Υπόμνημα ΑΚΕΛ στον Υπ. Παιδείας: Όχι σε υπόσκαψη της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου

«Ανησυχούμε ότι στόχος της Επιτροπής για να ετοιμάσει πρόταση για το μέλλον της Συμφωνικής είναι η κατάργηση και η ακύρωση του τρόπου λειτουργίας του Ιδρύματος στα πλαίσια της οικονομικής περισυλλογής με ότι αυτό συνεπάγεται, δηλαδή την υπόσκαψη της ποιότητας της Ορχήστρας, την μετατροπή των μουσικών από εργοδοτούμενους σε αυτοεργοδοτούμενους με διάφορες προφάσεις που πιθανόν να δοθούν ως δικαιολογίες, καθώς και το κτίσιμο του προγράμματος πάνω στη λογική της αγοράς συναυλιών από συγκεκριμένα μουσικά σχήματα».

Αυτό το φόβο εκφράζει το ΑΚΕΛ  για το μέλλον της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου, όπως αυτός περιλαμβάνεται σε υπόμνημα που παρέδωσε αντιπροσωπία του την περασμένη εβδομάδα στον υπουργό Παιδείας Κώστα Καδή. Αναφέρει το ΑΚΕΛ στο υπόμνημά του:

«Καταρχάς, κρίνουμε ότι θα πρέπει να εκτιμηθεί η λειτουργία του ΙΣΟΚ καθώς επίσης να αξιολογηθεί η παρουσία και το έργο της Συμφωνικής Ορχήστρας από την ίδρυση του ΙΣΟΚ μέχρι σήμερα, ως ένα κομβικό στοιχείο στη μουσική ανάπτυξη του τόπου αλλά και ως πρότυπο στη διασφάλιση του εργασιακού καθεστώτος των μελών της ΣΟΚ με βάση τις Συστάσεις της ΟΥΝΕΣΚΟ για το status του καλλιτέχνη (1980). Το Ίδρυμα Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου συστάθηκε τον Οκτώβριο του 2006, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (αρ. απόφασης 63.727 τις 03/05/2006 - Παράρτημα 1), με σκοπό να αναλάβει τη λειτουργία των δύο ορχηστρών -  της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου και της Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων Κύπρου - σύμφωνα με τον Νόμο περί Σωματείων και Ιδρυμάτων (1972/1997). Στο σημείο αυτό θα πρέπει βέβαια να τονιστεί ότι η αναγκαιότητα της ίδρυσης του ΙΣΟΚ προέκυψε μετά από διαπίστωση της Γενικής Λογίστριας και του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Οικονομικών, ότι η Συμφωνική Ορχήστρα δεν μπορούσε να συνεχίσει να είναι κάτω από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες για δύο λόγους: (1) πρόσθετε μαζί με άλλους θεσμούς ένα μεγάλο αριθμό υπαλλήλων στην εποχική αυξομείωση υπαλλήλων του ΥΠΠ, γύρω στις 2500, που δεν ήταν Δημόσιοι Υπάλληλοι, και (2) κατά την άποψη της Γενικής Λογίστριας δεν λειτουργούσε με διαφανείς διαδικασίες ιδιαίτερα στα θέματα προσλήψεων.

Θεωρούμε ότι το Ίδρυμα έχει πετύχει στους στόχους του, δηλαδή (1) στην αναβάθμιση της Ορχήστρας, (2) στην παρουσία και γνωστοποίηση της στο ευρύτερο κοινό, και (3) στην παρέμβαση της στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου. Και στους τρεις αυτούς τομείς, κατά γενική ομολογία, το πρόσημο είναι θετικό έτσι όπως τεκμηριώνεται από τα πιο κάτω:

1. Τη δημιουργία νέων θεσμών όπως: (α) το διεθνή διαγωνισμό «Σόλων Μιχαηλίδης» για νέους διευθυντές ορχήστρας με συμμετοχές από 90 χώρες και προβολή της ΣΟΚ σε ξένα έντυπα και στο διαδίκτυο, (β) το διαγωνισμό «Συναυλίες Νέων Καλλιτεχνών – το πρώτο βήμα» για Κύπριους πρωτοεμφανιζόμενους σολίστες, (γ) τη δημιουργία του κλιμακίου «Το μουσικό κλειδί» για την απασχόληση Κύπριων άνεργων μουσικών και την αύξηση και επέκταση των εκπαιδευτικών συναυλιών, (δ) τη συμμετοχή της ΣΟΚ στο Φεστιβάλ όπερας «Αφροδίτη – Πάφος», και (ε) στη καθιέρωση συναυλίας για την μέρα της Ανεξαρτησίας.
2. Την συμμετοχή στο διεθνές Φεστιβάλ «Κύπρια»
3. Την πλούσια εκπαιδευτική δράση στα Τμήματα Δημοτικής και Μέσης εκπαίδευσης του ΥΠΠ με προγράμματα όπως «Η ΣΟΚ πάει Σχολείο», που περιλαμβάνει επισκέψεις συνόλων μουσικής δωματίου και με προφορικές παρουσιάσεις από μουσικούς της ΣΟΚ, δημιουργώντας έτσι ένα σταθερό μουσικόφιλο κοινό στον τομέα της κλασσικής μουσικής.
4. Την αξιοποίηση Κύπριων καλλιτεχνών ως σολίστ, μαέστροι ή συνθέτες.  
5. Την εγγραφή του Ιδρύματος ως μέλος του International και European Music Council, του European Federation of National Υouth Orchestras, και ως μόνιμου συνεργάτη με την European Union Youth Orchestra
6. Την συνεργασία με κρατικά και ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου, με τα Μουσικά Σχολεία, με άλλες μουσικές και πολιτιστικές οργανώσεις όπως το Dance Cyprus, με διπλωματικά σώματα άλλων χωρών στην Κύπρο, κτλ.

Άρα, έχοντας ως δεδομένο ότι η ίδρυση του ΙΣΟΚ έχει συμβάλει θετικά στην ανάπτυξη της ορχηστρικής μουσικής στον τόπο αλλά και στην εδραίωση και διασφάλιση του εργασιακού καθεστώτος των μουσικών, το ερώτημα που πρέπει κατά την άποψη μας να απαντηθεί είναι: πώς μια πιθανή επανένταξη της ΣΟΚ και της ΣΟΝΚ στις  Πολιτιστικές Υπηρεσίες, ακόμα και έτσι όπως περιγράφεται στην μελλοντική δομή των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, θα θέτει πάλι τα ίδια ζητήματα νομιμότητας με αυτά που είχαν διαπιστωθεί από τη Γενική Λογίστρια και το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Οικονομικών. Πώς δηλαδή, τώρα η Τρόικα θα δεχθεί να αυξηθούν οι υπάλληλοι του Υπουργείου  Παιδείας και Πολιτισμού ενώ προηγούμενος δεν το ενέκρινε; Σε μια τέτοια περίπτωση, η Γενική Λογίστρια και το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης θα θέσουν ξανά τα ίδια ζητήματα.

Όσον αφορά στην καλλιτεχνική δράση της Ορχήστρας και στην προσφορά της στον Πολιτισμό, η άποψη μας είναι ότι ο πολιτισμός πρέπει να είναι και να παραμείνει προσβάσιμος σε όλους. Αυτό όμως δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την οικονομική ενίσχυση του από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η διαπίστωση είναι ότι ακόμα και αν πουληθούν όλα τα εισιτήρια και ταυτόχρονα εξευρεθεί ένας αριθμός χορηγών, δεν υπάρχει περίπτωση να εξασφαλιστεί η οικονομική της αυτοτέλεια παρά μόνο ένα ποσοστό. Ο πάγιος στόχος πρέπει να είναι η συνέχιση της ύπαρξης μιας ορχήστρας με τα χαρακτηριστικά της συμφωνικής και της κλασσικής της οντότητας με την στήριξη του κράτους, έτσι ώστε να αποτελεί πολιτιστικό θεσμό. Σε αντίθετη περίπτωση, οι κίνδυνοι που προδιαγράφονται για το μέλλον της ορχήστρας είναι προφανείς: η υποβάθμιση της Συμφωνικής Ορχήστρας σε ορχήστρα SHOW με εφήμερες συναυλίες που δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα καινούριο.

Ανησυχούμε ότι στόχος της Επιτροπής για να ετοιμάσει πρόταση για το μέλλον της Συμφωνικής είναι η κατάργηση και η ακύρωση του τρόπου λειτουργίας του Ιδρύματος στα πλαίσια της οικονομικής περισυλλογής με ότι αυτό συνεπάγεται, δηλαδή την υπόσκαψη της ποιότητας της  Ορχήστρας, την μετατροπή των μουσικών από εργοδοτούμενος σε αυτοεργοδοτούμενος με διάφορες προφάσεις που πιθανόν να δοθούν ως δικαιολογίες, καθώς και το κτίσιμο του προγράμματος πάνω στη λογική της αγοράς συναυλιών από συγκεκριμένα μουσικά σχήματα.

Με βάση τα πιο πάνω, προτείνονται τα εξής:

1. Σε περίπτωση που τεθεί ζήτημα για μη συνέχιση της λειτουργίας του ΙΣΟΚ ως ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου, τότε θα πρέπει να διασφαλιστεί το δεδομένο ότι όπου και αν μεταφερθούν οι  υπηρεσίες του ΙΣΟΚ, θα μεταφερθούν επίσης οι μουσικοί ως σύνολο, εξασφαλίζοντας έτσι όλα τους τα ωφελήματα, την προϋπηρεσία τους, την Συλλογική τους Σύμβαση, και όλα τα Συνδικαλιστικά τους δικαιώματα. Θα πρέπει επίσης να διασφαλιστεί η συνέχιση της εργασίας του Εκτελεστικού Διευθυντή και των λειτουργών του Ιδρύματος.
2. Η ορχήστρα ήδη με καταρτισμένο πρόγραμμα έχει εισέλθει στην Δημόσια Εκπαίδευση με τακτικές εκπαιδευτικές συναυλίες και επισκέψεις στα σχολεία με μικρά μουσικά σύνολα. Θα πρέπει όμως ταυτόχρονα να καταρτιστεί και πλάνο δράσης για τα επόμενα 5 χρόνια το οποίο θα πρέπει να έχει ως πυρήνα την αύξηση της προσβασιμότητας του κοινού στις δραστηριότητες της, καθώς και της παρέμβασης της σε ποιοτικά πολιτιστικά προγράμματα με στρατηγικές συνεργασίας με οργανωμένα σύνολα.
3. Θα πρέπει να γίνουν σε συνεργασία με ΚΟΤ, ΚΟΑ και ΟΝΕΚ, και επαφές για τον καταρτισμό ενός επίσημου σχεδίου δράσης ούτως ώστε η ορχήστρα να αξιοποιηθεί σε ζητήματα Τουρισμού, Αθλητισμού και  Νεολαίας.
4. Για να πραγματοποιηθούν τα πιο πάνω θα πρέπει  το Δ.Σ. να επαναπροσδιορίσει τα καθήκοντα όλων των διοικητικών στελεχών παρέχοντας τους την δυνατότητα, την ευελιξία αλλά και την ευθύνη της υλοποίησης των πιο πάνω, διασφαλίζοντας μια πιο εύρυθμη καθημερινή λειτουργία.

Ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα είναι η εμπλοκή τόσο της Συντεχνίας, και κατ΄ επέκταση και των μουσικών, όσο και του Δ.Σ. στην διαδικασία που εξελίσσεται  με βάση το πρόγραμμα αναδιοργάνωσης, στο οποίο δυστυχώς  δεν προβλέπεται διάλογος. Αντίθετα, η διαδικασία προβλέπει χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του σχεδίου σε τακτό χρονικό διάστημα».