«Ο κόσμος δεν έχει ελπίδα όσο οι άνθρωποι αντί για αντιπλημμυρικά έργα φτιάχνουν κιβωτούς»

TΩΝ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ KAI ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ*

Ο τίτλος του άρθρου προέρχεται από ένα σκίτσο του Αρκά, το οποίο σε μια και μόνο πρόταση καταφέρνει να αποδώσει τεράστιες αλήθειες, οι οποίες μπορούν να μας πουν πολλά για το Νέο Σχέδιο Διορισίμων.

Το Νέο Σχέδιο Διορισίμων ήταν ίσως η πιο περίφημη «κιβωτός» που κατασκεύασε τα τελευταία χρόνια το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Πολυδιαφημισμένη και χιλιοπροβεβλημένη αποτέλεσε την ναυαρχίδα της εκπαιδευτικής πολιτικής του ΥΠΠ και η αιχμή του δόρατος της «μεταρρύθμισης» που αρέσκεται να αναφέρει συνεχώς ο Υπουργός Παιδείας αλλά και η Κυβέρνηση. Τι και αν υπάρχουν χιλιάδες άνεργοι εκπαιδευτικοί; Τι και αν πλεόν οι φοιτητές που γίνονται δεκτοί στα παιδαγωγικά τμήματα της Ελλάδας και της Κύπρου είναι μαθητές του 12 και του 13; Το ΥΠΠ αντί να βρει τρόπους να σταματήσει τη μαζική παραγωγήανέργων εκπαιδευτικών από τα Δημόσια και Ιδιωτικά πανεπιστήμια[1][2], εστιάστηκε στην παροχή ελπίδας μέσα από ένα νέο σύστημα πρόσληψης εκπαιδευτικών, το οποίο ήταν και είναι καταδικασμένο να αποτύχει.

Ο πρώτος λόγος που ήταν καταδικασμένο να αποτύχει είναι επειδή ο νόμος που ψηφίστηκε στη βουλή, στις 9 Ιουλίου 2015, ήταν ένα αποτέλεσμα ανελέητου παζαριού ανάμεσα στα κόμματα, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, τους οργανωμένους γονείς και τα κόμματα. Το ΥΠΠ έθεσε εξευτελιστικά διλήμματα σε όλους τους φορείς και καθόλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, έπαιζαν με τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Αντί οι προβολείς να στραφούν στη φιλοσοφία του σχεδίου, εστιάστηκαν στο παζάρι, στις θέσεις και στις υποσχέσεις. Το σχέδιο υστερούσε σημαντικά σε θέμα επιστημονικότητας, προοπτικής, ουσίας και νομικής κατοχύρωσης. Αντίθετα στηρίχτηκε στο εύηχο σύνθημα της «επιλογής των αρίστων», στην «ελπίδα προς τους νέους» και στις μαζικές μονιμοποιήσεις ως αντιστάθμισμα που έτσι κι αλλιώς ήταν διαχρονική υποχρέωση της Πολιτείας αλλά τους κρατούσε όμηρους για χρόνια, αγνοώντας το τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη[3][4].

Ο δεύτερος λόγος είναι και πάλι προφανής, αλλά οι φορείς απέτυχαν να τον κατανοήσουν, παρά τις επανειλημμένες και τεκμηριωμένες προειδοποιήσεις μας[5][6]. Στην προσπάθεια του ΥΠΠ να φανεί πως υπήρχαν θέσεις για να πληρωθούν με το ΝΣΔΕ, οι συμβάσεις και οι αντικαταστάσεις μπήκαν στο «καζάνι» του σχεδίου. Τι σήμαινε αυτό; Καταρχήν πως εκατοντάδες εκπαιδευτικοί που εργάζονταν στα σχολεία για χρόνια, θα έχαναν τις δουλειές τους, αλλά ταυτόχρονα και πως εκατοντάδες νέοι εκπαιδευτικοί που θα διορίζονταν με το ΝΣΔΕ, θα ήταν εκπαιδευτικοί μιας χρήσης που θα έπρεπε κάθε δύο χρόνια να επαναδιεκδικούν τη θέση τους. Αυτή η παραδοξότηταήταν βέβαιο πως κάποια στιγμή θα δημιουργούσε τεράστια προβλήματα.

Ο τρίτος και σημαντικότερος λόγος αφορά στο νομικό κομμάτι, όπου παίχτηκε μία πραγματική μάχη ανάμεσα στο ΥΠΠ και τις Εκπαιδευτικές Οργανώσεις και μεμονωμένες ομάδες εκπαιδευτικών. Από τη μία οι Οργανώσεις και ομάδες εκπαιδευτικών παρουσίαζαν νομικές γνωματεύσεις από έγκριτους νομικούς[7][8] και από την άλλη το ΥΠΠ απαντούσε με δικές του γνωματεύσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα. Ερωτήματα τα οποία εξυπηρετούσαν φυσικά τη θέση του Υπουργείου[9]. Αντί το Υπουργείο να θέσει ουσιαστικά ερωτήματα και να προχωρήσει σε ειλικρινή διάλογο με τις εκπαιδευτικές οργανώσεις, ενεπλάκη σε «γνωματευσομαχίες», με αποτέλεσμα να μη γίνει ολοκληρωμένη και σφαιρική ανάλυση της νομικής πτυχής του θέματος. Παράλληλα και ενώ προχωρούσε ο διάλογος για το ΝΣΔΕ παρουσιάστηκαν αποφάσεις δικαστηρίων που αφορούσαν την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής οδηγίας για το αορίστου χρόνου σε άλλους τομείς της δημόσιας υπηρεσίας στην Κύπρο[10],καθώς και σε χώρες του εξωτερικού[11]. Οι «πλημμύρες» ολοένα γίνονταν και πιο έντονες και όμως το ΥΠΠ θεώρησε πως με 1-2 γνωματεύσεις, κομμένες ραμμένες στα μέτρα του, θα έκλεινε το θέμα.

Μπορεί και να τα κατάφερνε το ΥΠΠ αν δεν ερχόταν η γνωστή απόφαση του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών, με την οποία δικαιώθηκε έκτακτος συνάδελφος και αποφασίστηκε όπως μετατραπεί σε υπάλληλο αορίστου χρόνου[12]. Με το άκουσμα της είδησης για τη δικαίωση του συναδέλφου, δεκάδες άλλοι εκπαιδευτικοί ξεκίνησαν νομικές διαδικασίες για να διεκδικήσουν και αυτοί να γίνουν αορίστου χρόνου. Κάπου εδώ φτιάχτηκε και άλλη μια «κιβωτός» με την έφεση που έγινε από το ΥΠΠ και τη Νομική Υπηρεσία για την υπόθεση Κούλουρου[13], απλά και μόνο για να καθυστερήσει η εφαρμογή της νομοθεσίας αορίστου χρόνου και να προχωρήσει το ΝΣΔΕ, έστω για 1-2 χρόνια. Είχαμε κατακρίνει στο παρελθόν τόσο την επιλογή του ΥΠΠ να αγνοήσει τη νομοθεσία αορίστου χρόνου όσο και την έφεση την οποία κατάθεσε[14].

Ήταν προφανές πλέον πως το σχέδιο διορισίμων έμπαζε νερά από παντού. Με μια πιθανή ψήφιση των κανονισμών, θα μετατοπιζόταν ένα τεράστιο μέρος της ευθύνης από το ΥΠΠ στα κόμματα. Ευθύνη που ίσως μελλοντικά να αποκτούσε και ποινικές προεκτάσεις. Τα κόμματα που ξεγελάστηκαν ή αγνόησαν τις νομικές πτυχές του νομοσχεδίου κατά τη ψήφιση του, έστω και την υστάτη αντιλήφθηκαν τις πιθανές παρενέργειες του όλου εγχειρήματος.

Φτάσαμε λοιπόν στην απόσυρση της έφεσης για την υπόθεση Κούλουρου και στην παραδοχή του ΥΠΠ πως θα εφαρμοστεί το αορίστου στην εκπαίδευση[15]. Τα ερωτήματα που βασανίζουν το μυαλό μας  από καιρό, είναι πολλά:

-  Πώς σκοπεύει το ΥΠΠ να εφαρμόσει το αορίστου στην εκπαίδευση;

-  Ποια δικαιώματα θα έχουν οι αορίστου;

-  Θα εφαρμοστεί η εναλλαξιμότητα και στην εκπαίδευση;

-  Αν ναι, πώς θα εφαρμοστεί η εναλλαξιμότητα;

-  Ποιες τροποποιήσεις θα πρέπει να γίνουν στη νομοθεσία;

-   Τι θα γίνει με τους εκπαιδευτικούς που έχουν αθροιστική υπηρεσία συμβασιούχου και αντικασταστάτη;

-   Τι θα γίνει με τους εκπαιδευτικούς που έχουν μόνο υπηρεσία σε αντικατάσταση;

-  Πότε θα γίνεται χρήση συμβάσεων ορισμένου χρόνου στην εκπαίδευση;

-  Ποια είναι τα δεδομένα που δημιουργούνται πλέον για το ΝΣΔΕ; Για πόσες θέσεις θα δίνουν εξετάσεις κάθε χρόνο χιλιάδες εκπαιδευτικοί; Αξίζει τον κόπο και το οικονομικό κόστος να προχωρήσει κάτι τέτοιο;

-  Γιατί να μη γίνεται άμεσα μονιμοποίηση των εκπαιδευτικών και δοκιμασία για 2 χρόνια (όταν υπάρχουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες) αντί χρήση συμβάσεων ορισμένου ή αορίστου χρόνου;

Αυτά τα ερωτήματα και άλλα πολλά πρέπει να απαντηθούν ΠΡΙΝ τη ψήφιση των κανονισμών του ΝΣΔΕ. Όχι μέσα από δηλώσεις και υποσχέσεις αλλά με τροποποίηση της νομοθεσίας και μετατροπή όλων των εκπαιδευτικών που συμπλήρωσαν ή θα συμπληρώνουν στο μέλλον 30 μήνες αθροιστικής υπηρεσίας σε υπαλλήλους αορίστου χρόνου ή σε μόνιμους. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί αυτό, η Βουλή οφείλει να αναστείλει την εφαρμογή του ΝΣΔΕ. Είναι προφανές πως η Βουλή τον Ιούλη του 2015 έκανε ένα τραγικό λάθος, με ανυπολόγιστες προεκτάσεις, αφού τα δεδομένα για το καθεστώς αορίστου χρόνου υπήρχαν και τότε. Εύλογα μπορεί να αναρωτηθεί κανείς για την ευθύνη που έχουν για τα όσα δεν προσμέτρησαν ή αγνόησαν και τελικά ενέκριναν την αλλαγή στον τρόπο διορισμού εκπαιδευτικών, δημιουργώντας ψεύτικες ελπίδες στην κοινωνία και τους επηρεαζόμενους. Θα είναι εγκληματικό, αν κάνουν ξανά τα στραβά μάτια σε κάτι που εξόφθαλμα δείχνει διάτρητο από νομικά κενά και ασάφειες.