ΤΗΣ ΑΝΤΡΙΑΝΑΣ ΣΕΡΓΙΔΟΥ*
Διανύοντας μια φάση όπου το ένα σκάνδαλο ξεδιπλώνεται μετά το άλλο, όπου αρχές και θεσμοί ξεπουλιούνται και τα πάντα καταρρέουν, είναι για να διερωτάται κανείς τι πήγε τόσο στραβά.
Συχνά, τα βλέμματα στρέφονται προς το χώρο της Εκπαίδευσης, στον οποίο κάθε καινούργια κυβέρνηση πλασάρει και μια νέα μεταρρύθμιση, που οι εκάστοτε διοριζόμενοι φωστήρες σκαρφίζονται. Τρανό παράδειγμα το Ενιαίο Λύκειο, το οποίο δεν φαίνεται να έχει επιφέρει κανένα ουσιαστικό εκπαιδευτικό αποτέλεσμα, γι αυτό και βρίσκεται στο στάδιο τροποποίησης.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, λοιπόν, οποιαδήποτε μεταμόρφωση κι αν δεχτεί, δείχνει να επαναλαμβάνει το ίδιο μοτίβο. Απλοϊκά μιλώντας, παράγει «ρομποτάκια» που προσπαθούν να αποστηθίσουν μια πληθώρα πληροφοριών, τις πλείστες των οποίων ξεχνούν την επόμενη βδομάδα. Και είναι τόσο πολύ το άγχος των γονέων να καταφέρουν να αποστηθίσουν τα ρομποτάκια τους, αυτές τις «γνώσεις», ώστε παράλληλα με το σχολείο, σπεύδουν να ρίξουν τα παιδιά τους και στη λαίλαπα των φροντιστηρίων, είτε επειδή οι καθηγητές απέτυχαν να τους τις εμφυτέψουν στον εγκέφαλo, είτε επειδή, απλά, «έτσι κάνουν όλοι».
Τα σχολεία έχουν καταντήσει πηγή ατομικού άγχους για τους μαθητές και αγώνας δρόμου κάλυψης μιας εξωπραγματικής ύλης για τους εκπαιδευτικούς. Μια μειοψηφία από τα ρομποτάκια, που τα ευνόησε η τύχη ή η φύση με κάποια προνόμια, θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην εκπαιδευτική αυτή τρέλα, μέχρις ενός βαθμού ή για κάποιο χρονικό διάστημα. Τα υπόλοιπα θα χαθούν κάπου στο μέσο της διαδρομής και είτε θα ταμπελωθούν με τις σύγχρονες ταμπέλες της δυσλεξίας και της ελλειμματικής προσοχής, είτε θα εισπράξουν τη ψυχρολουσία της σχολικής αποτυχίας.
Διερωτώμαι αν οι φωστήρες της εκάστοτε εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης σκέφθηκαν ποτέ τι ανθρώπους βγάζουμε μέσα από τα σχολεία μας. Τι αποτελεί μια ολοκληρωμένη και υγιή προσωπικότητα. Μήπως η επιτυχία πρόσβασης στο πανεπιστήμιο; Ο γενικός βαθμός του απολυτηρίου; Το 20 στο διαγώνισμα; Η επιτυχημένη αποστήθιση της πρόσκαιρης γνώσης;
Γιατί λοιπόν φθάσαμε στη σημερινή κατάντια παντελούς απουσίας αξιών; Η απάντηση είναι, πιστεύω, απλή: Επειδή έχει παραμεληθεί πλήρως ο ψυχικός και συναισθηματικός κόσμος των μαθητών μας.
Τα ρομποτάκια μας στερούνται βασικών ψυχικών δεξιοτήτων. Και οι δεξιότητες αυτές είναι αρετές, άγνωστες προς το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Δημιουργικότητα, αλληλοσεβασμός, αγάπη, επικοινωνία και συνεργασία, συναισθηματική έκφραση, ψυχική υγεία, υγιής εκτόνωση, ευαισθησία, ενσυναίσθηση. Αρετές τις οποίες φυσικά στερούνται και όσοι έχουν φέρει τη χώρα μας σε αυτό το αίσχος. Διότι η μερίδα των ανθρώπων που κατάφεραν να διαλύσουν το κράτος μας αποτελείται από άτομα στεγνά, αδίστακτα, εγωκεντρικά και αναίσθητα. Έτσι αντίστοιχα ακριβώς προγραμματίζονται και τα ρομποτάκια μας. Χωρίς διάπλαση προσωπικότητας τους, χωρίς διαμόρφωση των πεποιθήσεων τους, χωρίς πνευματική καλλιέργεια. Γιατί, απλά, δεν διαθέτουν και δεν χρειάζονται οι «μηχανές» τέτοια προσόντα.
Αλήθεια, πώς μεταδίδουμε αρχές και αξίες στους μαθητές μας; Με το να βάζουμε τα θρανία τους σε κύκλο μέσα στην τάξη; Με το να τους ζητούμε να παραδώσουν ένα ομαδικό πρότζεκτ; Αν θεωρούμε πως τα σπουδαία χαρίσματα που κατείχε ο «μουσικός ανήρ» κατά τα αρχαιοελληνικά χρόνια αναπτύσσονται με αυτές τις αφελείς, διδακτικές, «καινοτόμες» μεθόδους του εκπαιδευτικού μας συστήματος, πλανόμαστε πλάνην οικτράν. Θα πρέπει να διερωτηθούμε πώς θα καλλιεργήσουμε τους αυριανούς πολίτες μας. Πώς θα εξημερώσουμε τις μαθητικές ψυχές. Πως θα προάγουμε ολοκληρωμένους ανθρώπους που θα εφαρμόζουν τους νόμους, θα σέβονται τους θεσμούς και θα διψούν για ποιοτικό περιεχόμενο στη ζωή τους.
Οι αρετές στις οποίες αναφέρομαι αναπτύσσονται επαρκώς και αποτελεσματικά, κυρίως μέσα από τις τέχνες. Αναπτύσσονται, δηλαδή, μέσα από τα μαθήματα που έχουν μπει στο στόχαστρο της τρέχουσας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και είναι έτοιμα να θυσιαστούν. Αυτά είναι τα μαθήματα που οι σημερινοί φωστήρες αποφάνθηκαν πως είναι λιγότερο σημαντικά για τα ρομποτάκια μας.
Έχουμε αποφασίσει πως θέλουμε να «παράγουμε» άχρωμους, ακαλλιέργητους, απολίτιστους και ατομικιστές πολίτες. Πολίτες χωρίς συναισθηματικό κόσμο, φορτωμένους άγχος. Χωρίς δεξιότητες κοινωνικοποίησης και ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Προφανώς, έχουμε διαπιστώσει ότι, αυτή η χώρα έχει φθάσει σε πολιτιστικό οργασμό γι αυτό και η μουσική πρέπει να πάψει να ηχεί στα αυτιά των μαθητών του Λυκείου. Να πάψει να αγγίζει τις ψυχές τους. Οι μαθητές πρέπει να πάψουν να αντιλαμβάνονται και να απολαμβάνουν τις αισθητικές αξίες του ωραίου και του υψηλού και το τραγούδι πρέπει να σβήσει από τα στόματά τους.
Η φθηνή δικαιολογία της ίδρυσης του Μουσικού Σχολείου για τη σταδιακή εξάλειψη του μαθήματος της μουσικής στη Μέση Εκπαίδευση πρέπει να σταματήσει. Η μουσική, δεν αφορά την αφρόκρεμα των μουσικά-ταλαντούχων μαθητών. Αφορά, όλους τους μαθητές ανεξαίρετα. Είναι ολονών η ψυχή που χρήζει καλλιέργειας. Φυσικά, πρωτίστως, καλλιέργειας χρήζει η ψυχή αυτών που παίρνουν τις καίριες αποφάσεις.
Για μας, τους μόνιμους καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης, ο σταδιακός αφανισμός της Μουσικής στα Λύκεια σημαίνει μια απλή τροποποίηση του ωρολογίου μας προγράμματος. Για τη χώρα μας, για τα παιδιά μας και για το μέλλον μας ο σταδιακός αφανισμός της Μουσικής στη Μέση Εκπαίδευση σημαίνει σταδιακό αφανισμό της καλλιέργειας της «Παιδείας» και του «Πολιτισμού» που δήθεν υπηρετεί το Υπουργείο που μας εργοδοτεί. Είναι καιρός να αναγνωριστεί από το κράτος η πραγματική διάσταση της κρίσης που διέρχεται ο τόπος μας και η οποία δεν είναι τόσο οικονομική, όσο κρίση αξιών, αρετών και πολιτισμού. Τότε θα απογυμνωθεί και η κάθε επίδοξη «μεταρρύθμιση» που προωθεί τον εξοβελισμό των μαθημάτων που καλλιεργούν κατεξοχήν τον ψυχικό και συναισθηματικό κόσμο των μαθητών. Αυτό το κράτος πρέπει επιτέλους να αλλάξει. Και αυτό δεν θα επιτευχθεί με το να φορτώνονται τα παιδιά μας μόνο με στεγνές, ακαδημαϊκές γνώσεις!
* B.Mus, (Hons)M.Mus,
καθηγήτρια Μουσικής Μέσης Εκπαίδευσης.
