ΤΗΣ ΛΟΥΚΙΑΣ ΒΟΥΡΓΙΑ - ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ*
Η χριστουγεννιάτικη γιορτή εντάσσεται στα πλαίσια της σχετικής νομοθεσίας και μάλιστα έχει προβλεφθεί ώστε να γίνεται εκτός ωρών εργασίας, για να μπορούν όλοι οι γονείς να την παρακολουθήσουν.
Σύμφωνα με τον Περί Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως Νόμο (Κ.Δ.Π. 225/2008), (Κανονισμοί σύμφωνα με το άρθρο 5 ) για τη Δημοτική / Προδημοτική Εκπαίδευση, στο σημείο 20, «σχολικοί εορτασμοί», αναφέρεται ότι: «Η γιορτή των Χριστουγέννων και η τελική γιορτή γίνονται και για τους γονείς σε μη εργάσιμο χρόνο……»
- Τι να περιλαμβάνει η Χριστουγεννιάτικη γιορτή; Χριστούγεννα, σημαίνει Γέννηση του Χριστού. Κάθε Χριστουγεννιάτικη γιορτή θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει την αναπαράσταση της Γέννησης του Χριστού. Δεν νοείται Χριστουγεννιάτικη γιορτή χωρίς τη Γέννηση. Ακόμη κι αν έχουμε μια τάξη με τρίχρονα, το να πάρουν ρόλους τα παιδιά αναφορικά με τη Γέννηση και απλά να περπατήσουν / κινηθούν υπό τους ήχους απαλής χριστουγεννιάτικης μουσικής, αποτελεί πάντοτε μία πολύ όμορφη εικόνα για τον κάθε θεατή και βέβαια μια απλή λύση για την κάθε νηπιαγωγό.
- Αν πάλι οι ικανότητες και η ηλικία των παιδιών το επιτρέπει, η σκηνή της Γέννησης εμπλουτίζεται όχι μόνο με μουσική, φως, χρώμα, αλλά και με τον λόγο. Απλοί στίχοι, 4-8, δηλαδή 1- 2 στροφές ποιήματος επενδύουν σε μια όμορφη αναπαράσταση.
- Την αναπαράσταση της Γέννησης του Κυρίου, μπορεί κανείς να την συναντήσει από την πιο απλή της μορφή μέχρι και την πιο περίτεχνη. Η νηπιαγωγός θα επιλέξει ό,τι ταιριάζει στην τάξη της.
- Σε μεγάλα σχολεία όπου η αναπαράσταση της Γέννησης μπορεί ν΄ αναληφθεί συνάμα από έναν Χ αριθμό τάξεων, να προσέξουμε για πρακτικούς λόγους ώστε ν΄ ανατεθούν περίπου ανά δύο-τρεις ρόλοι ξεχωριστά σε κάθε τάξη πχ Αγγελάκια-Βοσκοί -Νύκτα σε μια τάξη, Μάγοι -Αστέρια - Μεγάλο Αστέρι σε άλλη, Ιωσήφ –Μαρία και ίσως κάτι άλλο π.χ. προσφυγόπουλα /κυπριόπουλα κλπ σε άλλη τάξη.
- Ν΄ αποφευχθεί το να μπαίνουν π.χ. παιδιά -αγγελάκια από δύο - τρεις τάξεις , δεν είναι καθόλου πρακτικό, δυσκολεύει το εκπαιδευτικό προσωπικό και προκαλεί αφ΄εαυτού διασπάθιση διδακτικού χρόνου αφού απαιτείται μεγάλη διάρκεια χρόνου για συντονισμό. Όταν συναντώνται συχνά παιδιά από διαφορετικές τάξεις για συντονισμό, τα πράγματα δυσκολεύουν, χάνουν το μάθημά τους και οι αλλαγές στη ρουτίνα των παιδιών επιφέρουν και προβλήματα πειθαρχίας με την πιθανότητα ατυχημάτων.
- Από την άλλη, όταν μία τάξη αναλαμβάνει μόνη της 1-2 ρόλους, η νηπιαγωγός της τάξης έχει την ευθύνη να διδάξει τα παιδιά της, την ώρα που θα τη βολεύει, πράγμα πρακτικό και εύκολο. Έτσι όλες οι τάξεις θα συναντηθούν για συντονισμό μόνο 2-3 φορές για την τελική παρουσίαση της γιορτής.
- Η Χριστουγεννιάτικη γιορτή εφόσον περιλαμβάνει τη Γέννηση του Χριστού, μπορεί να εμπλουτιστεί με τραγουδάκια/ποιηματάκια για τα Φώτα (πχ αστεία τραγουδάκια για τα καλικατζαράκια, κάλαντα κλπ), τα Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα, τον Άη Βασίλη κ.λ.π. Μία τέτοια γιορτή είναι πολύ εύκολο να υλοποιηθεί και ταυτόχρονα να δώσει μεγάλη χαρά στα παιδάκια, γονείς και δασκάλους.
- Στο σχολείο εναπόκειται η απόφαση εάν η γιορτή θα ενισχυθεί περαιτέρω και με τη δραματοποίηση ενός Χριστουγεννιάτικου / Πρωτοχρονιάτικου παραμυθιού ή από τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου μας πχ από τα Φώτα. Ισχύει πάντα η βασική αρχή 1-2 ρόλοι σε κάθε τάξη, αν θα καταβληθεί από κοινού προσπάθεια για την τελική παρουσίαση.
- Αποτελεί επίσης καλή πρακτική να ενταχθεί «έξυπνα» η αναπαράσταση της Γέννησης μέσα στη δραματοποίηση ενός Χριστουγεννιάτικου παραμυθιού, κατάλληλου για τα παιδιά.
- Είναι όμως πιο πρακτικό, εύκολο και απλό, σε μεγάλα σχολεία, η κάθε τάξη να παρουσιάσει κάτι από μόνη της σε συνεργασία διδακτικού προσωπικού /διεύθυνσης. Σε τέτοια περίπτωση, ιδιαίτερα για τα μεγάλα παιδιά του νηπιαγωγείου, η νηπιαγωγός μπορεί να επιλέξει με προσοχή ένα παραμύθι για δραματοποίηση που να δίνει τα ανάλογα χριστουγεννιάτικα μηνύματα και το τροποποιεί κατάλληλα ώστε ν’ ανταποκρίνεται στις ανάγκες της τάξης της.
- Θεωρείται πιο εύκολο να γίνει μια γιορτή σε ένα μεγάλο νηπιαγωγείο, οπότε υπάρχει κατανομή του βάρους και των ευθυνών, τόσο στις νηπιαγωγούς όσο και στα παιδιά.
- Και στα μικρά όμως μονοθέσια νηπιαγωγεία, οι νηπιαγωγοί να μην φοβούνται το τι θα πουν οι γονείς. Να έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, θα τα καταφέρουν. Γενιές γενιών νηπιαγωγοί τα κατάφεραν, τώρα θα σκοντάψουμε; Χρειάζεται βέβαια καλός προγραμματισμός του χρόνου και καλός υπολογισμός των δυνατοτήτων των παιδιών. Ναι όλοι το ξέρουμε ότι ακόμη και τον Νιόβρη, καμμιά φορά, τα πολύ μικρά παιδιά το παλεύουν με την προσαρμογή. Όμως πολύ εύκολα μπορεί να γίνει η αναπαράσταση της Γέννησης. Οι γονείς δεν έχουν παράλογες απαιτήσεις. Δεν αναμένουν μαθησιακά αποτελέσματα σε ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς. Απλά τα παιδιά τους θέλουν να χαρούν.
- Στο διθέσιο νηπιαγωγείο πάλι είναι πολύ απλό η κάθε τάξη να αναλάβει είτε τη Γέννηση είτε ένα σκετσάκι.
- Η νηπιαγωγός να μη βάζει δύσκολα στα παιδιά, για να μη δυσκολεύεται η ίδια. Να ταιριάξει τον λόγο στις δυνατότητες των παιδιών. Να ελέγξει έγκαιρα αν μπορούν τα παιδιά εύκολα ν΄απαγγείλουν τα στιχάκια που θα επιλέξει. Αν δει ότι κάπου δυσκολεύονται, να τα απλοποιήσει ώστε τα παιδιά να αντεπεξέρχονται άνετα, για να τα μάθουν εύκολα.
- Καλό είναι να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι προτιμήσεις των παιδιών για τους διάφορους ρόλους όπου αυτό μπορεί να γίνει κατορθωτό.
- Χρόνος για πρόβες: Συστήνεται το πρωινό, που τα παιδιά είναι πιο ξεκούραστα. Μια καλή πρακτική δοκιμασμένη και επιτυχημένη είναι η εξής: Συγυρίζουμε τις «Ελεύθερες Δραστηριότητες» αντί στις 8.50, στις 8.30. Από τις 8.30-8.40 συγυρίζουμε, πλενόμαστε, καθόμαστε. Κάνουμε πρόβα της γιορτής μεταξύ 8.40- 9.10. Στη συνέχεια από τις 9 .10 – 9.35 είτε αξιοποιούμε τον χρόνο για το μάθημα της Μουσικής με στόχο την εκμάθηση των τραγουδιών της γιορτής είτε τοποθετούμε το γλωσσικό μάθημα για να μάθουμε τα ποιηματάκια μας.
Το πρωινό είναι η πιο κατάλληλη ώρα για πρόβα αφού τα παιδιά είναι πιο ξεκούραστα και προσλαμβάνουν ευκολότερα τη γνώση. 9.35-9.45 προετοιμασία για το πρόγευμα και το πρόγραμμα συνεχίζεται κανονικά. Το πρόγραμμα είναι ευέλικτο και η νηπιαγωγός μπορεί να προβεί σε όποιες αλλαγές θα κρίνει για το καλό των παιδιών και θα αναπαύουν την ίδια. Με τον πιο πάνω τρόπο δεν χάνουμε κανένα μάθημα. Κι ούτε θεωρείται διασπάθιση διδακτικού χρόνου εφόσον η χριστουγεννιάτικη γιορτή προβλέπεται από τους ίδιους τους κανονισμούς.
- Χρόνος γιορτής: 40 λεπτά είναι υπεραρκετό για νηπιαγωγείο. Ας το δούμε ως εξής: 2΄λεπτά ο χαιρετισμός της διεύθυνσης ,2-3 λεπτά ο χαιρετισμός του Προέδρου του Συνδέσμου Γονέων και όσον αφορά το πρόγραμμα: Αναπαράσταση της Γέννησης 10΄λεπτά, σκετσάκι Πρωτοχρονιά/Φώτα 10΄ λεπτά, 3- 4 τραγουδάκια /κανένα ποιηματάκι 10΄ λεπτά. Σύνολο 30 λεπτά. Αν σκεφτούμε και την αργοπορία να μπουν και να βγουν τα παιδιά στη σκηνή επίσης 10΄ λεπτά, σύνολο 40 λεπτά. Είναι υπέρ αρκετά. Κατ΄ακρίβεια είναι πολύ κουραστικό να κάθεται κανείς πάνω από 40 λεπτά.
- Όταν ήμουν στην υπηρεσία, μου είχε υποβληθεί παράπονο για ένα νηπιαγωγείο που έκανε γιορτή 2 ωρών. Κατά την άποψή μου είναι ανεπίτρεπτο. Είναι πολύ κουραστικό, εξουθενωτικό.
- Αντίθετα με το πιο πάνω, παράδειγμα προς μίμηση αποτελούν όλα εκείνα τα μεγάλα νηπιαγωγεία που τοποθετούν τη γιορτή σε διαφορετικά απογεύματα π.χ. τρεις προδημοτικές σε ένα σαραντάλεπτο, έχουν όλες από ένα 10΄λεπτο για παρουσίαση. Άλλο απόγευμα τα τετράχρονα - τρίχρονα κλπ ανάλογα με την ιδιαιτερότητα του σχολείου.
- Άλλη καλή τακτική είναι να γίνει η γιορτή στο ίδιο απόγευμα μεν αλλά σε διαφορετική ώρα.
- Χώρος γιορτής: Αξιοποιούμε την πιο κοντινή μας αίθουσα. Προσπαθούμε ν΄ αποφεύγουμε άσκοπες μετακινήσεις των παιδιών με λεωφορεία. Το πιο καλό για τα παιδιά είναι στον δικό τους χώρο όπου είναι αυτό εφικτό.
- Να προσέξουμε τις μουσικές. Όχι τραγούδια τα οποία παραπέμπουν στον κόσμο των μεγάλων πχ «Χριστούγεννα …και φιλιόμασταν κάτω από τη σκάλα». Επιλέγουμε γιορταστικά τραγουδάκια παιδικά, κατάλληλα για την ηλικία του νηπιαγωγείου .
- Να υπάρχει ισορροπία μουσικής – χορού – λόγου. Όχι πάνω από 4 χορογραφίες ακόμη και για τα παιδιά της προδημοτικής. Είναι κουραστικό για όλους. Όχι υπερβολές με τη μουσική. Πόση ώρα; Με μέτρο το κάθε τι. «Μέτρον άριστον» κατά τον Κλεόβουλο τον Ρόδιο.
- Επιλέγουμε προσεκτικά χορογραφίες. Αποφεύγουμε να βάλουμε πχ τα κουνελάκια να επιδεικνύουν και να κουνούν τον ποπό τους.
- Όχι στις μάγισσες και τα μαγικά, δεν είναι κατάλληλα για την ηλικία του νηπιαγωγείου και δίνουμε λανθασμένα μηνύματα, για τη μετέπειτα ζωή τους.
- Δίνουμε εξ αρχής τα λογάκια στα παιδιά με την εισήγηση να τα λένε και μαζί με τους γονείς τους, μια φορά τη μέρα. Έτσι εύκολα κι αβίαστα το παιδί τα μαθαίνει. Αν το παιδί δεν μπορεί να προφέρει κάποια λεξούλα, να την αλλάξουμε έγκαιρα και προπάντων πριν δώσουμε τα λόγια και στους γονείς. Είναι πολύ σημαντικό για τον γονιό να καμαρώσει το παιδί του να πει χαρούμενο τα λογάκια του στη σκηνή.
- Τα πάντα με αγάπη και καλή καρδιά.
- Ναι, στη Χριστουγεννιάτικη γιορτή στα Δημόσια Νηπιαγωγεία μας. Γιατί τα Ιδιωτικά μας πάντα έχουν ψηλά τον πήχυ, έβαλαν και τα δίχρονα στη γιορτή! Η Λεμεσός –όσον αφορά τον δημόσιο τομέα – μια χαρά τα πάει με τις Χριστουγεννιάτικές τους γιορτούλες. Κι η Πάφος συνεχίζει την παράδοση. Και η Λάρνακα το είπε: Απλές γιορτούλες. Για την Αμμόχωστο τι να πω; Πρωτοπορεί. Μόνο στη Λευκωσία ως φαίνεται άρχισε να παρατηρείται το θέμα. Ευτυχώς σε πολύ μικρό βαθμό. Τιμή όμως ανήκει στη συντριπτική πλειοψηφία των νηπιαγωγείων της πρωτεύουσας, που κρατούν και φέτος τις παραδόσεις μας, δίνοντας όπως κάθε χρόνο με αυτοθυσία, δυναμικά το παρόν τους, επενδύοντας όπως πάντα στη χριστουγεννιάτική τους γιορτή, στους γονείς, στα παιδιά και στην ίδια την Προδημοτική. Να τους χαρίζει ο νεογέννητος Χριστός δύναμη! Την αγάπη μου!
* Πρώην Επιθεωρήτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης
