδηγίες, γιατί τελοσπάντων χάθηκε πια για όλους η χαρά του Σχολείου.
Θέλω πολύ να είμαι αισιόδοξος, αλλά ο ορθολογισμός δεν μου το επιτρέπει. Δικαιούμαι όμως να το επιδιώκω και να το αναζητώ έστω και με την καλόπιστη κριτική. Με αυτό το σκεπτικό πιστεύω ότι μόνο ένας τρόπος υπάρχει: Το Υπ. Παιδείας να διαθέτει όραμα και πίστη για το Σχολείο του Μέλλοντος να μην ψάχνει λύσεις για να περάσουμε αύριο, να μετατραπεί και σε Πολιτισμού.
Οι συνδικαλιστικές Εκπαιδευτικές Οργανώσεις να παράγουν ιδέες και να παλεύουν γ΄αυτές έχοντας την πρωτοβουλία στις συναντήσεις, οι μαθητές να διεκδικήσουν και να απαιτήσουν δυναμικά την εμπλοκή τους, ικανότατα και προσοντούχα στελέχη των απλών εκπαιδευτικών να μην παραμένουν σιωπηλά, αλλά να παρέμβουν συμβουλεύοντας τους εκπροσώπους των οργανώσεων. Οι γονείς να συνεχίσουν να ενδιαφέρονται και να βοηθούν, περιοριζόμενοι όμως στα όρια τους και σε κείνα που ως γονείς πρέπει να έχουν λόγο αφήνοντας σε άλλους τα εκπαιδευτικά – ακαδημαϊκά θέματα.
Με την προϋπόθεση ότι θα γίνουν όλα αυτά, μπορούμε να αισιοδοξούμε για το Δημόσιο Σχολείο, μέσα από την επίλυση των προβλημάτων και τις σωστές μεταρρυθμίσεις. Γιατί στο κάτω κάτω να μην ελπίζουμε;
Εδώ οι Τούρκοι χωρίς να μας ρωτήσουν τρυπούν τις θάλασσές μας έξω από την Πάφο, περιπατούν στην Αμμόχωστο καταγράφοντας τα σπίτια μας ως «τουρκικές περιουσίες» και εμείς ελπίζουμε ακόμα σε «δίκαιη λύση». Ας το πιστέψουμε και στον Τομέα της εκπαίδευσης. Είναι νομίζω, κατά τι ευκολότερο και πιθανότερο να συμβεί. Ίδωμεν!!!
*Επίτιμος Πρόεδρος Συνδέσμου Ελλήνων
Διευθυντών Μέσης Εκπαίδευσης Κύπρου
